معرفی و بررسی رسالۀ عین المعانی فی شرح اسماء الربانی

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

احمدرضا یلمه ها ¹ (استاد مدعو مؤسسه مطالعات اسلامی، دانشگاه مک گیل، مونترال)
مهدیه ولی ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)

تاریخ دریافت : 1397/07/30 تاریخ پذیرش : 1397/07/30 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: تصحیح, نسخۀ خطی, دورۀ صفوی, شرح اسماء الله, عین‌المعانی فی شرح اسماء ربانی, عشقی شطاری,

چکیده مقاله :

نسخ خطی باقی‌مانده از گذشتگان جزء مهمی از فرهنگ و تمدن محسوب می‌شود که لزوم توجه به آن به‌عنوان یکی از گنجینه‌های مواریث فرهنگی بسیار بااهمیت است. بر این اساس، یکی از شیوه‌های توجه به هویت و شناسنامۀ وجودی جوامع، جمع‌آوری و تدوین نسخ خطی و برنامه‌‌ریزی دقیق برای شناسایی و معرفی این آثار است. با وجود تلاش‌های بسیاری که در سدۀ اخیر برای معرفی و تصحیح گنجینۀ غنی ادبیات منظوم و منثور فارسی به‌وسیلۀ پژوهشگران و اندیشمندان صورت گرفته‌، چه بسا شاعران و نویسندگان توانمندی که هنوز آثارشان در پردۀ خمول و گمنامی باقی مانده ‌است و این آثار نفیس در گوشه‌کنار کتابخانه‌های مختلف در زاویۀ نسیان و فراموشی است. رسالۀ عین‌المعانی فی شرح اسماء ربانی عشقی شطاری، از آثار نفیس دورۀ صفوی است که تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. لذا نگارندگان بر آن شدند تا در این مقاله، ضمن معرفی این اثر به بررسی محتوای آن نیز بپردازند.

منابع و مأخذ:

1. ابن‌عربی، محمد بن علی (1418). فتوحات مکیه، بیروت: دار اخیار التراث العربی.

2. جهانگیری، محسن (1359). محیی‌الدین بن عربی، تهران: دانشگاه تهران.

3. درایتی، مصطفی (1391). فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)، جلد 23، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران.

4. ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌------------ (1389)، فهرست‌وارۀ دست‌نوشته‫های ایران (دنا)، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

5. زرین‌کوب، عبدالحسین (1392). نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.

6. سیدین، علی (1387). پشمینه‌پوشان (فرهنگ سلسله‌های صوفیه)، تهران: نشر نی.

7. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1371). موسیقی شعر، تهران: نشر نی.

8. غوثی‌شطاری، محمد (2001). اذکار الابرار، ترجمۀ گلزار الابرار، چاپ لاهور.

9. کریمی زنجانی اصل، محمد (1389). «انسان و جهان به روایت دقایق شاه عیسی شطاری»، مجله حکمت و معرفت، شمارۀ 57.

10. عشقی شطاری، روضة ‌الحسنی، نسخۀ خطی شمارۀ 3276ـ56/17، قم: کتابخانۀ آیت‌الله گلپایگانی.

11. -------------، عین‌ المعانی فی شرح اسماء ربانی، نسخۀ خطی شمارۀ 3522، تهران: کتابخانۀ ملی ملک.

12. ------------- ، عین‌ المعانی فی شرح اسماء ربانی،نسخۀ خطی شماره 115/4057، تهران: کتابخانۀ ملی ملک.

13. ------------ ، عین‌ المعانی فی شرح اسماء ربانی،نسخۀ خطی شماره 7072، تهران: کتابخانۀ ملی ملک.

14. منزوی، احمد (1349). فهرست نسخه‌های خطی فارسی، تهران: مؤسسه فرهنگی‌ـ منطقه‌ای.

15. نوئر، دلیار (1370). نهضت‌های نوین اسلامی در اندونزی، ترجمۀ ایرج رزاقی و محمدمهدی‌ حیدرپور، مشهد: آستان قدس رضوی.