تبیین شکاف بین سیاست و اخلاق بر مبنای نظریه ماکیاولی با بررسی پند و اندرز در داستان شیر و گاو کلیله و دمنه

محورهای موضوعی : شاهنامه

قدسیه رضوانیان ¹ , عفت سادات غفوری ²

1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1393/05/06 تاریخ پذیرش : 1393/09/29 تاریخ انتشار : 1394/03/11

کلید واژه: اخلاق, سیاست, کلیله و دمنه, پند و اندرز, ماکیاولی,

چکیده مقاله :

کلیله و دمنه گرایش های مختلف ادبیات اخلاقی و تعلیمی ما را در خود جلوه گر ساخته است. این کتاب گذشته از آموزه های سیاسی دربردارنده‌ آموزه های اخلاقی نیز هست و برای این منظور از تأثیر القایی داستان بهره می گیرد که در قالب حکایت متجلی می‌شود. از آنجا که در رویکرد سنتی برای آموزش و به ویژه آموزش اخلاق، گفتمان اندرزی گفتمان غالب دانسته می شود، این پژوهش درصدد است تا با بررسی این بُعد از ادب تعلیمی، بدین پرسش جواب دهد که آیا هدف پند و اندرز از زبان شخصیت های این داستان در همه موارد اخلاقی است یا به اقتضای جنبه‌ سیاسی اثر، لزوماً کارکرد اندرز، اخلاقی نیست و گاه حتی در تقابل با آن قرار می‌گیرد. با بررسی پند و اندرز در داستان شیر و گاو مشاهده می‌شود بیشترین بسامد پند و اندرز در این داستان از زبان دمنه به کلیله و شیر بیان شده است. در غالب پندهای اخلاقی دمنه، گفتمان سیاست و قدرت بر اخلاق و تعلیم غلبه دارد. به همین سبب، شباهت های زیادی میان اندیشه های ماکیاولی و محتوای تعلیمی این داستان دیده می شود.

چکیده انگلیسی:

Kalileh Dimnahasreflected moral and educational trends of our literature. This book contains both moral teachings and political doctrines. In order to achieve this, it benefits from inspirational effect of stories which demonstrated through anecdotes. Since admonition discourse; in the traditional approach for education, especially moral education is dominant discourse, this study attempts to explore this aspect of didactic literature. Therefore, the main goal of this study is  to answer this question, that is, Does  the aim of advising from the language of story characters are  morals in all cases or sometimes it is political?  By examining advices in the story of cow and lion we understand that Demneh is trying to gain power. He believes in demoralizing in policy, as a result there are a lot of similarities between the ideas of Machiavelli and didactic content in this story.