ارزیابی تغییرات زمانی مکانی شاخص فرسایندگی باران با استفاده از روش کوکریجینگ در استان خوزستان

محورهای موضوعی : علوم آب

حسین اسلامی ¹ (گروه علوم آب، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/06/10 تاریخ پذیرش : 1400/06/14 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: خوزستان, میان یابی, : فرسایندگی باران, شاخص EI30,

چکیده مقاله :

فرسایندگی باران توانایی باران برای جداسازی ذرات خاک است و همبستگی بالایی با فرسایش خاک دارد. هدف از این تحقیق بررسی تغییرات مکانی زمانی فرسایندگی باران با استفاده از شاخص EI30 است. در این تحقیق شاخص EI30 برای ماهها و فصول مختلف در 9 ایستگاه باران نگاری استان خوزستان محاسبه گردید. سپس با استفاده از روابط رگرسیونی بین شاخص EI30 و سایر شاخص ها و خصوصیات سهل الوصول بارندگی در ایستگاه های باران نگاری، مقادیر شاخص EI30 برای 65 ایستگاه باران سنجی برآورد گردید. به منظور تهیه نقشه فرسایندگی باران ماهانه و فصلی، اطلاعات نقطه ای شاخص EI30 در 74 ایستگاه باران نگاری و باران سنجی با استفاده از روش زمین آماری کوکریجینگ میان یابی گردید. بر اساس نقشه های تهیه شده بیشترین مقادیر فرسایندگی باران ماهانه و فصلی در شرق و شمال خوزستان و کمترین مقادیر فرسایندگی در جنوب و غرب استان خوزستان وجود دارد. بطور متوسط بیشترین شاخص فرسایندگی باران ماهانه در ماه آذر با مقدار 292 مگاژول میلی متر بر هکتار در ساعت و بیشترین مقدار شاخص فرسایندگی باران فصلی در فصل زمستان با مقدار 576 مگاژول میلی متر بر هکتار در ساعت اتفاق می افتد و مقدار این شاخص برای تابستان صفر است.

چکیده انگلیسی:

Rainfall erosivity is the ability of rain to separate soil particles and has a high correlation with soil erosion. The aim of this study was to investigate the temporal spatial variations of rainfall erosivity using the EI30 index. In this study, EI30 index was calculated for different months and seasons in 9 recording rain gauge stations in Khouzestan province. Then, using regression relationships between EI30 index and other easily accessible rainfall specifications and indices in rain gauge stations, the values of EI30 index for 65 rainfall stations were estimated. In order to prepare the monthly and seasonal rainfall erosivity map, the point data of EI30 index in 74 recording raingauge and non-recording raingauge stations were interpolated using Cockriging geostatistical method. According to the prepared maps, the highest amounts of monthly and seasonal rainfall erosivity are in the east and north of Khouzestan and the lowest amounts of rainfall erosivity are in the south and west of Khouzestan province. On average, the highest monthly rainfall erosivity index occurs in December with a value of 292 Mj.mm.ha-1.h-1 and the highest seasonal erosion index occurs in winter with a value of 576 Mj.mm.ha-1.h-1 and the value of this index is zero for summer.