بررسی فقهی حقوقی حق انسان بر خود در پرتو آموزه‏های فقهی و حقوقی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

سید وحید ابوالمعالی الحسینی ¹ (مربی حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران‌.)
حامد قوچانی پور ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول))

تاریخ دریافت : 1402/02/17 تاریخ پذیرش : 1402/04/11 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: خودمختاری, حق انسان بر خود, فراروی از تکلیف اخلاقی,

چکیده مقاله :

حق بر خویشتن یا خود مختاری در رابطه با بحث مشروعیت یا عدم مشروعیت حق انسان بر خود جلوه گر می شود. مسئله این است که آیا انسان حقِ مبادرت به صدمه زدن به خود را دارد یا خیر؛ ابتدا باید مفهوم حق را تحلیل کرد و انواع حقوق انسان را مشخص کرد. سپس باید حق انسان بر نفسش و میزان تسلطی که او جهت تصرف در نفس خود دارد را مشخص کرد. به عنوان مثال در مورد عملیات شهادت طلبانه شرایطی که باید در یک عملیات استشهادی باشد تا آن عملیات مشمول ادله جهاد قرار گیرد باید تبیین گردد تا بتوانیم به این سوال که آیا عملیات استشهادی مشروع است یا خیر پاسخ دهیم. در نوشتار حاضر این نتیجه به دست آمد که با توجه به اینکه حق اصیل انسان رسیدن به مقام انسان کامل بودن است و با توجه به اینکه انسان تسلط بر نفس خود دارد مگر اینکه منع عقلی یا شرعی وجود داشته باشد در عملیات استشهادی که شخص در مقام جهاد دفاعی و در برابر متجاوزان اشغالگر سرزمین اسلامی انجام می دهد به شرط اینکه راه دفاعی دیگری وجود نداشته باشد عملش مشمول ادله جهادی و مشروع بوده و لذا حق انجام آن را داشته است.

چکیده انگلیسی:

Legitimacy or illegitimacy of supererogation operations is one of the ongoing discussions of jurisprudence and law. For answering the question whether man has the right to conducting supererogation operations, first the concept of right must be analyzed and human’s different rights must be determined. Then man’s right to his self and the amount of domination he has over his it must be determined. Later, the conditions required for a supererogation operation to be considered to include Jihad reasons must be specified.This way we can respond to this question whether supererogation operations are legitimate or not. In the present paper it is concluded that considering man’s absolute right to be a perfect one and also the fact that man has complete control over his self unless there is a logical or religious restraint, in a supererogation operation in which a person is required to defend an Islamic land against aggressors, his actions are justified by Jihad reasons on condition that there is no other way for defense. Therefore the person has the right to it.