نقش دیجیتالی شدن مصرف رسانه ای در سبک زندگی شهروندان بالای 18 سال شهر تهران

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

شیما اکبری ¹ (دکتری علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.)
علی جعفری ² (استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.(نویسنده مسؤول))
محمد سلطانی فر ³ (دانشیار گروه علوم ارتباطات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/09/10 تاریخ پذیرش : 1399/09/10 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی مجازی, سبک زندگی, مصرف رسانه‌ای, دیجیتالی شدن,

چکیده مقاله :

شبکه‌های اجتماعی مجازی نقش مهم و اساسی در چگونگی ادراک ما نسبت به دنیای پیرامون ایفا می کنند و با نمایش روابط حاکم بر زندگی شیوه جدید زندگی و اندیشیدن را برای مخاطبان خود به ارمغان آورده و بر سبک زندگی مخاطبان تاثیر گذارند. هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش دیجیتالی شدن مصرف رسانه‌ای در سبک زندگی شهروندان تهرانی است. از لحاظ هدف، تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش گردآوری اطلاعات پیمایشی است. در این پژوهش از نظریه ساخت یابی گیدنز و نظریه استفاده و خشنودی کاتز به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر شهروندان ساکن شهر تهران در سال 1397 است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل 420 نفر برآورد گردید که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق‌ساخته و برای تحلیل داده‌ها از نرم افزارSPSS استفاده شد. طبق نتایج توصیفی؛ به طور میانگین نیمی از پاسخگویان، روزی دو ساعت از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند و اینستاگرام و تلگرام پرکاربردترین شبکه‌های اجتماعی هستند. نتایج استنباطی پژوهش نشان داد که بین سبک زندگی و دیجیتالی شدن مصرف رسانه ای، استفاده از شبکه اجتماعی مجازی، مدت عضویت و میزان وابستگی رابطه معناداری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون نیز نشان داد که استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی 50 درصد، مدت عضویت در شبکه های مجازی 22 درصد و میزان وابستگی به شبکه های مجازی 50 درصد از تغییرات گرایش پاسخگویان به سبک زندگی را پیش‌بینی می کند و بیشترین تاثیر مربوط به میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی است.

چکیده انگلیسی:

Digital media play an important role in how we perceive the world around and it brings new lifestyles and thinking for its audience by showing the relationships that are dominant and prevalent in society and it also affects the lifestyle of the audience. This article attempts to study the role of digital media consumption in lifestyle of Tehrani citizens. The theoretical framework of this research was based on Giddens’ structuration theory and Katz’ Gratification Theory. The research method is survey and research tool is questionnaire. The research population of this study consisted of Tehrani citizens in 2018. Sample size was determined to be 420 people using the Cochran formula and it was selected by multi-stage cluster sampling. Descriptive findings showed that more than half of the respondents made use of virtual social networks for about two hours a day and that Instrgram and Telegram were used the most. Inferrential results showed that there was a significant relationship between lifestyle and digitalization of media consumption (r = 0.58), use of the virtual social network (r = 0.50), membership duration (r = 0.41) and membership rates in cyberspace (r = 0.26). Regression analysis showed that usage of virtual social networks determined 50 percent, that of membership duration in virtual social networks, 22 percent, and extent of dependence on virtual social networks, 50 percent of the variations in lifestyle. The maximum amount of impact was that of the extent of usage of virtual social networks.

منابع و مأخذ:

- امام جمعه زاده، سید جواد؛ مرندی، زهره؛ رهبرقاضی، زهره؛ سعیدی، محمودرضا و ابوالحقی، لیلا. (1392). بررسی رابطه مصرف رسانه و سبک زندگی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال دوم، شماره 3، صص 120-101.

- امیرپور، مهناز و گریوانی، مریم. (1392). تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی جوانان، فصلنامه دانش انتظامی خراسان، سال اول، شماره3، صص 39-23.

- تن، آلکسیس اس. (1388). نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط جمعی، ترجمه: نعیم بدیعی، جلد اول، چاپ اول، تهران: انتشارات همشهری.

- راودراد، اعظم و گیشنیز جانی، گلنار. (1396). گونه شناسی الگوهای بازنمایی بدن رسانه­ای کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام، فصلنامه مطالعات رسانه­های نوین، سال سوم، شماره 10، صص 304-259.

- رضوی زاده، نورالدین. (1385). بررسی تاثیر رسانه‌ها بر تمایل به تغییر سبک زندگی روستایی، فصلنامه علوم اجتماعی، سال دوازدهم، شماره31، صص143-111.

- سورین، ورنر و جیمز تانکارد. (1390). نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، جلدسوم، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.

- سهراب‌زاده، مهراب؛ واحدیان، مرتضی و پیری، حسن. (1397). تحلیل پدیدار شناختی نمایش مصرف و سبک زندگی در شبکه­های اجتماعی آنلاین، اسلام و مطالعات اجتماعی، سال ششم، شماره 3. صص 189-167.

- عاملی، سعیدرضا. (1388). شبکه­های علمی مجازی، جلداول، پاپ اول، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

- عظیمی فرد، فاطمه. (1392). گفتمان سبک زندگی، رسانه و جهانی شدن، فصلنامه مطالعات سبک زندگی، سال دوم، شماره3، صص44-33.

- عیدی زاده، رضا و احمدی بلوطکی، حاجی محمد. (1396). مطالعه رابطه استفاده از شبکه‌های اجتماعی واتس‌آپ و تلگرام با سبک زندگی دانشجویان رشته­های علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، مطالعات جامعه شناسی، سال10، شماره 38. صص 60-43.

- فرجی، طوبی. (1397). نقش شبکه اجتماعی مجازی اینستاگرام بر گرایش جوانان به مدیریت بدن، اولین همایش بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی،20-1.

- فرقانی، محمد مهدی؛ مهاجری، ربابه. (1397). رابطه بین میزان استفاده از شبکه­های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، فصلنامه مطالعات رسانه های نوین، سال چهارم، شماره13، صص292-259.

- کلهری، محمدجواد. (1398). تبیین جامعه شناختی نقش اینستاگرام بر گرایش جوانان به سبک زندگی مدرن (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 30 سال ساکن منطقه2 و 16 تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد پژوهش در علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.

- کوزر، لوئیس. (1379). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی،‌ ‌ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

- گیبینز، جان آر و بوریمر، مل. (1381). سیاست پست مدرنیت، ترجمه: منصور انصاری، تهران: گام نو. 

- گیدنز، آنتونی. (1378). پیامدهای مدرنیته، ترجمه محسن ثلاثی، جلداول، چاپ هجدهم، تهران: نشر مرکز.

- گیدنز، آنتونی. (1384). تجدد و تشخص، جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه: ناصر موفقیان،جلد، چاپ نهم، تهران: نشر نی.

- مرآتی، عاطفه. (1398). آماری از زندگی دیجیتالی در ایران، به روز شده در تاریخ 13 بهمن 98، قابل بازیابی از:   https://www.hamshahrionline.ir/news/460276/

- وبلن، تورستن. (1383). نظریه طبقه مرفه، جلداول، چاپ دوم، تهران: نشر فرهنگ ارشاد.

- هاشمی منفرد، آزاد و ربیعی، علی. (1395). مطالعه موردی شیوه نمایش خود در کاربران صفحه اجتماعی اینستاگرام، فصلنامه علوم اجتماعی، 195-157.

- Klein, Kendyl. (2013). Why Don't I Look Like Her? The Impact of SocialMedia on Female Body Image, Thesis,Ph.D. Claremont Colleges, University psychology graduate thesis Claremont Mc Kenna College,1-124.

http://scholarship.claremont.edu/cmc_theses/720.

- Kristen, E. & Van Vonderen, M.S. (2012).  Media Effects on Body Image: Examining Media Exposure in the Broader Context of Internal and Other Social Factors, American an Communication Journal, 2, 41-57.

- Leandra Preston, Sidler. (2015). "Watch Disappear: Gendered Bodies, Pro-Anorexia,and Self Injury In Virtual Communities", A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in Texts & Technology in the Department of English in the College of Arts & Humanities  at the University of Central Florida Orlando, Flori.1-222.

- Rasheed, Gaber. (2015). Fast-food advertising in social media. A case study on Facebook in Egypt, Journal of Business and Retail Management Research (JBRMR),9(1): 52-63.

- Sarinally, Shu. )2013). Lifestyle orientations and the adoption and use of Internet-centric technologies in Taiwan, Journal of Computer-mediated Communication, 1(3):90-160.