نقد ترجمه اسماء خداوند
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی
فرزانه تاج آبادی
1
(استادیار زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده اعجاز قرآن)
کلید واژه: زبان فارسی, اسماء الهی, لغزش‌های زبان‌شناختی ترجمه, ترجمه‌های معاصرقرآن,
چکیده مقاله :
فرآیند انتقال پیام از زبان مبدأ به زبان مقصد همواره امری دشوار بوده که میزان این دشواری در برگردان متون مقدسی از جمله قرآن دو چندان می شود. با لحاظ کردن ماهیت امر ترجمه، از هیچ مترجم قرآنی نمی توان انتظار داشت که بازآفرینی دقیقی از معنا و پیام اصلی قرآن به زبان های دیگر ارائه کند و درست به همین دلیل از متخصصین حوزه های مختلف به ویژه ترجمه پژوهان و زبان شناسان انتظار می رود که این ایرادها و لغزش ها را شناسایی، بررسی و واکاوی کرده و راه های برون رفت از این اشتباهات را ارائه دهند. یکی از ایراداتی که در ترجمه های فارسی معاصر قرآن به چشم می خورد، انتخاب برابرنهادهای اسماء و صفات الهی است که به کرات در متن قرآن به کار رفته اند. هدف پژوهش حاضر نیز شناسایی این لغزشگاه ها است. به منظور انجام تحقیق حاضر، 10 مورد از ترجمه های معاصر قرآن کریم به صورت غیرگزینشی از نرم افزار نور انتخاب گردید و ترجمه 15 مورد از اسماء و صفات الهی در آنها از منظر زبان شناختی مورد بررسی قرار گرفت. شایان ذکر است به منظور افزایش میزان اعتبار نتایج، صفاتی برای این تحقیق برگزیده شد که از بسامد تکرار بالایی برخوردار باشند. نتایج این جستار نشان می دهد که بارزترین خطاهای صورت گرفته در ترجمه اسماء و صفات الهی به زبان فارسی عبارت اند از: عدم رعایت یکسانی و پیوستگی در ترجمه اسماء، عدم رعایت همگونی در ترجمه اسماء به کار رفته در آیاتی با ساختارهای نحوی و موضوعی مشابه، استفاده از معادل های دشوار و نامأنوس، نادیده انگاشتن بار عاطفی آیه در انتخاب معادل واژه، حذف و ترجمه نکردن واژه، عدم توجه به صورت های صرفی (ساختار واژگانی) و نحوی واژه در زبان عربی و نظایر آن.
The process of message transmitting from the source language to the target language is always difficult, and undoubtedly, translation difficulty level of sacred texts, such as the Quran, is twofold. Considering the nature of the translation, it is not expected of any Quran's translator to present exact re-creation of the meaning and message of the Quran in target language. Just because of that, different experts as linguists and translation critics should identify and examine mistakes and errors which translators of the Quran encounter, to propose a practical solution. One of the major problems in the Quran's Persian contemporary translations is to select an equivalent for divine names and attributes used frequently in the text of the Quran. This study aimed to identify these fallacies through a survey of ten Quran's contemporary translations chosen from Noor software database randomly. For this purpose, translation of 15 items of divine names and attributes were discussed from the linguistic point of view. In order to increase the validity of the results, names with a high frequency in text were selected. A close view of all the details shows that the most obvious mistakes made in the translation of the divine names and attributes in Persian are: lack of consistency; the non-observance of the consistency in translating the names in verses with similar syntactical and thematic structures; the use of difficult and obsolete equivalents; ignoring the emotional load of the verse in choosing the equivalent; word omission (ellipsis); not paying attention to the lexical and syntactical structure of the word in Arabic language and so on.
الهی قمشهای، مهدی.(1377). القرآن الکریم، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
امیریفر، محمد، روشنفکر، کبری، پروینی، خلیل و کرد زعفرانلوکامبوزیا، عالیه.(1396). "خطاهای ترجمه در باهمآییهای قرآنی با تکیه بر دیدگاههای نیومارک، بیکر و لارسون". پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال 7، شماره 16، صص 85-61.
پاینده، ابوالقاسم.(1336). قرآن مجید، تهران: جاویدان.
حاجی اسماعیلی، محمدرضا، شکرانی، رضا، و کیانی، زهره.(195). "بررسی ساختهای گوناگون "کان"ی ناقصه در قرآن و نقد دیدگاه مترجمان در برابریابی فارسی آن". ادب عربی، سال 8، شماره 1، صص76-59.
خرمدل، مصطفی. (1371). ترجمه قرآن، تهران: احسان.
رضایی اصفهانی، محمدعلی.(1386). منطق ترجمه قرآن، قم: مرکز جهانی علوم انسانی.
رهنما، زینالعابدین. (1354). قرآن مجید با ترجمه و تفسیر، تهران: کیهان.
زرکوب، منصوره و صدیقی، عاطفه.(1392). "تعدیل و تغییر در ترجمه: چالشها و راهکارها با تکیه بر ترجمه کتاب الترجمه و ادواتهاگ. پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال3، شماره 8، صص 54-35.
غزالی، ابوحامد محمد.(1986). المقصد الاسنی فی شرح اسماء الله الحسنی، بیروت: دارالمشرق.
فولادوند، مهدی.(1373). قرآن مجید، تهران: دارالقران الکریم.
قرشی بنایی، سیدعلیاکبر.(1371). ترجمه و تفسیر احسن الحدیث،تهران: بنیاد بعثت.
کاویانپور، احمد.(1372). ترجمه قرآن کریم، تهران: اقبال.
کریمینیا، مرتضی.(1389). یکسانی و هماهنگی ترجمه قرآن، ساختهای زبان فارسی و مسئله ترجمه قرآن، تهران: هرمس.
مروتی، سهراب.(1371). بررسی ترجمه قرآن کریم، پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
مکارم شیرازی، ناصر. (1376). القرآن الکریم، قم: دارالقرآن الکریم.
مهدی‌پور، فاطمه. (1390). "ژان رنه لادمیرال؛ قضایایی برای رویارویی با مشکلات ترجمه، "کتاب ماه ادبیّات، شمارة 51 (پیاپی 165)، صص 52ـ48.
نجار، علی.(1384). اصول و مبانی ترجمه قرآن، رشت: کتاب مبین.
نوبری، عبدالحمید.(1339). کشف الحقایق، تهران: موسوی.
یزدی، محمد.(1386). ترجمه قرآن کریم، تهران: اسوه.
Nida, E. and Taber, C. (1969). The Theory and Practice of Translation, Leiden: E.J.Brill.
_||_