معرفی دست‌نوشتة کتابخانة سلطنتی کپنهاک

محورهای موضوعی : پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

علی محمد سجادی ¹ (استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی)
یوسف علی یوسف نژاد ² (استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فنی اسفراین)

تاریخ دریافت : 1396/11/02 تاریخ پذیرش : 1396/11/02 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: دیوان شعر, شیخ آذری, نسخة محلی, قرن نهم, کتابخانة سلطنتی دانمارک,

چکیده مقاله :

از دیوان شیخ آذری اسفراینی چند نسخه در کتابخانه‌های سراسر جهان وجود دارد. یکی از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین آنها، نسخة موجود در کتابخانة سلطنتی دانمارک است. در این مقاله با‌توجه‌به جزئیات نسخه، شیوة نگارش و سایر ویژگی‌های ظاهری و محتوایی، اعتبار نسخة نامبرده بررسی می‌شود. با‌توجه‌به نوشته‌شدن نسخه در زمان زندگی شاعر و دقت کاتب در ضبط کلمات، به نظر می‌رسد این نسخه، معتبرترین متن موجود از دیوان شیخ آذری است و باید در چاپ و تصحیح دیوان او، نسخة اساس قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Sheikh Hamza bin Ali Malek Esfarayeni is a poet of the nineteenth century AH. Sheikh Azari was born in Esfarayen and spent several years in his life in India from 832 to 836 in the courtyard of the kings of Dehkan. Of Sheikh Azari's Divan, there are five copies in the libraries around the world, the oldest and most authentic version is the Royal Library of Copenhagen in Denmark. This edition is worthy of value for correctness in recording and editing, as well as proper maintenance, and has a major role in correcting Sheikh Azari's divan. In this article, we have tried to examine the formal and writing features of this unique handwritten. Because this edition has been recorded in the poet's lifetimes, it can be counted as one of the best manuscripts of Sheikh Azari's Divan in terms of the authenticity of recording and editing. The study of the religious background of Sheikh Azari as well as his tendency to Sunni religion is based on this version.  

منابع و مأخذ:

1- آذری اسفراینی، علی بن حمزه (784-866). دیوان شعر (نسخه خطی)، نگهداری‌شده در کتابخانة سلطنتی کپنهاک دانمارک به شمارة 699.

2- امیرخیزی، اسماعیل (1343). «آذری طوسی»، مجله وحید (ماهنامه)، سال اول، شمارة7، 40-50.

3- درایتی، مصطفی (1390). فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران.

4- دولتشاه سمرقندی (1382). تذکره الشعرا، تصحیح ادوارد براون، تهران: اساطیر.

5- صفا، ذبیح‌الله (1373). تاریخ ادبیات در ایران (8 جلد)، تهران: فردوسی، چاپ پنجم.

6- --------- (1369). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: امیرکبیر، چاپ پنجم.

7- صفری آق قلعه، علی (1390). نسخه‌شناخت، تهران: میراث مکتوب.

8- عظیمی، حبیب‌الله (1389). اصول و مبانی نسخه‌شناسی در کتب خطی، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه مجلس شورای اسلامی.

9- مایل هروی، نجیب (1379). تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.

10- منزوی، احمد (1350). فهرست نسخه‌های خطی فارسی، 6 جلد، تهران: مؤسسه فرهنگی منطقه‌ای.

11- نفیسی، سعید (1342). تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، تهران: انتشارات کتابفروشی فروغی.

12- هندوشاه، ملا محمدقاسم (بی‌تا). تاریخ فرشته، بی‌جا: چاپ سنگی.

13- یزدی، شرف‌الدین علی (1388). ظفرنامه، 2 جلد، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: کتابخانه و مرکز انتشارات مجلس شورای اسلامی.

14- یوسف‌نژاد، یوسف‌علی (1389-1390) تصحیح دیوان شیخ آذری (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، استاد راهنما: دکتر سید علی‌محمد سجادی.