تحلیل ژئوپلتیکی ،نقش آمریکا درایجاد موانع و چالش های سیاسی - امنیتی منطقه خاورمیانه
محورهای موضوعی : فصلنامه جغـرافیافرهاد حمزه 1 , محسن چوپانی رستمی 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی-دانشکده ادبیات و علوم انسانی - گروه جغرافیا
2 - دانشجوی کارشناسی ارشدرشته جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان
کلید واژه: خاورمیانه, سیاست, منطقه, ژئوپلتیک, امنیت خاورمیانه, نقش آمریکا,
چکیده مقاله :
اگر چه منطقه خاورمیانه به دلیل موقعیت ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک خاص خود همواره در طول تاریخ مورد توجه و نگاه قدرتهای فرامنطقهای بوده است، اما در طول نزدیک به یک قرن و در پی اکتشاف منابع انرژی، این منطقه اهمیتی صد چندان یافته است و امروزه میتوان گفت نبض اقتصاد انرژی جهان در آن میزند. آمریکا با وجود روابط پر نوسان در حوزههای سیاسی و امنیتی با کشورهای منطقه تلاش مینماید که در حرکتی آرام و مداوم پیوندهای دو جانبه اقتصادی-امنیتی را با کشورهای منطقه خاورمیانه و خلیج فارس تحکیم بخشد اما ساختار منظومه امنیت جهانى به دنبال سیاستهاى جدید ایالات متحده آمریکا دستخوش تحول بنیادینى شده است که در کلیه بازیگران کم و بیش اثر گذاشته است . در این میان خارومیانه بنا بر دلایل ژئوپولتیک ی ، انرژیک و ایدئولوژیک از تاثیرپذیرى به مراتب بیشترى برخوردار است که وجود بازیگرى چون رژیم صهیونیستى در آن بر میزان حساسیت آن مىافزاید . ملاحظاتى از این قبیل و نتیجه حاصله از عملکرد یک جانبه و زورمدارانه آمریکا به خصوص در عراق نشان داد که تحول معنایى رخ داده در امنیت از گفتمان ایجابى به گفتمان سلبى در حوزه خاورمیانه بسیار جدى و امرى عینى است بر این اساس شواهد نشان مىدهد تلقى از امنیت در سطح خاورمیانه متحول شده و تمایل شدیدى به گفتمان سلبى ، از نوع الگوى سنتى که در آن قدرت نظامى نقش اصلى در مناسبات امنیتى را ایفا مىکنددارد.تغییر ساختار منظومه امنیت جهانى از شکل دو قطبى آن در قرن بیستم و گرایش آن به ساختار هژمونیک دلالت بر آن دارد که مفهوم امنیت در قرن 21 در گستره جهانى به میزان زیادى با مقوله اعمال قدرت و استقرار سلطه ارتباط مىیابد و از این حیث گرایش جهانى به سوى گفتمان ایجابى امنیت متوقف و یا حداقل بسیار کند خواهد شد .مهم ترین اهداف این مقاله الف) تحلیل ژئوپلتیکی ،نقش آمریکا درخاورمیانه ب) شناخت موانع و چالش های سیاسی –امنیتی منطقه خاورمیانه می باشد .که در راستای همین اهداف ، تحقیق حاضر مهم ترین چالش های پیش روی آمریکا در منطقه را (عراق، مناقشه اسرائیل –فلسطین ، جمهوری اسلامی ایران ) دانسته و درادامه با بیان اهداف آمریکا در منطقه خاورمیانه فرضیه تعریف شده در تحقیق یعنی "حضور نیروهای مداخله گر از جمله فرامنطقه ای ازجمله ایالات متحده در منطقه خاورمیانه سبب ثبات سیاسی –امنیتی آن منطقه خواهد شد." را رد می کند
