بررسی عوامل تطبیقی انسجام نحوی و واژگانی انشاهای دانش‌آموزان سال سوم و پنجم ابتدایی شهرستان شهریار به منظور ارائه راهکارهای آموزشی مناسب

محورهای موضوعی : برنامه درسی

فرزانه فرضی ¹ (کارشناس ارشد و دبیر آموزش و پرورش شهرستان شهریار، ایران.)
فاطمه متقی پور ² (کارشناسی ارشد رشته زبانشناسی همگانی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران. دبیر آموزش و پرورش شهرستان شهریار (نویسنده مسول ))
مریم طاهر زاده ³ (دکتری زبانشناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. دبیر آموزش و پرورش شهرستان شهریار ,)

تاریخ دریافت : 1401/03/13 تاریخ پذیرش : 1401/05/05 تاریخ انتشار : 1401/05/10

کلید واژه: متن, انسجام, انشا, هم‌معنایی, انسجام نحوی, انسجام واژگانی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر، با اتخاذ رویکرد هلیدی (1976) به" بررسی تطبیقی عوامل انسجام نحوی و واژگانی انشاهای دانش آموزان سال سوم و پنجم ابتدایی" می پردازد. این پژوهش، مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. سؤال های پژوهش: " الف- رشد کدام یک از ابزارهای نحوی باعث می شود که انشاهای دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم از انسجام بیشتری برخوردار باشد؟ ب- چرا به لحاظ واژگانی، دانش آموزان پایۀ پنجم در قیاس با دانش آموزان پایۀ سوم انشاهای منسجم تری می نویسند؟" می باشند و فرضیات این پژوهش عبارتند از: "الف-داشتن ابزارهای نحوی بیشتر مانند ارجاع، حذف و ربط باعث انسجام بیشتر انشاهای دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم می باشد. ب- به نظر می رسد افزایش ذخیره واژگانی و رشد فرایند صرفی مانند: تکرار، باهم آیی و هم معنایی باعث منسجم تر شدن انشاهای دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم است". هدف از این پژوهش تعیین پیشرفت نگارش دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم است. جامعه آماری این پژوهش: شامل دو دسته از انشاهای دانش آموزان پایه های سوم و پنجم ابتدایی است. در این پژوهش داده های به دست آمده از انشاهای دانش آموزان دو پایه، مورد بررسی کیفی قرار خواهند گرفت، به این ترتیب که تک تک جملات این انشاها از نظر نحوی و واژگانی بررسی می شوند. با توجه به داده های به دست آمده معلوم شد که دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم از عوامل نحوی و واژگانی بیشتری استفاده کرده اند و این نتیجه به دست آمد که افزایش ذخیره واژگانی و قواعد نحوی دانش آموزان پایۀ پنجم نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم باعث شده است که دانش آموزان پایۀ پنجم انشاهای منسجم تری نسبت به دانش آموزان پایۀ سوم بنویسند.

چکیده انگلیسی:

The present study adopted Halliday’s (1976) approach strived to compare factors of lexical and syntactic cohesion in compositions of grade three and five primary school students. The study was based on the descriptive-analytical approach. The research questions were a) development of which syntactic tool causes increased cohesion in grade five students’ compositions compared with those of third graders? And b) why fifth graders compositions enjoy lexical cohesion more than third graders? The purpose of the study was to determine writing progress of grade five students in comparison with grade three students. The population included two sets of students’ compositions. The data were qualitatively analyzed through syntactic and lexical analysis of individual sentences. The findings indicate that fifth graders used more syntactic and lexical factors. It was concluded that their richer lexical and syntactic repertoire caused them to outdo their grade three counterparts.