بررسی تطبیقی عنصر شخصیت در رمان های «دا» و «أم سعد»

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

زهرا مطیعی ¹ , معصومه صادقی ²

1 - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

تاریخ دریافت : 1396/10/02 تاریخ پذیرش : 1396/12/24 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: رمان, شخصیت, دا, أم سعد, حسینی, کنفانی,

چکیده مقاله :

رمان ازجمله انواع ادبی بسیارموثر در بیان پایداری یک ملت در برابر ظلم و ستم داخلی و خارجی محسوب می شود. ادب فارسی و عربی معاصر به سبب وجود مشترکات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این نوع ادبی نیز از شباهت های فرم و محتوای یکسانی سود می جویند. شخصیت از عناصر مهم در رمان و تجلی گاه احساسات و اعتقادات نویسنده است. مقاله پیش رو به بررسی انواع شخصیت در رمان های دا اثر سیده زهرا حسینی و أم سعد نوشته غسان کنفانی به شیوه توصیفی – تحلیلی در قالب ادبیات تطبیقی پرداخته است. برای تحقق این هدف شخصیت ها از منظر محوریت، تحول و نوع بررسی شده اند. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که علاوه بر همسو بودن شخصیت ها به سبب وجود فضای مقاومت و پایداری و قلم مشابه دو نویسنده در پردازش فرم و محتوای شخصیت ها، کاربست ژانر اجتماعی در شخصیت پردازی و ترسیم تیپ هایی درگیر با آرمان های ملی- مذهبی نیز مورد توجه بوده است. حضور تراژدی بیشتر در رمان دا نسبت به رمان أم سعد، از جمله تفاوت های عمده این دو رمان نسبت به یکدیگر است.

چکیده انگلیسی:

Novel is considered as one  of the most effective literary types to illustrate one nation's stability against the domestic and foteign cruelty. As there are social,political and cultural similarities in this literary type in both Persian and Arab contemperary literature,they both have the same form and content. Personality is considered as one of the most important elements in novel and it reveals the writer's outlooks and feelings. The present aritcle scrutinizes the element of personality on the novel of Dà weitten by Seyyedeh Zahra Hoseini and  Omme Saad by Gassan Kanaani in the analytical-descriptive method based on American school. Hence,characters analyzed from  the evelutionary and significant aspects.The findings demonstate that the characters are not only similar for the sake of stability situation but also have used social genre in personification and depicting types dealing with religious-national goals.  one of the basic differences between two novels is that Dà is more tragic than Omme Saad.

منابع و مأخذ:

1- انوشه، حسن.(1375). دانشنامۀ ادب فارسی، جلد2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

2- ایرانی، ناصر.(1380). هنر رمان، چاپ اول، تهران: انتشارات آبانگاه.

3- جمالی، زهرا.(1385). سیری در ساختار داستان، تهران: همداد.                                                  

4- حسینی، سیده زهرا.(1390). دا، چاپ146، تهران: سوره مهر.

5- داد، سیما.(1392). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ششم، تهران: مروارید.

6- شعاری­نژاد، علی اکبر.(1373). روانشناسی رشد بزرگسالان در فراخنای زندگی، تهران: پیام آزادی.

7- شمیسا، سیروس.(1383). انواع ادبی، چاپ دهم، تهران: فردوسی.

8- طاهباز، سیروس.(1380). تپۀ آویشن شعر مقاومت در فلسطین اشغال شده، چاپ اول، تهران: فرهنگ گستر.

9- عبداللهیان، حمید.(1381). شخصیت و شخصیت­پردازی در داستان معاصر، چاپ اول، تهران: بهار.

10- کاموس، مهدی.(1377). «کارکرد شخصیت‌های فرعی در جهان داستان»، مجله ادبیات داستانی، ش4،  صص56 - 62.

11- غریفی، عدنان.(1361). ترجمه و شرح رمان أم سعد. بی­جا: آینده زن.

12- کنفانی، غسان.(2013). أم سعد، قبرس: دار منشورات الرمال.

13- مستور، مصطفی.(1386). مبانی داستان کوتاه، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.

14- میرحق جو لنگرودی، سعیده.(1387). «غسان کنفانی خورشیدی که هیچ زمان غروب نکرد». نسیم قدس، ش 1، قابل دستیابی در سایت نشریه.

15- میرصادقی، جمال.(1392). عناصر داستان، چاپ هشتم. تهران: سخن.

16- میرصادقی، جمال؛ میمنت، میرصادقی.(ذوالقدر). (1388). واژه­نامۀ هنر داستان‌نویسی، چاپ دوم، تهران: کتاب مهناز.

17- یونسی، ابراهیم.(1388). هنر داستان­نویسی، چاپ دهم، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.