آثار بطلان قراردادهای تجاری نسبت به‌اشخاص ثالث

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

کورش ایزدمهر ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرران مرکز)
محمد صقری ² (استادیار دانشکده علوم قضایی)

تاریخ دریافت : 1392/04/02 تاریخ پذیرش : 1392/04/25 تاریخ انتشار : 1392/07/10

کلید واژه: بطلان, قرارداد تجاری, شخص ثالث, عدم قابلیت استناد, انحلال,

چکیده مقاله :

بطلان وضعیتی حقوقی است که ضمانت اجرای تخلف از شرایط قانونی صحت و اعتبار عمل حقوقی است، که اثر قهقرایی آن اساساً دامنگیر کلیه‌‌ی اشخاص، حتی ثالث باحسن نیت می‌گردد. اعمال‌این قاعده در امور تجاری علیه ثالث اجحافی سنگین محسوب است. به دلیل اهمیت قراردادهای تجاری در اقتصاد جوامع و لزوم حمایت از‌اشخاص ثالث، قانونگذاران از تزلزل کامل و تاثیر نامحدود بطلان در‌این عقود کاسته و آن‌ها را به تدوین قواعدی در حمایت از‌این‌اشخاص سوق داده تا بطلان را نسبت به آنان قابل استناد ندانند؛ اگرچه سکوت مقنن گاه به اعمال قواعد عام منجر خواهد شد. در فصل نخست به تاثیر بطلان شرکت و اعمال و تصمیمات آن‌ها بر‌اشخاص ثالث پرداخته‌ایم. که خواهیم دید، اثر قهقرایی بطلان به انحلال تعدیل می‌یابد. فصل دوم به ورشکستگی، به ویژه بطلان قرارداد ارفاقی و ابطال و فسخ قراردادهای تجاری متوقف در دوره توقف می‌پردازد، که اثر بطلان گاه در حد فسخ تنزل‌یافته است. فصل سوم بطلان سایر قراردادهای تجاری موضوع قانون تجارت را مدّ نظر قرار می‌دهد، که در آن‌ها اصولاً به دلیل فقدان نص، قواعد عمومی‌قراردادها اعمال می‌گردد.

منابع و مأخذ:

کتب

1. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت: (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک)،  چاپ دهم، سمت.1385 الف.

2. اسکینی ربیعا، حقوق تجارت، شرکت‌های تجاری، ج1، چاپ ششم، سمت.1382

3. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت: شرکت‌های تجاری، ج2، چاپ هشتم، سمت.1385 ب.

4. اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت، کلیات، معاملات تجاری، تجار و سازماندهی فعالیت تجاری، چاپ هفتم، سمت.1384

5. اعظمی‌زنگه، عبدالمجید، حقوق بازرگانی، چاپ چهارم.1346

6. پاشازاده، حسین، آثارقرارداد نسبت به‌اشخاص ثالث درحقوق‌ایران وانگلیس، چاپ اول، موسسه تحقیقاتی علوم اسلامی- انسانی، دانشگاه تبریز. 1385.

7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ‌ترمینولوژی حقوق، چاپ چهاردهم، کتابخانه گنج دانش.1383.

8. خزایی، حسین، حقوق تجارت: اسناد تجاری، ج3، موسسه نشر قانون.1385

9. دمیرچیلی- حاتمی- قرایی، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، چاپ چهارم، میثاق عدالت.1384

10. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج1، چاپ دهم، نشر دادگستر.1384

11. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج2، چاپ پنجم، نشر دادگستر.1382

12. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج3، چاپ دوازدهم نشر دادگستر.1387

13. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج4، چاپ پنجم، نشر دادگستر.1383

14. شهیدی، مهدی، اصول قراردادی و تعهدات، ج2، چاپ چهارم، مجد.1385

15. صقری، محمد، حقوق بازرگانی، اسناد، چاپ دوم، شرکت سهامی‌انتشار.1387

16. صقری، محمد، حقوق بازرگانی، شرکت‌ها، چاپ اول، شرکت سهامی‌انتشار.1390

17. صقری، محمد، حقوق بازرگانی، ورشکستگی، چاپ دوم، شرکت سهامی‌انتشار. 1388

18. صقری، محمد، حقوق بازرگانی، ورشکستگی (نظری و عملی)، چاپ اول، شرکت سهامی‌انتشار.1376

19. عدل، مصطفی، حقوق مدنی، چاپ چهاردهم، چاپخانه بانک ملی‌ایران. 1379

20. کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد-‌ ایقاع، چاپ دوازدهم، شرکت سهامی‌انتشار. 1382

21. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، عقود معین، عقود اذنی- وثیقه‌های دین، ج4، چاپ چهارم، شرکت سهامی‌انتشار1382

22. کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ دوازدهم، نشر میزان. 1384

23. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی‌قراردادها، ج2، چاپ ششم، شرکت سهامی‌انتشار.1383