بررسی و تحلیل رویکرد سعدی در رهایی انسان از درد و رنج (با تکیه بر قصاید و بوستان)
محورهای موضوعی : شاهنامه
ثوراله نوروزی داودخانی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور)
کلید واژه: شعر فارسی, سعدی, درد و رنج, قصاید و بوستان,
چکیده مقاله :
سعدی چون روانشناسی اجتماعی با تأمل در روح و روان جامعه همواره تلاش می‌کند با برجسته سازی امور خوب و نیک و طرد کردن امور بد، پایه‌های جامعه سالم و آرمانی‌اش را بنا نهد و اغلب با امور و پدیده‌های عالم مواجهه ایجابی دارد. وی با مثبت نشان دادن و ارزشمند دانستن خدمت به خلق بر آن است که اعضای جامعه به‌ویژه حاکمان قدرت را به‌سوی خدمت رسانی به خلق تشویق کند و بدین سان بخشی از آلام و دردهای بشری را درمان کند. سعدی برای رهایی انسان‌ها از درد و رنج، از یک سوی همیاری و همدردی انسان‌ها به همنوعشان را به یاری می‌طلبد و از سوی دیگر با استفاده از گفتمان‌های مختلف اخلاقی، دینی، عقلانی و برجسته کردن امور نیک، تلاش می‌کند بسترهای لازم را برای ایجاد جامعه سالم و متوازن فراهم کند و در مناسبات اجتماعی و ارتباط افراد با یکدیگر پیوندی سالم، متعادل و توأم با عشق و مهرورزی به همدیگر برقرار کرده، از رهگذر آن، آسایش و آرامش روحی را به جامعه بازگرداند. در یک نگاه ساختاری و جامع به دیدگاه سعدی در قصاید و بوستان می‌توان گفت که سعدی با پدیده درد و رنج، مواجهة اخلاقی و انسانی دارد و درد و رنج مطرح شده در شعر او متعلق به کل جامعه انسانی است و به قشر یا جامعه خاصی تعلق ندارد بلکه مربوط به کل انسان‌هایی است که چون عضو یک پیکره انسانی با هم در ارتباطند.
Saadi, as a social psychologist by reflecting upon the spirit of the society, always tried to build a healthy ideal society by highlighting good and worthy affairs and rejecting the bad ones. He is often in compliance with the affairs of the world and by placing value on the act of serving the people; he aims at encouraging the members of the society especially the rulers to be at the service of the people. Hence, he can relieve some of the pains and suffering of the human beings. On the one hand, he calls for human beings cooperation and sympathy with their fellowmen in order to release them from pain and suffering. on the other hand, by making use of different ethical, religious, and rational discourses and highlighting the good affairs he tries to provide necessary frameworks to build a healthy and balanced society. He establishes a sound and balanced bond accompanied by love and endearment to each other in social occasions and communications among the people. As a result, he brings spiritual peace and comfort to the society. In a structural and comprehensive perspective on the poems and prose of Saadi, we can say that Saadi has ethical and humane approach toward the phenomena of pain and suffering, and the pain and sufferings raised in his poems belong to the whole society rather than the specific strata or society; they belong to all the individuals who are in contact with each other like the organs of human body.
- حسین زاده، آذین. (1387). ادبیات اخلاق‌گرای ایران و فرانسه، باوراندن یا مجاب کردن؟ روایت شناسی گفتمان استدلالی در متون اخلاقی. پژوهش‌نامه علوم انسانی، ش. 57، ص.ص. 2-1.
2- ساعی، علی. (1386). روش تحقیق در علوم اجتماعی (با رهیافت عقلانیت انتقادی). تهران: سمت.
3- سعدی، مصلح الدین. (1363). کلیات سعدی. تصحیح محمد علی فروغی. تهران: امیرکبیر.
4- -------------- .(1368). بوستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
5- --------------. (1372). گلستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.
6- شعیری، حمیدرضا. (1389). تجزیه و تحلیل نشانه – معنا شناختی گفتمان. تهران: سمت.
7- صادقی، مریم. (1385). آفاق صباحت. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
8- عبادیان، محمود. (1372). تکوین غزل و نقش سعدی. تهران: هوش و ابتکار.
9- عطاری، لطیف. (1382). ابلاغ و القای معانی در زبان و ادبیات (رهیافتی نشانه شناختی). رساله دکتری رشته زبان شناسی همگانی. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
10- فروم، اریک. (1385). جامعه سالم. ترجمه اکبر تبریزی. تهران: بهجت.
11- کمیسیون ملی یونسکو- ایران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1369) ذکر جمیل سعدی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
_||_