بازآفرینی بافت‌ فرسوده شهری با رویکرد حکمروایی خوب (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر ساری)

محورهای موضوعی : مطالعات برنامه ریزی شهری و منطقه ای

محمد حکیم پور ¹ , جلال عظیمی آملی ² , غلامرضا جانبازقبادی ³ , صدرالدین متولی ⁴

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
4 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/06 تاریخ پذیرش : 1402/06/29 تاریخ انتشار : 1403/12/01

کلید واژه: حکمروایی خوب, بازآفرینی بافت فرسوده, معادلات ساختاری, شهر ساری,

چکیده مقاله :

مقدمه: در کشورمان، بخش قابل توجهی از بافت قديمی شهرها که غالبا هسته‌ی اولیه و اصلی آن‌هارا تشكیل می‌دهند در روند شتاب آلود شهرنشینی و برنامه‌های توسعه شهری مورد بی‌توجهی قرار گرفته و به بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری تبديل شده‌اند موضوع مورد بررسی این پژوهش بازآفرینی بافت فرسوده شهر ساری با رویکرد حکمروایی خوب شهری است و در آن تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود که شهر ساری به لحاظ شاخص‌های حکمروایی خوب شهری چگونه است و چگونه می‌توان با استفاده از این رویکرد به بازآفرینی بافت فرسوده شهری اقدام نمود.

هدف: هدف اين پژوهش،بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهر ساری با رویکرد حکمروایی خوب است.

روش شناسی تحقیق: ترکیبی از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی است. در روش کتابخانه‌اي از ابزارهايي نظير، مقاله­ها، آمارنامه‌ها، جداول آماري و ...استفاده شده است و در روش میدانی از مشاهده مستقیم، و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. این اطلاعات وارد نرم افزار SPSS شده و به وسیله آزمون‌های آماری ( توصيفي- استنباطي) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین با استفاده از نرم افزارSmart PLS  مدل معادلات ساختاری پژوهش تنظیم گردید.

قلمروجغرافیایی پژوهش: شهرساری مرکز استان مازندران و شهرستان ساری است. این شهر با جمعیتی حدود 347 هزار نفر در میان 30 مرکز استان در رتبه بیست و سوم کشوری جای گرفته است (مرکز آمار ایران،1395). شهر ساری دارای چهار منطقه (بافت قدیم، منطقه یک، منطقه دو، منطقه سه) می‌باشد.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد بیش از 50 درصد فراوانی پاسخ‌ها به وضعیت شاخص‌های حکمروایی خوب و بازآفرینی پایین‌تر از حد متوسط بوده که حاکی از وضعیت نامطلوب این شاخص‌ها در بافت فرسوده شهر ساری می‌باشد.

نتایج: نتایج نشان می‌دهد بین حکمروایی خوب و بازآفرینی بافت فرسوده در شهر ساری رابطه معناداری وجود دارد و سه شاخص عدالت‌گرایی، قانون‌گرایی و اجما‌ع‌گرایی بیشترین تاثیر را بر بازآفرینی بافت فرسوده شهرساري داشتند.    

چکیده انگلیسی:

Introduction: our country, a significant part of the old texture of the cities, which often form their primary and main core, has been neglected in the accelerated process of urbanization and urban development programs and have turned into worn-out and inefficient urban textures .The subject of this research is the reconstruction of the worn-out texture of the city of Sari with the approach of good urban governance, and in it, an attempt has been made to answer the question of what the city of Sari is like in terms of the indicators of good urban governance and how it can be done using this approach.Recreated the worn-out urban fabric.

Research Aim: The purpose of research is to recreate the worn-out textures of Sari city with a good governance approach.

Methodology: It is a combination of library and field methods. In the library method, tools such as articles, statistics, statistical tables, etc. have been used in the field method, direct observation, free interview and researcher-made questionnaire. This information was entered into SPSS software and analyzed by statistical tests. Also, using Smart PLS software, the structural equation model of the research was set.

Studied Area: The geographical area of this research is sari city.

Results: The findings of the research show that more than 50 percent of the responses to the status of good governance and regeneration indicators are below average, which indicates the unfavorable status of these indicators in the worn-out fabric of Sari city.

Conclusion: The results show that there is a significant relationship between good governance and the regeneration of the worn-out urban fabric, and the three indicators of justice, legalism and collectivism have the greatest impact on the regeneration of the worn-out fabric.

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌زاده، عیسی و اسدیان، مرتضی. (1392). تحلیل‌و ارزیابی میزان تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری در ایران مورد شناسی شهر کاشمر. جغرافیا و آمایش منطقه‌ای، 3(6)، 30-17. doi.org/10.22111/gaij.2013.1075
امان‌پور، سعید و لطفی، امید. (1395). اثرات حکمرانی خوب شهری و اعتماد اجتماعی در بهبود کیفیت بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه 15 کالن‌شهر تهران). مطالعات مديريت شهري،8(28)، 29-13. https://sanad.iau.ir/fa/Article/824489
امینی، میلاد؛ صارمی، حمیدرضا و قالیباف، محمدباقر. (1397). جایگاه حکمروایی شهری در فرآیند بازآفرینی بافت فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران. تحقیقات جغرافیایی، 33(3)، 217-202. doi.org/10.29252/geores.33.3.202
توکلی¬نیا، جمیله و یدالله نیا، حسین. (1397). تحلیل شاخص‌های حکمروایی در بازآفرینی شهری از منظر ساکنان محله مطالعه موردی: محله تجریش شهر تهران. جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای،1(9)،280-265. dor/20.1001.1.22286462.1397.9.1.15.5
حسینی کسوتی، سجاد. (1395). طراحی پیاده¬راه، راهی به سوی تجدید حیات بافت تاریخی شهری (نمونه موردی:خیابان جمهوری شهرساری). پایان¬نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران.
حیدری، محمدرضا. (1392). سنجش عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخص‌های حکمروایی خوب شهری(نمونه موردی:شهر یزد). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
رفیعیان، مجتبی و حسین پور، علی. (1391). حکمرانی خوب شهری از منظر نظریات شهر سازی. تهران: طحان.
رفیعیان، محسن. (1389). شناسايی پهنه‌های زمینه‌ساز توسعه خلاق بافت‌های فرسوده با رويكرد گردشگری در برنامه‌ريزی شهری (نمونه‌موردی: محله امامزاده يحیی، منطقه 12 تهران). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
زارعی، جواد. (1397). تبیین الگوی مدیریت یکپارچه بازآفرینی شهری پایدار بافت‌های فرسوده مطالعه موردی: کالن‌شهر اهواز. پایان‌نامه جهت اخد مدرک دکتری، دانشکده علوم و زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز.
زندیه، الناز. (1395). بررسی عملکرد شهرداری‌ها در چارچوب رویکرد حکمروایی خوب شهری (نمونه موردی: شهرداری شهر ملایر). آمایش محیط،39()،76-59. https://sanad.iau.ir/Journal/ebtp/Article/986775
سرور، هوشنگ؛ امرایی، مهتاب؛ قربانی سپهر؛ آرش، امینی و بادامیار، شیرین. (1398). حکمروایی شایسته و بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (مورد مطالعه: محله 4 شهرآذرشهر). توسعه فضاهای پیراشهری، (1)2، 84-71.
dor.isc.ac/dor/20.1001.1.26764164.1398.1.2.6.8
صفایی پور، مسعود و زارعی، جواد. (1396). برنامه‌ریزی محله محور و بازآفرینی پایدار بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: محله جولان همدان). آمایش جغرافیایی فضا، 7(23)، 149-135. https://gps.gu.ac.ir/article_47266.html
طرح بهسازی و نوسازی شهر ساری. (1395). قابل دسترس: http://www.SariCity.ir
طرح بهسازی و نوسازی شهرداری ساری. (1390). قابل دسترس: http://www.SariCity.ir
عظیمی آملی، جلال؛ افتخاری، رکن الدین. (1393). حکمروایی روستایی (مدیریت توسعه پایدار)، تهران: انتشارات سمت.
عظیمی آملی، جلال و جمع¬دار‌، اکبر. (1395). بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر الگوی حکمروایی خوب (نمونه موردی: محله ده‌ونک. منطقه 3 تهران). جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 7(1)، 99-85.
dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22286462.1395.7.1.25.1
قاسمی، حبیب؛ میری، غلامرضا و حافظ رضازاده، معصومه. (1400). تحلیل نقش حکمروایی خوب شهری در بازآفرینی بافت فرسوده شهری بر اساس تئوری داده بنیاد (مورد مطالعه: شهرضا). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، 2(4)، 56-37.
doi.org/Doi:10.52547/gsma.2.4.37
لطفی، غلامرضا. (1387). مدیریت شهری. چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری کشور.
Egger, S. (2005). Determining a sustainable city model, Environmental Modelling & Software,p2.
Handbook.London:Sage Publications. Roberts,P.,Sykes,H.(2000).Urban Regeneration,
UNDP. (1997).Governance for sustainable human development; Retrieved from http:// www.UN.org,P12.
UN-HABITAT.(2002). Measuring the Quality of Urban Governance Towards the development of an Urban Governance Index ; Retrieved from Http://www.un habitat.org.