بررسی واژه «اعتصام» در تفاسیر فریقین و نقش آن در ایجاد وحدت و نفی تفرقه
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی تفسیر متون وحیانی
ایوب شافعی پور
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران. ایران.)
کلید واژه: وحدت, تفرقه, اعتصام, حبل‌الله, تمسک, عروة الوثقی,
چکیده مقاله :
وحدت و یکی بودن و با هم بودن از دیرباز تا کنون از ضروریات هر جامعه به شمار می‌آید. از آن جایی که قرآن برنامه‌ای کامل برای زندگی بشر بوده، پژوهشگر در تحقیق حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای به تبیین وحدت و نفی تفرقه با استفاده از آیات قرآنی که واژه‌ی اعتصام را به بحث گذاشته‌اند و تفسیر آن در منابع شیعه و اهل سنت پرداخته و در رأس آنان به اعتصام به حبل‌الله نیز با نگاهی ویژه پرداخته شده است. با تأمل در نصوص قرآنی و تفاسیر، فهمیده می شود که همه‌ی آیاتی که در مورد اعتصام در قرآن ذکر شده و از تفرقه، تنازع و اختلاف نهی کرده، آیات مدنی بوده و در مدینه نازل شده‌اند و به این اشاره دارد که اعتصام به حبل‌الله و تمسک به خداوند و دینش، از دلایل اصلی و عامل مهم قوت مسلمانان و اقامه و برپایی دولت مستقل اسلامی به شمار می‌رود. اعتصام به حبل‌الله راهی است برای نیرومند شدن، قوت گرفتن، اطاعت از خداوند، وحدت امت اسلامی و عزّت مسلمانان و در مقابل تفرقه، تنازع و اختلاف، سببی است برای متفرق شدن امت اسلامی، ضعف و سستی آن‌ها و در نتیجه، غلبه ی دشمنان بر آنان. اطاعت از اوامر و فرامین الهی، هدایت شدن به راه راست و مستقیم، داخل شدن به رحمت الهی و کسب فضل خداوندی، معیّت و همراهی مؤمنان و مرافقت آنان در دنیا و آخرت، از مهم‌ترین ثمرات اعتصام به حبل‌الله به شمار می‌روند و در مقابل شبیه شدن به کفار امت‌های پیشین، سست و ضعیف شدن امت اسلامی، وارد شدن در دایره‌ی شرک و تبرّی پیامبر خدا از کسانی که در دین تفرق ایجاد کرده‌اند، از تبعات اختلاف و تفرقه می‌باشد.
Unification, being together and solidarity have long been considered as necessities of any society. Since the Holy Quran is a perfect program for the human beings’ lives, the present study deals with the elaboration of the emphases on unification and prohibition of schism based on a descriptive-analytical method through employing those of the Holy Quran’s verses in which the term “holding fast” (E'tesaam) has been introduced; next, the interpretations of the term in various Shiite and Sunni resources will be put forth followed by pinpointing the resources in which the phrase “holding fast to the God’s cord” (E'tesaam bi hablolah) has been specially approached. It can be understood through contemplation over the Holy Quran’s texts and interpretations thereof that the entire Holy Quran’s verses in which the term “holding fast” has been used and also the schism, dispute and discrepancy have been prohibited are revealed in Medina and point to the issue that holding fast to the God’s cord and resorting to the God and His religion are amongst the primary reasons and important factors giving rise to the Muslims’ strength and the establishment of an independent Islamic government. Holding fast to the God’s cord is a way for strengthening and getting robust, obeying God, unification of the Islamic nation and the Muslims’ esteem and, on the contrary, schism, dispute and discrepancy are causes contributing to the separation of the Islamic nation, weakness and looseness of them and, eventually, the enemies’ takeover of them. Obedience to the divine orders and directives, being guided towards the straight and right path, entering the mercy of God and acquiring the God’s benevolence, accompanying the believers and choosing their friendship in this and the other world are inter alia the most important outcomes of holding fast to the God’s cord; in opposite, taking the semblance of the Kaafirs (the unbelievers in God) of the prior nations, the weakening and looseness of the Islamic nation, entering the circle of polytheism and the abhorrence of the God’s great apostle (may Allah bestow him and his sacred progeny with the best of His regards) of the ones who caused sequestrations in the religion are amongst the outcomes of discrepancy and schism.
_||_
