تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص های برنامه ریزی فضایی گردشگری (مطالعه موردی: شرق استان مازندران)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

احمد رومیانی ¹ (دکتری جغرافیا برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
حمید شایان ² (استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
حمدالله سجاسی قیداری ³ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
محمدرضا رضوانی ⁴ (استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/10/05 تاریخ پذیرش : 1398/06/06 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: مناطق روستایی, برنامه‌ریزی فضایی, ظرفیت‌های گردشگری, مدل‌WASPAS,

چکیده مقاله :

برنامه‌ریزی فضایی گردشگری، یکی از رویکردهایی است که در دهه‌های اخیر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و سیاسی گردشگری موثر واقع شده است و مانند یک سیستم بر فضاهای گردشگری یک منطقه تسلط پیدا کرده و زمینه را برای مدیریت خردمندانه از فضا، انسان و فعالیت فراهم کرده است. لذا هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص‌های برنامه‌ریزی فضایی گردشگری در شرق استان مازندران می باشد. نوع تحقیق کاربردی و برای گر‌آوری داده‌ها از روش‌های میدانی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رتبه‌بندی روستاها از روش-های آماری و مدل‌WASPAS ، GIS بهره گرفته شد. جامعه آماری این تحقیق 21 روستای مقصد گردشگری در سه گروه مردم محلی، گردشگران و کارشناسان در نظر گرفته شده است. یافته های آماره tتک نمونه‌ای نشان دهنده سطح معنی‌داری شاخص‌های ‌برنامه‌ریزی فضایی گردشگری روستای در محدوده مورد مطالعه است. همچنین بالاتر رتبه در بین مردم محلی، گردشگران و کارشناسان متعلق به روستای التپه(‌عباس آباد) با Qi برابر با 856/0 می‌باشد و در رتبه دوم روستای شهید‌آباد با Qi برابر با 129/0 و در رتبه سوم روستای نیالا با Qi برابر با 126/0 می باشد. روستاهای تیله نو با Qi برابر با 101/0، روستای اطراب با Qi برابر با 103/0 و لمراسک با Qi برابر 105/0 در رتبه‌های آخر قرار دارند.

چکیده انگلیسی:

Tourism planning is one of the approaches that has been effective in various dimensions of economic, social, cultural, environmental and political tourism in recent decades, and as a system, dominates the tourism spaces of a region and provides grounds for Wise management of space, human beings and activity. Therefore, the purpose of this research is to study and analyze the situation of rural areas based on the spatial planning of tourism in eastern Mazandaran province. The type of research was applied and field data was used to collect data. GIS was used to analyze the information and rank the villages using statistical methods and the WASPAS model. The statistical population of this study is 21 tourist destination villages in three groups of locals, tourists and experts. The findings of the t single-sample statistics indicate the significance level of tourism spatial planning indicators of the village in the studied area. Also, the highest ranking among locals, tourists and experts belonging to the village of al-Taepah (Abbasabad) with Qi is equal to 0.856, and in the second place, the village of Shahid-Abad with Qi is 129.9 and in the third place of the village Niall with Qi is equal to 126.0. Thai villages with Qi equal to 0.101, the village of Orab with Qi is 103.03 and Lmorsk with Qi is equal to 105.0.

منابع و مأخذ:

Burchakani, P. 2014. Landscape Design and Tourism Management, Journal of Landscape. 29 .pp. 39-33. (in Persian).

Morshedi, B, Faraji Solebar, H.A. and Rezvani, M. R. and Mohammadian, Z .2016. Spatial planning of tourism services (case study: Fars Province), Human Geography Research, 48(2)pp. 295 -277. (in Persian).

Rahmani, M. 2010. Land Expansion and Sustainable Rural Development with Tourism Approach, Population Quarterly, 61(53), pp. 89-81. (in Persian).

Roumiani, A. 2013. Evaluation of the Role of Urban and Rural Capital Investments in Sustainable Tourism Development, A Case Study: Hesar Valiasr Village, Boine Zahir Town, Master's Degree in Geography and Rural Planning, University of Zanjan.

Sandellah, M, Sharifinia, Z. 2016. Barriers and Problems of Tourism Development, Case Study: Ghaemshahr County, 2(25), pp. 83-71. (in Persian).

Sheikhi, M. and Shojaei, M. 2012. Technical cluster analysis for implementation of spatial justice in tourism planning, Case study: Mazandaran province. Journal of Tourism Studies.1(3), Pp 65-46.

Ziaee, M, and Shojaee, M. 2010. Level of Tourism Destinations, New Conceptual Analysis in Spatial Tourism Planning, Tourism Management Studies, 5(­13), Pp. 25-46. (in Persian).

Ghafari, S. R, Moradi, M and Nikbakht, D. 2011. Leveling and planning of rural tourism spaces in the central part of Boyer Ahmad city, Urban and Regional Studies and Research, Third Year, 11.pp. 118-97. (in Persian).

Ghodami, M, Aliqelizadeh Firouzjaei, N; Ramezanzadeh Lesbouy, M. 2010. Investigating the Role of Tourism in Changing the Quality of Life of Destination (Case Study: Clarabad Village, Tonekabon County), Journal of Social Studies, 4(3), Pp. 181-152. (in Persian).

Malek, M, Kalantari, M. 2014. Spatial Analysis and Leveling of Tourism Attractions and Communication Infrastructure and Road Network in Desert Regions of Iran, Case Study: Khor and Biabanak, Geographical Survey of Arid Regions, 17, Pp 70-53. (in Persian).

Nazarian, A, Moshiri, S. R, and Akhajani, h. 2006: feasibility study on the development of tourism industry in Ardabil city, Quarterly Journal of Geographic Outlook, 1(3), pp. 117-103(in Persian).

Guedes, A. S., & Jiménez, M. I. M. 2015. Spatial patterns of cultural tourism in Portugal. Tourism Management Perspectives, 16, 107-115. (in Persian).

Murat D, O. and , Ayten, A. M, 2012 .The role of spatial planning for sustainable tourism development:  A theoretical model for Turkey,Ebsco host Connection, Academic Journal Original Scientific Paper Tourism (13327461);2012, Vol. 60 Issue 4, p.431.

Cornelissen, S. 2014. Tourism impact, distribution and development: The spatial structure of tourism in the Western Cape province of South Africa, Development Southern Africa Vol. 22, No. 2, June 2005.pp,163-185.

Cravo, Pedro Manuel and Bailoa, Sandra, 2012. Spatial Planning and Tourism Development in Portugal., All content following this page was uploaded by Pedro Manuel Cravo on 29 September , https://www.researchgate.net/publication/233854506

Sarrión-Gavilán, M. D., Benítez-Márquez, M. D., & Mora-Rangel, E. O. (2015). Spatial distribution of tourism supply in Andalusia. Tourism Management Perspectives, 15, 29-45.

Dredge, D. & Moore, S. 1992. A Methodolgy for the Integration of Tourism in Town Planning. The Journal of Tourism Studies, 3(1), 8-21.

Lozano-Oyola, M., Blancas, F. J., González, M., & Caballero, R. 2012. Sustainable tourism indicators as planning tools in cultural destinations. Ecological Indicators, 18, 659-675.

Risteski, M., Kocevski, J. and Arnaudov, K. 2012. Spatial Planning and Sustainable Tourism as Basis for Developing Competitve Tourist Destinations. Procedia – Social and Behavioral Sciences 44 (2012), 375-386.

Stojsavljević, R. 2013. Spatial Planning and Sustainable Tourism - A Case Study of Golija Mountain (Serbia) , European Researcher, 2013, Vol.(65), 12-2,

United Nations 2006. World Urbanization Prospects: The 2005 Revision. United Nations, New York.

Yang ,Y., Fik, Y. 2014. Spatial effects in regional tourism growth, Annals of Tourism Research, Contents lists available at ScienceDirect, ELSVIER, Annals of Tourism Research 46 (2014) 144–162. journal homepage: www.elsevier.com/locate/atoures.

Mukwada, G.and Manatsa, D., 2013. Geospatial and temporal analysis of drought years in Zimbabwe – 1940 to 1999.  Geographical Polonica. In Press .doi.org./10.7163/GPol.2012.4.23