از حال تا قال
محورهای موضوعی : اسطوره
فرشید وزیله
1
(مربی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد صحنه)
کلید واژه: شعر, صوفیه, حال, قال, تألیف,
چکیده مقاله :
پرداختن به زبان زیبا و گیرای آثار صوفیانه مستلزم آگاهی از سیر تکوینی این آثار و روند به قال درآمدن احوال آنهاست. به این معنی که آنها از چه زمانی مسائل و احوال عمیق عاطفی و روحانی خود را بیان کرده و آن را به عرصة ذوق، شعر، خیال و سرانجام به کتابت درآورده‌اند. به بیان بهتر، در بررسی ادبیات تصوف ابتدا با تأثرات حالی از اشعار غیرعرفانی، ساده و قابل حفظ روبه‌روییم که بیشتر در مجالس سماع صوفیه روی می‌دهد و این تأثرات کم‌کم به سماع با اشعاری که مفاهیم مبهم و غیرصریح، که نیاز به تأویلات رمزگرایانه عرفانی دارد، می‌انجامد. در ادامة این روند، تجربه‌های شعرعرفانی فارسی صورت گرفته است و در گام‌های بعدی، عرفا به دلایلی همچون تربیت مریدان، ثبت و ضبط احوال و افکار خود، حفظ مکتب و طریقة شیخ و مسائلی اینچنین، اشعاری سروده و یا به تألیف و تصنیف رو آورده‌اند.
The present article analyzes the different stages of mystical poetry in Persian literature. At the first stage, we face comprehensive and simple poems. These are read in the beginning of Samā (the Sufi ritual of chanting and dancing), preparing for the next step, i.e. the ritual of Samā. In the last stage, we face symbolic and mystical poems needed for interpretation. Beside that, there are other poems that have been composed for educational purposes, publicizing the mystical thoughts and recording the method of Sufism.
_||_
