سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته در جرایم تعزیری

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

محمود حبیبی تبار ¹ (دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی.)
احمد حاجی ده آبادی ² (دانشیار حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1398/06/27 تاریخ پذیرش : 1398/08/04 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: معاونت, سردستگی, فاعلیت معنوی, استناد جرم,

چکیده مقاله :

قانونگذار در ماده 130ق.م.ا مصوب 92 چهار مصداق تشکیل، طراحی، سازمان دهی و اداره کردن گروه مجرمانه را تحت عنوان واحد سردستگی گروه مجرمانه جرم انگاری کرده و در جرایم تعزیری، مجازات سردسته را حداکثر مجازات شدیدترین جرمی دانسته که اعضای گروه درراستای اهداف آن گروه مرتکب می شوند. اما اینکه ماهیت سردستگی چیست و آیا مصادیقی که قانونگذار آنها را تحت عنوان واحد سردستگی جرم انگاری کرده ماهیت واحد دارند یا خیر و نیز این مساله که تعیین مجازات واحد برای سردسته گروه مجرمانه در هر یک از این مصادیق تا چه حد قابل دفاع می باشد، از جمله مسائلی هستند که تا کنون پاسخ روشنی به آنها داده نشده است. نگارنده با کنکاش در ماهیت سردستگی گروه مجرمانه معتقد است اداره کردن گروه مجرمانه ماهیتا فاعلیت معنوی در ارتکاب جرم بوده و در نتیجه جرایم تعزیری ارتکابی توسط اعضا به سردسته مستند می شود حال آنکه سایر مصادیق سردستگی ماهیتا معاونت در جرم محسوب شده و جرایم ارتکابی به سردسته قابل استناد نیست.

منابع و مأخذ:

- اردبیلی، محمدعلی (1392). حقوق جزای عمومی، ج دوم، نشر میزان، چاپ بیست‌و‌نهم، تهران.

-اردبیلی محمدعلی و فروتن مصطفی (1393). فاعل معنوی در حقوق کیفری ایران، تحقیقات حقوقی، (73): 34-11.

-افشاری، فاطمه (1393). سردستگی گروه مجرمانه سازمان‌یافته، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.

-الهام، غلامحسین و برهانی، محسن (1393). درآمدی بر حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، نشرمیزان.

-باهری، محمد و علی‌اکبرخان‌داور، میرزا (1380). نگرشی برحقوق جزای عمومی، تهران، انتشارات مجد، چاپ اول.

-حاجی‌ده‌آبادی، احمد (1390). استناد و نقش آن در شرکت در جرم، تحقیقات حقوقی، (53): 146-107.

-دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه، جلد اول، چاپ اول، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

-شکری، رضا و سیروس، قادر (1381). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، چاپ اول، نشر مهاجر، بهمن.

-سلیمی، صادق (1382). جنایات سازمان‌یافته فراملی، چاپ اول، انتشارات صدرا، تهران، بهار.                             

-سماواتی‌پیروز، امیر (1394). تقریرات درس جزای عمومی، تایپ و ویرایش داود بلدی.

-شمس، محمدابراهیم و دیگران (1392). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، ج اول، چاپ اول نشر میزان.                                                              

-طاهری‌نسب، سیدیزدالله (1388). رابطه علیت در حقوق­کیفری ایران و انگلستان، چاپ اول، تهران، نشر دادگستر.                                                                 

-عدالتخواه، محمدرضا (1393). مبسوط قانون مجازات اسلامی مصوب 92، چاپ اول، تهران، مجد.

-فلچر، جورج‌پی (1384). مفاهیم بنیادین در حقوق کیفری، ترجمه سیدزاده ثانی، سیدمهدی، جلد اول، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.                                    

-قیاسی، جلال‌الدین (1375). تسبیب در قوانین کیفری، چاپ اول، انتشارات مدین.                                                         -گلدوزیان، ایرج (1384). حقوق جزای عمومی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم.

-گاستون استفانی، ژرژلواسور و برناربولک (1377). حقوق جزای عمومی، ترجمه حسن دادبان، جلد اول، چاپ اول، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

-محسنی، مرتضی (1382). دوره حقوق جزای عمومی، مسئولیت کیفری، ج3، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.

-مرادی، حسن (1373). شرکت و معاونت در جرم، چاپ اول، تهران، میزان.                                                       -مصدق، محمد (1393). شرح قانون مجازات اسلامی با رویکرد کاربردی، چاپ هفتم،  انتشارات جنگل جاودانه، تهران.

-معین، محمد (1381). فرهنگ فارسی، چاپ سوم، نشر سرایش، تهران.                                                                               -معین، محمد (1386). فرهنگ معین (تک جلدی)، چاپ دوم، انتشارات زرین، تهران.                                                   -منصورآبادی، عباس (1395). کلیات حقوق­کیفری و پدیده مجرمانه، چاپ اول، تهران، نشر میزان.                               

-میرمحمدصادقی، حسین (1392). جرایم علیه اشخاص، تهران، چاپ یازدهم، نشرمیزان.                  

-میرمحمدصادقی، حسین (1392). حقوق جزای بین‌الملل، تهران، چاپ چهارم، نشر میزان.

-القواعد، العلامه الحلی (1410). سلسله الینابیع الفقهیه، ج 39، مؤسسه الفقه الشیعه الطبعه الاولی.

-العلامه الحلی. تحریرالاحکام، جلد دوم، چاپ سنگی، بی‌تا.                                                                                            -جندی، عبدالمالک (2006). الموسوعه الجناییه، جلد اول، چاپ یازدهم، بیروت، احیاالتراث العربی.

-عوده، عبدالقادر. التشریع الجنایی الاسلامی، جلد دوم، داراثرات، العربی، بیروت، بی‌تا.

-Abadinsky, Howard (2017). Organized crime, Eleventh Edition, learning cengage.

- Petrakis, G.j (1992). The New Face of Organized Crime lowa: Kendal.

-Semester, .A.p.and Sullivan (2003). Criminal law Theory and doctorine, 2ed oxford-portland Oregon.