تنش های فرمیِ معناساز در روایت های تعلیمی (مطالعه موردی و فرمالیستی بوستان سعدی)

محورهای موضوعی : شاهنامه

محسن بتلاب اکبر آبادی ¹ (دانشگاه آزاد واحد جیرفت)

تاریخ دریافت : 1395/02/19 تاریخ پذیرش : 1395/02/19 تاریخ انتشار : 1393/12/10

کلید واژه: تعلیم, زمان, حکایت منظوم, تنش فرمی, فرامتن,

چکیده مقاله :

متن، کلیتی منسجم از تنش نشانه‌هایی است که بر اساس روابطی چون تقابل و تشابه و... با هم همنشین یا جانشین شده‌اند. در این میان، متونی که به قصد تعلیم و القای معنی خاصی نوشته شده‌اند، از تنش‌های فرمی معنا‌دار و برجسته‌ای برخوردارند. حکایت‌های منظوم تعلیمی از جمله این متون هستند که نویسنده آن ها تلاش می‌کند تا از برآیند تنش میان نشانه‌های فرمی مانند نظم، شعر و روایت، بیشترین بهره معنایی را بگیرد. در این پژوهش تلاش شده تا با روشی توصیفی- تحلیلی و رویکردی فرمالسیتی و از طریق مطالعه موردی بوستان به عنوان یکی از اثرگذارترین متون تعلیمی، به تحلیل این نشانه‌های فرمی پرداخته شود و شیوه معناسازی و تعلیمی شدن حکایت‌های منظوم تعلیمی نشان داده شود. تنش نظم و شعر در معنای زبانی و فرمالیستی آن و برجسته شدن ساحت برونه‌ای زبان و در نتیجه پیشبرد بدون درنگ روایت، استفاده از توصیفات روایتگر، چرخش‌های زمانی و درونی کردن زمان، استفاده از فراروایت، مخاطب‌محوری و... از مهمترین شگردهای فرمیِ معناساز است که منجر به تعلیمی ‌شدن این اثر و متون مشابه شده است.

چکیده انگلیسی:

A text is a coherent totality that consists of signs tension based on some relationships. The relationships include conflict and similarity which have become substituted and collocated. Among the texts that have been written to teach and imposed a certain meaning, some have significant form and prominent tensions. Poetic educational anecdotes are texts that the author of this article has tried to get the most semantic use from tension between form signs namely, rhythm, poetry and narrative. In this study attempts are made to analyze Boostan, as one of the most influential educational texts, through descriptive analytical method and with formalistic approach. using narrative descriptions, time cycles  and internalized time, use of hyper-narrative, reader orientation etc… are the most important meaning making techniques that has led to changes of  this text into a didactic text type and other similar texts.