بررسی میزان گسترش محدوده فیزیکی روستاها و عوامل مرتبط با آن (مطالعه موردی شهرستان همدان)

محورهای موضوعی : کالبدی

حمیدرضا وجدانی ¹ (دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
شاهبختی رستمی ² (دانشیار، دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، تهران، ایران)
مصطفی طالشی ³ (دانشیار، دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، تهران، ایران)
اسماعیل علی اکبری ⁴ (استاد، دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/04/04 تاریخ پذیرش : 1398/04/04 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: عوامل طبیعی, عوامل انسانی, واژگان کلیدی: کاربری اراضی, وسعت روستاها, عوامل تغییرات,

چکیده مقاله :

چکیده یکی از نمودهای عمده تغییرات کاربری اراضی گسترش عرصه‌های ساخت‌وساز است. افزایش وسعت شهرها در تحقیقات متعددی موردتوجه قرار گرفته، اما تغییرات وسعت روستاها و موضوعات مرتبط با آن مورد توجه کافی قرار نگرفته است. بررسی تغییرات وسعت محدوده فیزیکی‌- کالبدی 106 روستای شهرستان همدان در محدوده زمانی سال 1375 تا 1395 نشان دهده 25 درصد افزایش است. باوجودی که جمعیت اغلب روستاها طی دوره مورد بررسی روبه کاهش بوده، اما وسعت اکثر روستاها افزایش یافته است. این تغییرات در رابطه با سه گروه عوامل، شامل عوامل جغرافیای طبیعی، عوامل انسانی و عوامل فضایی بررسی شده است. تغییرات وسعت روستاها بیش از همه تحت تأثیر عوامل فضایی قرار داشته است. این عوامل فضایی در واقع فاصله از شهر همدان، به‌عنوان شهری دارای الگوی نخست شهری شدید در منطقه است. فاصله از بزرگراه‌ها و جاده‌های اصلی نیز در قالب ارتباط با شهر و سیستم شهری کشور و ساختار اقتصادسیاسی کشور قابل بررسی است.

منابع و مأخذ:

References

Afrakhteh, H. Azizpour, F. Jornbyan, M. R. 2013. The Impact of spatial flows on rural sprawl process (Case study: Solaiman Abad Region). Journal of Physical – spatial Planning. Vol. 1 No. 2, 9-42. (In Persian with English abstract).

Afrakhteh, H. and Hajipour, M. 2016. The political economy of space and Iran's regional balance. Economy of Space, Volume 4, Issue 14, 87-110. (In Persian with English abstract). 

Bryant, C. R. 2003. The Impact of Urbanization on Rural Land Use, chapitre dans Squires, V. (Australie) Volume 5, Paris: UNESCO and EOLSS. (www.eolss.net).

Douglass, M. 1999. Rural urban integration and regional resilience: Strategies for the ruralurban transition in northeast Thailand. Bangkok: NESDB Pub.

Eglin, R. 2010. A New Village Region: Addressing Rural Sprawl, Journal Transformer Vol. 16 No. 3, 8-11.

Engle, Nate. 2010. "Understanding Rural Sprawl: A Look at Osceola County, Michigan," SPNHA Review: Vol. 6: Iss. 1, Article 2. Available at: https://scholarworks.gvsu.edu/ spnhareview/vol6/iss1/2

Hasse, J. E. and R. G. Lathrop. 2003. A Housing Unit-Level Approach to Characterizing Residential Sprawl. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing 69(9): 1021-1029.

Houghton, R. A., House, J. I., Pongratz, J., van der Werf, G. R., DeFries, R. S., Hansen, M. C., Le Quéré, C., and Ramankutty, N. 2012. Carbon emissions from land use and land-cover change, Biogeosciences, 9, 5125-5142. doi:10.5194/bg-9-5125-2012

Kytzia, S. & Walz, A. and Wegmann, M. 2011. "How can tourism use land more efficiently? A model-based approach to land-use efficiency for tourist destinations," Tourism Management, Elsevier, vol. 32(3), pages 629-640. DOI: 10.1016/j.tourman.2010.05.014

Nazari, A. 1997. Investigation of Physical Development of Rural Settlements with Emphasis on Population Increase and Land Use Change. Geographical Researches, Volume 49 & 50, 225-242. (In Persian with English abstract).

Robinson L, Newell JP, Marzluff JM (2005) Twenty-five years of sprawl in the Seattle region: growth managment responses and implications for conservation. Landscape and Urban Planning 71:51–72

Shafiei Sabet, N. and Khaksar, S., 2017. Ecological-environmental consequences of urban sprawl in rural settlements around the Hamedan City. Environmental Sciences. 15(3): 55-74. (In Persian with English abstract).

Shaykh-Baygloo, R. and Akbarian Ronizi, S.R., 2017. Urban Sprawl, Annexation of Village to City, and Analysis of Effects and Outcomes Case: Villages Annexed to Shiraz Metropolis. Human geography reserch. Volume 50, Issue 3, Page 591-608 (In Persian with English abstract).

Shokoie, H. 2001. The modern perspectives in the town geography. Samt publication.

Taleshi, M. and Amirfakhrian, M. 2011. Instability in rural settlement and the future of marginalization in Khorasan Razavi, GEOGRAPHY. Volume 2, Issue 29, 83-107. (In Persian with English abstract).

UNEP. 2014. Assessing Global Land Use: Balancing Consumption with Sustainable Supply. A Report of the Working Group on Land and Soils of the International Resource Panel. Bringezu S., Schütz H., Pengue W., O´Brien M., Garcia F., Sims R., Howarth R., Kauppi L., Swilling M., and Herrick J.

Zaheri, M. (2008), An analysis of the role of spatial relationships in land use change Villages in the city's sphere of influence Case study: villages in the area of Tabriz city, Geography and Development, No.11, pp.181-198. (In Persian with English abstract).