زهد پارسا
محورهای موضوعی : اسطوره
1 - استادیار دانشکده تربیت معلم دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد تهران جنوب
کلید واژه: کرامت, زهد, ورع, مقام, اجتهاد,
چکیده مقاله :
اهل حقیقت بر این باورند که زهد و ورع یا پارسایی دو مقام از مقامات سلوک است. زهد در لغت به معنی بی‌رغبت شدن است (لغت‌نامه دهخدا: ذیل لغت). اهل حقیقت با تکیه بر آیۀ 86 از سورة 11 قرآن کریم که می‌فرماید: " بَقِیَّة اللهِ خَیْرٌ لَکُمْ"، زهد را با همان بار معنایی بی‌رغبتی در سه چیز می‌دانند: دنیا، خلق، خود. ورع یا پارسایی نیز در لغت به معنی پرهیزگار شدن و پرهیزگاری و در اصطلاح عرفانی، اجتناب و خودداری کردن است از هر آنچه که مورد پسند نیست. بنابراین زهد پارسا گریز از هر سه مرتبۀ زهد است.دراین مقاله، افزون بر بررسی این دو مقام، با بیان اختلاف آرای عرفا دربارۀ مقدم یا متأخر بودن این دو، به انعکاس اندیشۀ شاعر بزرگ، بیدل دهلوی، دربارۀ این دو اصطلاح عرفانی در دیوانش می‌پردازیم. شباهت یا تفاوت بار معنایی کلام وی دربارۀ زهد و پارسایی با متون ناب عرفانی پیش از زمان شاعر و علل آن، از دیگر مواردی است که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.
