روند دگرگونی شعائر مذهبی بر روی سکه‌های دوره ایلخانی

محورهای موضوعی : تاریخ ایران اسلامی

جهانبخش ثواقب ¹ (استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان)
سیاوش امرایی ² (کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی و کارشناس میراث فرهنگی لرستان)

تاریخ دریافت : 1396/07/16 تاریخ پذیرش : 1396/07/16 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: تشیع, ایلخانیان, تسنن, مسکوکات, شعائر مذهبی,

چکیده مقاله :

جامعه ایرانی همگام با جوامع معاصر خود تحت تأثیر نوآوری‌ها و ارتباطات متقابل سایر دول قرار گرفت. الگوها و ابعاد هنری سایر ملل را به شیوه مطلوبی به عاریه گرفت و به نحوی با هنر و فرهنگ ایرانی تلفیق نمود که سبکی کاملاً ایرانی را به مخاطب معرفی نمود. سکه نیز از این مقوله مستثنی نیست. از زمانی که ایرانیان به تأسی از لیدی‌ها به ضرب سکه مبادرت نمودند، مسکوکات اولیة خود را با الهام از افکار و عقاید خویش ضرب نمودند. این موضوع در طول دورة باستان با نقر نقوش و شعائر ملی، تجلی دین و دولت سلسله‌های حاکم ایرانی بود. در دورة اسلامی نیز شعائر نقر شده بر روی مسکوکات متأثر از تعالیم و شعائر اسلامی بود. اگر چه در ادوار مختلف دارای فراز و نشیب خاص خود بوده اما روح کلی، شاکلة اصلی و هویتی محسوس بر روی سکه‌های این دوره قابل مشاهده است. با پیدایش مغولان و تشکیل دولت ایلخانی شرایطی خاص ایجاد گردید. ایلخانان به خاطر چگونگی تسلط بر ایران، اعتقادات مذهبی و تسامح و تساهل دینی، ضمن ادامة روند به‌کارگیری شعائر شیعی و اهل تسنن؛ موجبات پیدایش شعائر غیراسلامی را بر روی مسکوکات فراهم نمودند. در این مقاله ضمن تشریح مسکوکات موجود براساس توالی سلطنت حاکمان ایلخانی، به روند دگرگونی شعائر مذهبی نقر شده بر روی این مسکوکات پرداخته شده است.