بررسی اثرات کودهای بیولوژیک نیتروکسین و تیوباسیلوس بر صفات مورفولوژیک و فیتوشیمیایی نعناع فلفلی( Mentha piperita)
محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی
عزیزاله خیری
1
(استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
رقیه باباخانی
2
(کارشناس ارشد گروه علوم باغبانی، گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
محسن ثانی خانی
3
(استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
فرهنگ رضوی
4
(استادیار گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
کلید واژه: عملکرد, اسانس, نعناع فلفلی, کود زیستی,
چکیده مقاله :
نعناع فلفلی یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که به صورت گسترده در صنایع دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثرات کودهای بیولوژیک نیتروکسین و تیوباسیلوس بر صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی نعناع فلفلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان با 16 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل نیتروکسین در 4 سطح (L.ha-1 6، 4، 2، 0) و تیوباسیلوس نیز در 4 سطح (kg.ha-1 8، 6، 4، 0) به همراه کود گوگرد به میزان kg.ha-1)300( بود. صفات مورد ارزیابی شامل عرض برگ، طول برگ، میزان کلروفیل، طول ساقه، تعداد شاخه ها، تعداد گل آذین، طول گل آذین، قطر ساقه، سطح برگ، غده های ترشحی، وزن تر و درصد اسانس بود. نتایج نشان داد که حداکثر شاخص سطح برگ، عرض برگ، طول برگ، تعداد شاخه، تعداد غده ترشحی و درصد اسانس در تیمار 6 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس و 6 لیتر در هکتار نیتروکسین به دست آمد. حداکثر تعداد گل آذین در تیمار 4 لیتر در هکتار نیتروکسین و ارتفاع گل آذین در تیمار 4 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس به همراه 6 لیتر در هکتار نیتروکسین به دست آمد. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق به نظر می رسد که تیمار 6 کیلوگرم در هکتار تیوباسیلوس به همراه 6 لیتر در هکتار نیتروکسین می تواند برای افزایش عملکرد و میزان اسانس این گیاه دارویی پیشنهاد شود.
Peppermint is one of the most important medicinal plants that widely used in food, cosmetics and drug industries.In this investigation, the effects of biofertilizers (Nitroxine and Thiobacillus) on morphological and phytochemical properties of Mentha pipertita L. studied. An experiment including 16 treatments and 3 replications was conducted according to a completely randomized blocks in a factorial arrangement in the research field of University of Zanjan. The treatments were consisted of Nitroxine (0, 2, 4, 6 l/ha), and Thiobacillus (0, 4, 6, 8 kg/ha) incorporated with sulphur (300 kg/ha). The evaluated traits were including yield and yield parameters (fresh weight, dry weight, essential oil percent, stem length, shoot numbers, chlorophyll content, leaf length, leaf width, inflorescence numbers, inflorescence length, stem diameter, leaf relative density, leaf area index, Secretory glands, node numbers and internode length). The results showed that maximum leaf area, leaf length, leaf width, shoot numbers, number of Secretory glands and essential oils content in combination of 6 kg/ha Thiobacillus and 6 l/ha Nitroxine. Also the highest stem length and internode length was observed in 4 kg/ha Thiobacillus and 2 l/ha Nitroxine. The maximum number of inflorescence was recorded in 4 l/ha Nitroxine. However, the maximum inflorescence height was observed in 4 kg/ha Thiobacillus in combination with 6 l/ha Nitroxine. In conclusion, the combination of 6 kg/ha Thiobacillus and 6 l/ha Nitroxine can be recommended to obtain maximum yield and essential oils in this medicinal plant.
اکبری، پ.، ا. قلاوند و س. ع. م. مدرس ثانوی. 1389. تأثیر کاربرد سیستمهای مختلف تغذیهای (آلی، شیمیایی و تلفیقی) و کود زیستی بر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی آفتابگردان، مجله دانش کشاورزی پایدار. 1(1): 93-83.
امیدبیگی، ر. 1388. تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد دوم. چاپ پنجم، انتشارات آستان قدس رضوی. صفحات 170تا 234.
اوجاقلو، ف. 1386. تأثیر تلقیح با کودهای زیستی بر رشد و عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ، پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد تبریز.
جایمند، ک. و رضایی، م. ب. 1383. بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس اندام هوایی گیاه Achillea millefolium sub sp millefolium با روشهای تقطیر. تحقیقات گیاهان داروئی و معطر ایران، 20(2): 190-181
حسینپور، م. ع.، ر. پیرزاد.، ح. حبیبی و م. ح. فتوکیان. 1390. تأثیر کود بیولوژیک نیتروژندار (آزتوباکتر) و تراکم بوته بر عملکرد و میزان اسانس آنیسون. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 2(1): 86-69.
رضایی چیانه، ا.، و. پیرزاد و ا. فرجامی. 1393. اثر باکتریهای تأمین کننده نیتروژن، فسفر و گوگرد بر عملکرد دانه و اسانس زیره سبز. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار،2(1):75-60
سالار دینی، ع.. 1374 حاصلخیزی خاک. انتشارات دانشگاه تهران، 440 صفحه
ویسانی، و.، ف. رحیم زاده خویی و ی. سهرابی. 1391. تأثیر کودهای بیولوژیک بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و میزان اسانس گیاه دارویی ریحان. فصلنامه علمیپژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 28(1): 87-73.
یادگاری، م. و ر. برزگر. 1389. تأثیر گوگرد و تیوباسیلوس بر قابلیت جذب عناصر غذایی، رشد رویشی و تولید اسانس در بادرنجبویه. فصلنامه داروهای گیاهی. 1: 40-35
Abdelaziz, M., R. Pokluda and M. M. Abdelwahab. 2007. Influence of compost, microorganisms and NPK fertilizer upon growth, chemical composition and essential oil production of Rosmarinus officinalis L. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici cluj- Napoca, 35: 86-90.
Abdul-Jaleel, C. P., B. Manivannan, A. Sankar, R. Kishorekumar, R. Gopi, G. Somasundaram and R. Panneerselvam. 2007. Pseudomonas fluorescens, enhances biomass yield and ajmalicine production in Catharanthus roseus under water deficit stress. Colloids and Surfaces B: Biointerfaces., 60: 7–11.
Ahmad, R. and Jabeen. N. 2009. Demonstration of growth improvement in sunflower (Helianthus annuus L.) by the use of organic fertilizers under saline conditions. Pak. J. Bot.,41(3): 1373-1384.
Arnon, A. N. 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23: 112-121.
DaMatta, F. M., R. A. Loos, E. A. Silva and M. E. Loureiro. 2002. Limitations to photosynthesis in Coffea canephoraas a result of nitrogen and water availability. J. Plant Physiol. 159: 975-981.
Ding, L., K. J. Wang, G. M. Jiang, D. K. Biswas, H. Xu, L. F. Li and Y. H. Li. 2005. Effects of nitrogen deficiency on photosynthetic traits of maize hybrids released in different years. Ann Bot. 96: 925-93
Ghilavizadeh, A., M. Taghi Darzi, and M. Haj Seyed Hadi. 2013. Effects of biofertilizer and plant density on essntial oil content and yield traits of Ajowan (Carum copticum). MEJSR, 14(11): 1508-1512.
Khavazi, K., F. Nougholipour and M. J. Malakouti. 2001. Effect of thiobacillus and phosphate solubilizing bacteria on increasing P availability from rock phosphate for corn. International Meeting on Direct Application of Rock Phosphate and related Tecnology, Kuala Lumpur, Malaysia.
Koocheki, A., L. Tabrizi and R. Ghorbani. 2008. Effect of biofertilizers on agronomic and quality criteria of Hyssop (Hyssopus officinalis). Iranian Journal of Field Crops Research; 6: 127 - 37.
Ozturk, A., O. Caglar and F. Sahin. 2003. Yield response of wheat and barley to inoculation of plant growth promoting rhizobacteria at various levels of nitrogen fertilization. J. Plant Nutr. Soil Sci.166: 262–266.
Saikia, S. P., S. P. Dutta, A. Goswami, B. S. Bhau and P. B. Kanjilal. 2010. Role of Azospirillum in the improvement of legumes. Microbes for Legume Improvement; 389 - 408.
Sharma, A. K. 2002. A handbook of organic farming.Agrobios, India.
Sokhangoy, S. H., K. H. Ansari and A. D. Eradatmand. 2012. Effect of bio-fertilizers on performance of Dill (Anethum graveolens L.). IJPP, 4 (2): 552-547.
Tate III, R. L. 1995. The sulfur and related biogeochemical cycle, P. 359-372.
Tilak, K., K. K. Ranganayaki, R. Pal, A. De, C. Saxena, N. Shekhar, A. Shilpi, J. K. Tripathi and B. Johri. 2005. Diversity of plant growth and soil health supporting bacteria. Current Science., 89:136-150.
Violent, H. and O. Portugal. 2007. Alternation of tomato fruit quality by root inoculation with plant growth-promoting rhizobacteria (PGPR): Bacillus subtilis BEB-13bs. Sci. Hortic., 113:103-106.
Vital, W., R. Teixeira, A. Shigihara and F. M. Dias. 2002. Organic manuring with pig biosolids with applications of foliar biofertilizers in the cultivation of Thyme (Thymus vulgaris L. ) . Ecossistema., 27: 69-70.
_||_