بررسی میزان پاسخ‌گویی پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته‌ی در دسترس، در برآوردن نیازهای اطلاعاتی دانشجویان پزشکی عمومی دانشگاه علوم پزشکی کرمان

محورهای موضوعی : دانش شناسی

مژده سلاجقه ¹ , فریده عصاره ² , مهدیه مومن آبادی ³

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنرکرمان،
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی، کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید باهنر کرمان

تاریخ دریافت : 1393/02/03 تاریخ پذیرش : 1393/05/02 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه: دانشگاه علوم پزشکی, رفتار اطلاع یابی, ج‍س‍ت‌وج‍وی‌ کت‍آبش‍ن‍آخ‍ت‍ی‌ پی‍وسته, ‌ پایگاه­های اطلاعاتی پیوسته پزشکی و بهداشت, خدمات درمانی کرمان, مدیریت منابع اطلاعاتی,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان پاسخ‌گویی پایگاه های اطلاعاتی پیوسته ی در دسترس به نیازهای اطلاعاتی دانشجویان پزشکی عمومی مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1388 بوده است. روش: این پژوهش از نوع پیمایشی - توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان رشته پزشکی عمومی مشغول به تحصیل در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان هستند که تعداد آن‌ها در زمان انجام پژوهش به 500 نفر رسید. با استفاده از فرمول کرجسی مورگان حجم نمونه 217 نفر تعیین گردید. ابزار گردآوری داده های این پژوهش، پرسش‌نامه ای محقق ساخته است. برای محاسبه روایی، نظرات 5 تن از اساتید و کارشناسان و پایایی آن به میزان 922/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از دو روش آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد است. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان آشنایی این دانشجویان با پایگاه های اطلاعاتی پیوسته کمتر از حد متوسط (5/92 درصد) و میزان استفاده آنان کمتر از حد متوسط (7/95 درصد) بوده است. میزان برآورده شدن نیازهای آموزشی و پژوهشی این دانشجویان در بکارگیری پایگاه های اطلاعاتی پیوسته، متوسط به بالا (2/90 درصد) و بیشترین درصد پاسخ‌گویان (6/48 درصد) از جست‌وجوی ساده بهره گرفته اند. پر استفاده‌ترین پایگاه پاب مد است (با میانگین 52/2 درصد) و از نظر این دانشجویان (5/75 درصد) محتوای این پایگاه های اطلاعاتی محتوای منابع چاپی را تکمیل کرده است. بیشترین درصد پاسخ‌گویان دلیل استفاده از این پایگاه ها را جست‌وجوی منابع آموزشی و پژوهشی (8/50 درصد) ذکر کرده نموده‌اند. نتیجه گیری: این منابع کمتر از حد متوسط مورد مراجعه‌اند به دلیل: یافتن منابع آموزشی و پژوهشی، روزآمد کردن اطلاعات علمی، استفاده راحت، دسترسی آسان، صرفه جویی در وقت، اشاعه سریع اطلاعات.

چکیده انگلیسی:

 Purpose: The main aim of present study is to determine the responding rate of available online databases according to the informational demands of general physician students in Kerman Medical University in 2009. Methodology: This study is a descriptive one and has been done by a survey method. A questionnaire based on the Likert spectrum has been utilized in order to collect information and includes 15 categorized questions. The statistical populations of the current research are general physician students in the Medical University of Kerman. Findings: The familiarity of the general physician students with the databases was lower than average levels (92/5%), and presented a degree lower than average level (95/7%) in using the online databases. Most of responders (48/6%) have searched online databases by simple search. PubMed database is the most widely used (the mean 2/52%) and according to students’ opinions, contents of these databases have completed the contents of printed resources (75/5%). Also, in relation to the use of these databases they mentioned some obstacles (79/7%). Conclusion: Removal of many obstacles and suitable training of information retrieval skills promise more effective use of these resources.  

منابع و مأخذ:

آقاجانی، ا.؛ رحیمی، ع.ر. (1382). میزان آشنایی و وضعیت استفاده از بانک‌های اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1382. ارائه شده در ششمین همایش ملی کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی با تکیه بر نظام‌های نوین اطلاع‌رسانی و پژوهش‌های پزشکی (ایران، اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 1382).

ارشاد سرابی، ر.؛ میرزازاده، ع. (1386). میزان استفاده مراجعه کنندگان به مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی کرمان از اینترنت و منابع تمام متن. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی: مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی،4(1)، 58.

اسدی اربابی، ع. (1384). بررسی رفتارهای اطلاع‌یابی محققان مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران، تهران.

اورنگیان، آ. (1376). ارزشیابی هزینه سودمندی خدمات اطلاعاتی پیوسته در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و مشترکین آن سال 1374. پیام کتابخانه، 7(2)، 59-58.

پوستی، ش.(1379). بررسی شناخت، استفاده و رضایت اعضای هیأت علمی از خدمات رایانه‌ای موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه صنعتی اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز،.

حاجی‌نژادیان، ن. (1386). بررسی میزان استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته پزشکی توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز، اهواز.

حیاتی، آ.؛ تصویری قمصری، ف. (1379). بررسی چگونگی تأثیر اینترنت بر رفتار اطلاع‌یابی و فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران. فصلنامه کتاب، 78-63.

حیاتی، ز.؛ شهسواری، و. (1384). میزان استفاده و رضایت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی اصفهان از خدمات رایانه‌ای کتابخانه مرکزی این دانشگاه. فصلنامه کتاب، 16(2)، 102-89.

درزی خلردی، ص.(1386). بررسی توانمندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از منابع اطلاعاتی پیوسته قابل دسترس در دانشگاه مازندران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی (تهران شمال)، تهران

رسول‌آبادی، م. (1386). بررسی میزان آشنایی اعضای هیأت علمی و سایر مدرسین دانشگاه علوم پزشکی کردستان با شیوه‌های جستجوی اطلاعات در اینترنت و رابطه آن بر فعالیت‌های علمی و پژوهشی آنان. مجله الکترونیکی نما،7(2).

سلاجقه، م. (1377). بررسی نگرش کاربران مرکز اینترنت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در مورد شبکه اینترنت و دستیابی به اطلاعات از طریق آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پزشکی شیراز، شیراز.

سلمانی ندوشن، ا. (1386). بررسی میزان، مطلوبیت و عوامل مؤثر بر استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی پیوسته توسط اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 86-1385. طرح تحقیقاتی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز.

شیردل، فریبا. (1385). مطالعه تطبیقی میزان رضایت اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از شبکه‌های اطلاع‌رسانی این دانشگاه‌ها. فصلنامه کتاب، 17(2)، 220-201.

صدقی ایلخانلار، ش.(1380). بررسی میزان استفاده و رضایت اعضای هیأت علمی دانشکده‌های پزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی از شبکه اطلاع‌رسانی پزشکی کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران.

فرج‌پهلو، ع.؛ شهبازی، م. (1381). عوامل مؤثر در استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی: بررسی نگرش‌ها و عملکرد دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی. فصلنامه کتاب، 13(4)، 71-54.

قاسمی، م. (1382). بررسی رفتارهای اطلاع‌یابی پزشکان مسجد سلیمان. فصلنامه کتاب، 54، 22-13.

کرمی، ن. (1382). بررسی میزان آشنایی و استفاده اعضای هیأت علمی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس با پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز، اهواز.

محقق‌زاده، م.ص.؛ عبداللهی، م.(1381). بررسی نظرات و نحوه استفاده مشترکین عضو مرکز اینترنت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از امکانات مرکز و تأثیر آن بر کارهای پژوهشی این اعضا. فصلنامه اطلاع‌رسانی، 18(1 و 2).

محمداسماعیل، ص. (1379). بررسی میزان رضایت کاربران خدمات اطلاع‌رسانی اینترنت مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات. فصلنامه کتاب، 21-7.

محمدی، ف. (1382). میزان استفاده اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران از منابع چاپی و الکترونیکی کتابخانه مرکزی در سال 1382. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی، تهران.

De Groote, sandra L.; Dorsch, Josephine L.)2001). Online journals: impact on print journal usage. Bulltin Of Medical Library Association, 89(4), 372-378. Available at: http://www.pubmedcentral.nih.gov.

De Groote, sandra L.; Dorsch, Josephine L. (2003). Measuring use patterns of online journals and databases. Journal Of Medical Library Association, 91(2), 231-241. Available at: http://www.pubmedcentral.nih.gov.

De Groote, Sandra L.; Shultz, Mary; Doranski, Marceline (2005). online journals' impact on the citation patterns of medical faculty. Journal Of Medical Library Association, 93(2), 223-228. Available at: http://www.pubmedcentral.nih.gov.

Krieger, M. M.; Richter, Randy R.; Austin, T. M. (2008). An exploratory analysis of PubMed’s free full-text limit on citationretrieval for clinical questions. Journal of The Medical Library Association, 96(4), 351-355. Available at: http://www. pubmedcentral.nih.gov.

Liew, chern Li; Foo, S.; Chennupati, K.R. (2000). A study of graduate student end- users' use and perception of electronic journals. Online Information Review, 24(4), 302- 315. Available: http://www.emerald-library.com

Majid, shaheen; Tan, Ai Tee. (2002). Usage of information resources by computer engineering students: a case study of Nanyang Technological University, Singapore. Online Information Review. 26(5), 315- 325. Available: http://www.emeraldinsight.com

Romanov, K.; Aarino, M. (2006). A survey of the use of electronic scientific information resources among medical and dental students. Available at: http://www.biomedcentral.com

Tenopir, C.; King, D. W.; Bush, A. (2004). Medical faculty's use of print and electronic journals: changes over time and in comparison with scientists. Journal Of Medical Library Association, 92(2), 226-232. Available at: http://www.pubmedcentral.nih.gov