حکمت مشرقی ابن سینا و حکمت اشراقی سهروردی

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

انشاء الله رحمتی ¹ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
فاطمه سنقر کلایه ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1391/08/21 تاریخ پذیرش : 1394/05/07 تاریخ انتشار : 1392/02/14

کلید واژه: نفس ناطقه, عقل فعال, شهود, حکمت اشراقی, حکمت مشرقی, ابن سینا و فلسفه مشاء,

چکیده مقاله :

می‌دانیم که نسبت میان حکمت مشاء و حکمت اشراق، یکی از بحث‌های مهم فلسفۀ اسلامی است. بنابراین در این نوشتار ابتدا به تعریف دو حکمت مذکور پرداخته و سپس آثاری که حاوی حکمت مشرقی در میان تألیفات ابن سیناست و نیز توضیحاتی راجع به رساله‌های تمثیلی سهروردی آورده می‌شود. پس از آن یازده مورد از وجوه اشتراک این نوع تألیفات بیان می‌شود که از مهم‌ترین موارد میان این نوع آثار دو فیلسوف، می‌توان کاربرد زبان تمثیل، بررسی و شناساندن نفس و قوای آن، استفاده از رمز پرنده در اکثر این رسائل و ... را نام برد. در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که ابن‌سینا یک ونیم قرن پیش از سهروردی و همچو وی دارای تجربه عرفانی و یا حکمت مشرقی بوده و نیز یکی از رساله‌های تمثیلی وی، نقطۀ آغازین نگارش آثاری از این نوع توسط سهروردی بوده است. بنابراین نمی‌توان ابن سینا را فیلسوفی صرفاً مشائی و ناآگاه از حقایق عرفانی دانست