بررسی تفاوت عملکرد مدیران کتابدار و غیر‌‌کتابدار در مدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی
محورهای موضوعی : دانش شناسیعلی اصغر فامیل روحانی 1 , سعید غفاری 2 , رسول داوودی 3 , فاطمه اسلامیان 4
1 - استادیار و عضو هیات علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
2 - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور قم
3 - استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
کلید واژه: کتابخانه‌های دانشگاهی, عملکرد مدیران, مدیران کتابدار, مدیران غیر‌‌کتابدار, مدیریت کتابخانه‌ها,
چکیده مقاله :
هدف: از این تحقیق بررسی عملکرد مدیران متخصص کتابداری در دست‌یابی به مدیریت مطلوب کتابخانه‌های دانشگاهی در مقایسه با مدیران غیر کتابدار منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی است. عملکرد مدیران در پنج زمینه برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت، پایش و فعالیت‌های سازمانی(تخصصی) کتابخانه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق: برای نیل به این هدف، علاوه بر مطالعات نظری و بررسی ادبیات پژوهش، داده ها از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته درباره سنجش عملکرد مدیران کتابخانه‌ها جمع‌آوری شد که پایایی آن 85/0 به دست آمد. جامعه و نمونه آماری این پژوهش، همه مدیران و کارکنان کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه دو دانشگاه آزاد اسلامی در سال جاری(1389) شامل 62 نفر بودند که 56 نفر آنان به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر چگونگی گردآوری داده‌ها از نوع تحقیقات پیمایشی-تحلیلی بود. یافته ها: تحلیل داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی نتایج نشان داد که به طور کلی تخصص کتابداری بر عملکرد مدیران کتابخانه‌ها مؤثر است، هم چنین بررسی‌ها نشان داد که بین عملکرد مدیران کتابخانه‌ها و ویژگی‌های جامعه‌شناختی همچون جنسیت، سابقه خدمت و مقطع تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه‌گیری: پژوهش انجام شده نقش مهم تخصص کتابداری در عملکرد مطلوب درمدیریت کتابخانه‌های دانشگاهی را تأیید نمود.
Purpose: With respect to the key role of the manager(s) in managing the academic library, this research introduced the effective role of library and professional managers in achieving their optimal performance to management of academic libraries in comparison with non-librarian managers. Methodology: Research method is descriptive survey. Data collection was conducted through questionnaire. The research community involved managers and academic staff consists of 15 universities. In this research, managers in five practice areas: planning, organization, guidance, control, and organizational activities have been studied. SPSS (version 16) was used to analyze collected data. Findings: The results of research identified that there is a significant difference between librarian managers' performance and non-librarian managers'. Conclusion: This research proved the main role of librarian professionals in optimal performance of academic libraries' management.
اسدی، اصغر، 1379. ساختار سازمانی کتابخانه‌های دانشگاهی. تهران، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.
امیری، محمد رضا، 1385. مقایسه عملکرد مدیران واجد و فاقد مدرک کتابداری در تعدادی از کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران از دیدگاه کتابداران. فصلنامه کتاب، شماره 68.
اوانز، جی ادوارد،1384. فنون مدیریت برای کتابداران. ترجمه فرشته ناصری، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
ترکیان تبار، منصور،1387. بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد سلامی و ارائه راه‌کارهای عملی جهت بهبود وضع موجود. فصلنامه کتاب، شماره 76.
حیدری تفرشی، غلام‌‌حسین ،1386. مبانی سازمان و مدیریت. اراک، نشر نویسنده.
شهبازی، رحیم،1386. ارزیابی درونی در کتابخانه‌های دانشگاهی. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، شماره 40 ، ج.10.
نامور اصل، حکمت‌اله،1371. ارزیابی نحوه مدیریت رؤسای کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های مستقر در تهران. استاد راهنما: سید جمال‌الدین طبیبی، استاد مشاور: علیرضا هویدا، استاد مشاور و آمار: فاطمه حسینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.
هویدا، علیرضا،1366. بررسی چگونگی استفاده از مبانی مدیریت در اداره کتابخانه‌های دانشگاهی در تهران. استاد راهنما: حسین داوودی فر، استادان مشاور: مهرانگیز حریری، سید جمال‌الدین طبیبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی.
حری، عباس، 85-1381. دایرة المعارف کتابداری و اطلاع رسانی. نرگس نشاط، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران( نسخه آزمایشی الکترونیکی).
Dubrin, Andrew, 1990. Essential of management. second Ed, new York , Mc Grow Hill publishing company.
Edwards, Catherine(2000). Change and conflict in the academic library. library management, Vol: 21, No: 1, pp: 35-41.
Green, Lois. V.(1995). Professional excellence and customer care. library management, Vol: 16, No: 6, pp: 16-23.Available in: www.Emeraldinsight.com
Noon, Patrick(1997).Managing for success, Librarian career development
v:5, no:4, pp:128-135.
Rooi, Hazelvan(2006). Librarians Knowledge management. Aslib Proceedings : New Information Perspectives.Vol:58, no:3, p:261-271)
Stoner, James ,1995. Management. 6th Ed, New Jersey, Prentice Hal Inc.
Walton, Graham ; Liz, Durke (2009). Managing university libraries. library management, Vol:30, No:4/5.
