اصل تناسب در آیین دادرسی مدنی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مجید پوراستاد ¹ (استادیار آیین دادرسی مدنی و بازرگانی دانشکده ی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)
مهسا سعادت ² (دانش آموخته ی دوره کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)

تاریخ دریافت : 1396/04/19 تاریخ پذیرش : 1396/04/19 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: آیین دادرسی مدنی, اصل تناسب, زمان دادرسی, هزینه های دادرسی, اقدامات تامینی, ضمانت اجراهای دادرسی,

چکیده مقاله :

مفهوم تناسب که اولین بار در آثار ارسطو پدیدار شد و به عنوان یکی از اصول حقوقی، رسما ، سابقه ای کمتر از شصت سال در حقوق دارد ، در آیین دادرسی مدنی متضمن ایجاد هماهنگی و تعادل میان نهادهای حقوقی ،اقتصادی و....مطرح درجریان دادرسی مدنی برای رسیدن به دادرسی عادلانه است.این اصل کمتر از بیست سال است که در گرایش آیین دادرسی مدنی شکل گرفته و در اصول و قواعد فراملی و نظام های دادرسی مدنی گوناگون جهان به گونه ای مستقیم یا غیرمستقیم بدان پرداخته شده است. در حقوق دادرسی مدنی ایران از گذشته تاکنون در مقررات مختلف دادرسی از قانون اصول محاکمات حقوقی مصوب 1290تا قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، به طور مستقل مطرح نگردیده هرچند قانون گذار ایرانی در مسیر توجه خود به این اصل از قانون آیین دادرسی مدنی سال 1318 به بعد در برخی موارد بدان پرداخته اما موضوع این است که از اصل تناسب به گونه ای آشکار در مباحث اصلی دادرسی یعنی زمان دادرسی،هزینه های دادرسی،اقدامات تامینی و ضمانت اجراهای دادرسی نشانی نیست با این وجود در برخی مصادیق می توان تاثیر اصل تناسب را احساس کرد.

منابع و مأخذ:

 

 

فهرست منابع

کتاب‌ها

1. پوراستاد، مجید (مترجم)، اصول و قواعد آیین دادرسی مدنی فراملی، چاپ اول، تهران، نشر شهر دانش، سال 1387

2. پورنوری، منصور، مجموعه کامل آراء وحدت رویه دیوانعالی کشور، چاپ اول، تهران، انتشارات خرسندی، سال 1388

3. زراعت، عباس، قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی ایران، چاپ سوم، تهران، انتشارات خط سوم، سال 1385

4. شریفی، مهدی، انوشه ور، مسعود، تامین خواسته از درخواست تا صدور، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل، سال 1390

5. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج1، چاپ چهارم، تهران، نشر میزان، پاییز1382

6. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج2، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات دراک، پاییز 1388

7. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، ج3، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات دراک، پاییز 1388

8. عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، چاپ اول، تهران، انتشارات اشجع، سال 1389

9. فلاح، محمدرضا، دستور موقت (دادرسی فوری) در قانون و رویه قضایی، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل، سال 1390

10. محسنی، حسن، اداره جریان دادرسی مدنی، چاپ اول، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، سال 1389

11. محسنی، حسن، قانون آیین دادرسی مدنی فرانسه، چاپ دوم، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، سال1391

مقاله‌ها

12. محمد اسماعیل، عبادی، علل اطاله دادرسی و راهکارهای جلوگیری از آن، نشریه قضاوت، فروردین و اردیبهشت 1385، شماره 37

13. محمد اسماعیل، عبادی، علل اطاله دادرسی و راهکارهای جلوگیری از آن، نشریه قضاوت، خرداد و تیر 1385، شماره 38

14. محمد اسماعیل، عبادی، علل اطاله دادرسی، نشریه قضاوت، مرداد و شهریور 1385، شماره 39

15. محمد اسماعیل، عبادی، علل اطاله دادرسی و راهکارهای جلوگیری از آن، تصویب قوانین به منظور کاهش پرونده در دادگاه‌ها، نشریه قضاوت، مهر 1385، شماره 40

16. حسن، محسنی، اصول دادرسی و نقش تفسیری آنها و چگونگی تمیز این اصول از تشریفات دادرسی، نشریه کانون وکلا، بهار و تابستان 1385، شماره‌ی 192 و 193

17. مجید غمامی و حسن محسنی، اصول تضمین کننده‌ی عملکرد دموکراتیک در دادرسی و اصول مربوط به ویژگی‌های دادرسی مدنی، مجله‌ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، زمستان 1385، شماره‌ی74

سایت‌ها

18. http://www.mashreghnews.ir دسترسی در تاریخ 23/1 /92

19. http://www.dadesfahan.ir  26/11/91 دسترسی در تاریخ

 

 

منابع خارجی

20. Piché ,Catherine ,Figures, Spaces And Procedural Proportionality, International Association

of Procedural Law World Congress on Procedural Justice, Heidelberg, Germany. July 28th 2011

21. Cianciardo, Juan, "The Principle of Proportionality: its Dimensions and Limits",2009, Available at:http://works.bepress.com/juan_cianciardo/1

22. Cheng,Tai-Heng & Bento,Lucas,ICSDI`s Largest Award in History:An Overview of Occidental Petroleum Corporationv the Republic of Ecuador, in:Kluwer Arbitration Blog 19 Dec 2012

23. Poole,Thomas, Proportionality in Perspective,LSE Law, Society and Economy Working Papers ,London School of Economics and Political Science Law Departmen,2010

24. Kramer ,X. E. and van Rhee,C. H. (eds.), Civil Litigation in a Globalising World, T.M.C. ASSER PRESS, The Hague, The Netherlands, and the author(s), 2012