اندازه‎ های عوامل تنیدگی ‎زای شغلی: پرسشنامه، روش اجرا و نمره ‎گذاری

محورهای موضوعی : روان‌ شناسی تحولی

محترم نعمت ‎طاوسی ¹

1 - استادیار

تاریخ دریافت : 1395/09/30 تاریخ پذیرش : 1395/09/30 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: کارمندان, تنیدگی‎زای شغلی,

چکیده مقاله :

اسپکتور و جکس در سال 1998 اندازه‎های عوامل تنیدگی‎زای شغلی1 (MJS) را تدوین کردند. این آزمون 20 مادّه دارد و سه حیطه اصلی تنیدگی شغلی را می‎سنجد. مقیاس تعارض بین فردی در محیط کار2 (ICAWS)، با 4 مادّه به ارزشیابی تعارض‎های بین فردی در محل کار به عنوان مهم‎ترین منبع تنیدگی‎زای شغلی می‎پردازد. این تعارض‎ها از مخالفت‎ تا حمله‎ بدنی به همکاران متفاوت و به ‎شکل آشکار (مانند بی‎ادبی با همکار) یا ناآشکار (مانند شایعه‎سازی در مورد همکار) است. مقیاس محدودیت‎های سازمانی3 (OCS) با11مادّه ابزار ارزیابی محدودیت‎هایی است که با عملکرد شغلی تداخل دارد. محدودیت‎های موقعیتی متداول در سازمان‎ها شامل تجهیزات معیوب، اطلاعات نارسا یا مزاحمت‎های دیگران است. سیاهه بار کمّی کار4 (QWI) با 5 مادّه مقدار یا کمّیت کار در حرفه را اندازه‎گیری می‎کند. این آزمون را می‎توان به صورت گروهی یا فردی اجرا کرد و محدودیت زمانی برای پاسخ دادن به آن وجود ندارد. ویژگی‎های روان‎سنجی اندازه‎های عوامل تنیدگی‎زای شغلی در نمونه‎هایی از فرهنگ‎های متفاوت با مشاغل مختلف (اسپکتور و جکس، 1998؛ اسپکتور، چن و اکونل، 2000؛ باکا و بازینسکا، 2016؛ فاکس، اسپکتور و مایلز، 2000؛ کوفی، داگدیل و تاترسال، 2004؛ مکیکانگس و کیننونن، 2003؛ نعمت‎طاوسی، 1389، 1392، 1393) تأیید شده است.

منابع و مأخذ:

نعمت‎طاوسی، م. (1393). نقش هسته ارزشیابی‎های خود در تنیدگی شغلی،  فشار شغلی و بهزیستی عاطفی. طرح پژوهشی معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.             

نعمت‎طاوسی، م. (1392). تنیدگی شغلی و بهزیستی عاطفی: اثر واسطه‎ای هسته ارزشیابی‌های خود. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 8 (38)،121-103.

نعمت‎طاوسی، م. (1389). فشار شغلی و بهزیستی عاطفی در محیط کار. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 6 (23)، 226-215.  

Bakaa, L., &Bazinska, R.(2016). Polish adaptation of three self-report measures of job stressors: the Interpersonal Conflict at Work Scale, the Quantitative Workload Inventory and the Organizational Constraints Scale. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 22(1), 32–39.

Coffey, M., Dugdill, L., & Tattersall, A. (2004). Stress in social services: Mental well-being, constraints and job satisfaction. British Journal of Social Work, 34, 735-746.

Fox, S., Spector, P. E., & Miles, D. (2001). Counterproductive work behavior (CWB) in response to job stressors and organizational justice: Some mediator and moderator tests for autonomy and emotions. Journal of Vocational Behavior, 59, 291-309.

Jex, S. M., & Thomas, J. L. (2003). Relations between stressors and group perceptions: Main and mediating effects. Work & Stress, 17, 158-169.

Mäkikangas, A, & Kinnunen, U. (2003). Psychosocial work stressors and well-being: Self-esteem and optimism as moderators in a one-year longitudinal sample. Personality and Individual Differences, 35, 537-557.

Spector, P. E., & Jex, S. M. (1998). Development of four self-report measures of job stressors and strain: Interpersonal Conflict at Work Scale, Organizational Constraints Scale, Quantitative Workload Inventory, and Physical Symptoms Inventory. Journal of Occupational Health Psychology, 3, 356-367.

Spector, P. E., Chen, P. Y., & O'Connell, B. J. (2000).A longitudinal study of relations between job stressors and job strains while controlling for prior negative affectivity and strains. Journal of Applied Psychology, 85, 211-218.