کندوکاوی تحلیلی بر نقش فرهنگ در طراحی کالبدمعماری (نمونه موردی خراسان شمالی شهرستان بجنورد)

محورهای موضوعی : کالبدی

مجتبی امامی ¹ , فرامرز حسن پور ² , حسین مهرپویا ³

1 - دانشجوی دکتری معماری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل (نویسنده مسئول)
3 - عضو هیات علمی گروه باستان شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

تاریخ دریافت : 1399/02/21 تاریخ پذیرش : 1399/06/17 تاریخ انتشار : 1399/08/17

کلید واژه: خراسان شمالی, اقوام کرمانج و ترکمن, معماری سکونت گاه ها, شهرستان بجنورد, فرهنگ و سنت,

چکیده مقاله :

در این پژوهش به تحلیل تطبیقی عوامل فرهنگی اقوام کرمانج و ترکمن در شکل گیری معماری سکونت گاه های شهرستان بجنورد از استان خراسان شمالی پرداخته شده است. سوال اصلی پژوهش این است که کدام عوامل فرهنگی در اقوام کرمانج و ترکمن در شکل گیری معماری سکونت گاه های شهرستان بجنورد از استان خراسان شمالی تاثیرگذار می باشند؟ کدام عوامل فرهنگی در این اقوام بیشترین تاثیر را به ترتیب اولویت در عناصر کالبدی و فضایی منازل در این دو قوم و در این خطه دارد؟ این تحقیق از نظر نوع هدف کاربردی نظری و از جهت روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، ترکیبی(ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ، ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ) می باشد. نمونه موردی عناصر کالبدی و فضایی خانه ها شامل ورودی، مهمان خانه، اتاق نشیمن ، مطبخ و ایوان با یکدیگر مقایسه شده و یافته ها نشان می دهد که در خانه های قدیمی اقوام کرمانج نقش محرمیت و ویژگی های جنسیتی در تفکیک پذیری فضاها و مرز بندی ها نمود بیشتری نسبت به خانه های اقوام ترکمن دارد. ویژگی هایی همچون محرمیت ، نقش های جنسیتی، ساختار روابط در خانواده و روابط اجتماعی و شیوه معیشت از جمله ویژگی های فرهنگی هستند که در شکل گیری کالبد سکونت گاه ها در اقوام کرمانج و ترکمن نقش بسزایی داشته اند.

منابع و مأخذ:

1. Strauss, Anselm, and Carbin, Juliet, (2012), "Fundamentals of Qualitative Research (Techniques and Stages of Production of Underlying Theory)«, Translator: Afshar, Tehran: Ney Publishing.»


2. Pourjafar, Mohammad Reza; Rafiyan, Mojtaba; Arbabzadegan Hashemi, Seyed Alireza; (2011); Exploring the cultural ideas of the Kurdish people to design desirable urban spaces; Utopia architecture and urban planning; Fall and winter 1394; No. 15; Pp. 193-181; Faculty of Art and Architecture; Tarbiat Modares University; Tehran.


3. Khakpour, Mojgan; Ansari, Mojtaba; Sheikh Mahdi, Ali; Tawusi, Mahmoud; (2015); Socio-cultural characteristics of indigenous housing; Housing and village environment; Volume 34; No. 149; Pp. 14-3; Faculty of Art and Architecture; Tarbiat Modares University; Tehran.


4. Rapaput, Amos, (2005); The meaning of the constructed environment (an approach in non-verbal communication); Translated by Farah Habib; Tehran, Urban Processing and Planning Company Publications.


5. Rostamzadeh, Yavar; Ilka, Shahab, (2012), Climate, Nature and Housing Architecture: A Study on the Construction and Implementation of Narkman Rural Housing with Emphasis on Gomishan Turkmen Complexes, Quarterly Journal of Environmental Science and Technology, Volume 14, Number 2: 133-147


6. Rezaei, Hassan; Confectionery, Bahador, (2012). A Study of Indigenous Architecture Indices of North Khorasan Province, International Conference on Civil Engineering Architecture and Sustainable Urban Development


7. Ruholami, Mahmoud (2004), "Field of Cultural Studies", Tehran: Payame Noor University


8. Shariati, Shahrooz; Azimi Torqadri, Mohammad (2014) "Strategic Requirements of the Islamic Republic in Crisis Management of Soft War", Iranian Cultural Research Quarterly, Volume 7, Number 3: 127-148


9. Fathi, Hassan. (1993), Building with the people, translated by Ali Ashrafi. Tehran, University of Arts, Vice Chancellor for Research.


10. Fakuhi, Nasser; Ghaznavian, Zahra; (2012); Anthropological study of optimal spatial diversity from the perspective of residents of urban houses in Tehran, Alborz and Qazvin; Iranian Anthropological Research Quarterly; Volume 2; Number 3 ; Pp. 52-29; Faculty of Social Sciences, University of Tehran.


11. Fakuhi, Nasser; Ghaznavian, Zahra; (2012); Anthropological study of optimal spatial diversity from the perspective of residents of urban houses in Tehran, Alborz and Qazvin; Iranian Anthropological Research Quarterly; Volume 2; Number 3 ; Pp. 52-29; Faculty of Social Sciences, University of Tehran.


12. Kresol, Jan (2012), "Qualitative Scanning and Research Design: Choosing from Five Approaches (Narrative Studies, Phenomenology, Foundation Data Theory, Ethnography, Case Study), translated by Hassan Danaeifard, Hossein Kazemi, Saffar Publications, Second Edition. Tehran.


13. Activists, Ali Akbar. (2007), Recognizing the effective areas for explaining the Charter for the Protection of Rural Heritage of Iran. PhD Thesis, Department of Architecture and Shahr-e-Azi, University of Science and Technology, Tehran


14. Kasmai, (2003). Climate and architecture, soil diffusion.


15. Golzar, Majid et al., (2015). Investigation of Geomorphological Factors in Location and Distribution of Rural Settlements by Hierarchical Analysis System, First International Conference on Geographical Sciences, Shiraz


16. Mohammadpour, Ahmad (2011), "Anti-method", Tehran: Sociologists.


17. Merton, S.. (1356); Japanese history and culture; Translated by Massoud Rajabunya; Tehran: Amirkabir


18. Mazaheri Kokabi, Mehrdad, (2015). Indigenous Architecture in Interaction with Sustainable Development (Case Study: Bojnourd County), International Conference on Indigenous Architecture and Urban Planning of Iran


19. Howland, William (2003). Cultural Anthropology. Social Science Quarterly: The Growth of Social Science Education. Spring. Number 22.


20. Kendall st. (2004). Flexibility program scheduling". Journal of clinical engineering. pp 38-39