ظهور داعش و تاثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : روابط بین الملل

اردشیر سنایی ¹ , مونا کاویانپور ²

1 - استادیار روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 - دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تاریخ دریافت : 1395/08/07 تاریخ پذیرش : 1395/08/07 تاریخ انتشار : 1395/08/01

کلید واژه: تروریسم, خاورمیانه, داعش, سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران,

چکیده مقاله :

چکیده شروع هر بحرانی بستر و ریشه های مختلفی از جمله عوامل تاریخی، ژئوپلتیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارد. گاهی دولتها در مناسبات بین‌المللی، در راستای دست یابی به منافع خود و یا جلوگیری از به خطر افتادن امنیت و ثبات کشور خود، اقدام به محدود کردن اثرپذیری خود از گروههای تروریستی می‌کنند. داعش خشن‌ترین تشکیلات تروریستی در بین همه گروههای مسلح برجسته در منطقه خاورمیانه است. پس از حمله آمریکا به عراق، شاخه القاعده در عراق پایه گذار داعش شد. پس از آنکه نا آرامی‌های سوریه شدت گرفت، داعش از عراق به سوریه هم وارد شد. ظهور داعش در عراق و سوریه تبعات مختلفی در خاورمیانه و سپس در اغلب نقاط دنیا به همراه داشت. کشورهای گوناگونی نیز با پدیده داعش درگیر شده و به ناچار در مقابل آن به تدابیر مختلفی دست زدند. در این میان جمهوری اسلامی ایران به طور مستقیم با داعش در تقابل قرار گرفت زیرا داعش علاوه بر اینکه تمامیت ارضی و رژیم‌های سیاسی متحدان منطقه ای ایران را به چالش کشید؛ تهدید امنیتی و ایدئولوژیکی برای ایران نیز به شمار می رفت. لذا سیاست خارجی ایران تحت تاثیر ظهور داعش ناچار به اعمال راهکارهایی برای مقابله با آن شد. این مقاله سعی دارد با استفاده از چارچوب سازه انگاری به بررسی ظهور پدیده داعش و تاثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه و سطح بین‌الملل بپردازد.

چکیده انگلیسی:

Abstract Beginning of every crisis has different causes and factors, such as historical, geopolitical, economic, social and cultural. Sometimes, governments tend to bane their relation not only on formal grounds, but also they sometimes limited their compliancy from terrorist groups in international relation of countries. ISIS is the most brutal terrorist organization among all armed groups in Middle East region. After America attacked, Al-Qaida in Iraq was the founder of the formation of the Islamic state. After Syria unrest intensifies, ISIS came from Iraq to Syria. Rise of ISIS in Iraq and Syria has different consequence in the Middle East and in most part of word. Several Countries have also been involved with ISIS phenomenon and inevitably in contrast of it they had various measures. Islamic Republic of Iran was directly at odd with ISIS, because its territorial integrity and political regime has challenged Iran’s regional allies. It was also a threat for Iran in terms of its ideology and security. Therefore, Iran's foreign policy is influenced by the emergence of the Islamic State was forced to apply strategies to deal with it. This article attempts to use the framework of constructivism to check the rise if ISIS and its impact in the foreign policy of Islamic republic of Iran in regional and international level.

منابع و مأخذ:

منابع

-  ازغندی، علیرضا )1394(، چارچوب و جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ ششم، تهران، انتشارات قومس.

-  ازغندی، علیرضا (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، چاپ پنجم، تهران، انتشارات قومس.

-  برزگر، کیهان (1394)، گزارش نشست اعتدال و افراط در منطقه خاورمیانه، تهران، مرکز پژوهش های علمی و مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه.

-  دهقانی فیروز آبادی، جلال( 1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات سمت.

-  قوام، عبدالعلی( 1380)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، چاپ هفتم، تهران، انتشارات سمت.

-  قوام، عبدالعلی( 1388)، روابط بین الملل: رویکردها و نظریه‌ها، چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت.

-  مسجد جامعی، محمد( 1395)، ایران و جهان عرب: تحولات ژئوپلتیک ایران، انتشارات اطلاعات، چاپ اول، تهران.

-  یورگن، تودنهوفر(1394)، ده روز با داعش از درون دولت اسلامی، ترجمه علی عبداللهی و زهرا معین الدینی، تهران، انتشارات کوله پشتی

-  پرهوده، کامران(1391)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مسئله بیداری اسلامی با بررسی موردی بحرین و سوریه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.

-  حاتمی، محمدرضا( 1394)، «شکل‌گیری داعش در پویش جهانی شدن»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، دوره هشتم، شماره 30، تابستان، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.

-  دهقانی فیروزآبادی، جلال(تابستان 1387)، «سیاست خارجی رهایی بخش: نظریه انتقادی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و دوم، شماره دوم.

-  عباسی، محمود(تابستان 1393)، «سنخ‌شناسی داعش»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال پانزدهم، شماره 58،

-  فلاحی، علی(پاییز 1380)، «سازنده گرایی در سیاست خارجی»، فصلنامه راهبرد، شماره بیست و یکم.

-  کسرایی، محمد سالار، داوری مقدم، سعید(1393)، «برآمدن داعش در خاورمیانه :تحلیل جامعه شناختانه»، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، شماره اول.

-  هادیان، ناصر( 1382)، «سازه انگاری از روابط بین الملل تا سیاست خارجی»، مجله سیاست خارجی، شماره 68،

-  روزنامه اعتماد، 21/10/1394.

-  سایت خبری انتخاب،2/8/1393.

-  سایت خبری خبر آنلاین، 1/6/1393.

-  خبرگزاری ایسنا،1/3/1393.

-  Cockburn, Patrick, (2015), The Rise of Islamic State ISIS and the New Sunni Revolution, London, Verso Books Press.