بررسی اثر قارچ میکوریزا آربسکولار بر رشد رویشی و جذب عناصر غذایی سه رقم سیب (رد دلیشز، گلدن دلیشز و استارکینگ)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مریم دهستانی اردکانی ¹ (استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان)
زینب محاسدت ² (دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان)
کاظم کمالی ³ (استادیار، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یزد)

تاریخ دریافت : 1394/09/04 تاریخ پذیرش : 1395/02/22 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: "فسفر", "کود زیستی", "عملکرد", "تغذیه", "کلروفیل",

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر قارچ میکوریزا آربسکولار بر صفات رویشی و جذب عناصر غذایی در دانهال‌های سه رقم سیب، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در هشت تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح میکوریزا (صفر، 70، 100 و 120 گرم در هر گلدان) و سه رقم سیب ("رد دلیشز"، "گلدن دلیشز" و "استارکینگ") بود. صفات مورد بررسی شامل سطح برگ، تعداد برگ، ارتفاع و قطر نهال، وزن تر و خشک برگ، کلروفیل a و b، غلظت و جذب عناصر فسفر، ازت، روی و مس بود. بر اساس نتایج به دست آمده، کاربرد میکوریزا آربسکولار در محیط رشد دانهال‌های سیب، منجر به افزایش معنی‌دار ارتفاع دانهال‌ها، قطر ساقه، سطح برگ، تعداد برگ و همچنین میزان کلروفیل a و b نسبت به شاهد شد. تلقیح با قارچ میکوریزا در غلظت نیتروژن برگ تاثیر معنی‌دار نشان نداد و منجر به کاهش فسفر در نهال-های سیب شد، اما جذب نیتروژن و فسفر در برگ نمونه‌های تیمار شده نسبت به شاهد افزایش یافت. با کاربرد قارچ میکوریزا، محتوای آهن و روی برگ‌ها کاهش یافت. بالاترین میزان جذب آهن و روی در رقم "رد دلیشز" تیمار شده با 70 گرم میکوریزا در هر گلدان به دست آمد. بر اساس نتایج حاصله به نظر می‌رسد که کاربرد 70 گرم میکوریزا در هر گلدان تاثیر بیشتری بر رشد دانهال‌های هر سه رقم سیب داشته است. بنابراین در مورد دانهال‌های سیب این مقدار توصیه می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to investigate the effect of mycorrhizal Fungi on growth characteristics and nutrient uptake in three apple varieties. Experiments were performed according to complete block design in a split plot randomized with eight replications. The treatments were consisted of four levels of mycorrhiza (0, 70, 100 and 120 grams per pot) and three varieties of apples (‘Red Delicious’, ‘Golden Delicious’ and ‘Starking’). Some characteristics consisted of leaf area, leaf number, plant height and diameter, fresh and dry weight of leaves, chlorophyll a and b, phosphorus, nitrogen, zinc and copper were measured. The results showed that the use of mycorrhizal fungi in the apple growth media, significantly increased plant height, stem diameter, leaf area, leaf number and chlorophyll a and b compared to the control. Inoculation of AM fungi were non-significant on leaf N status and decreased leaf P content of apple plantlets but leaf N and P uptake were increased compared to uninoculated control. By the application of AM fungi, Fe and Zn content of leaves decreased. The highest Fe and Zn leaf uptake was obtained in ‘Red delicious’ treated by 70 g AMF fertilizer per pot. According to the results, 70 gr mycorrhizal per pot had more effect to vegetative growth and nutrient uptake of apple plantlets. So, this amount of fertilizer, is advised for apple plantlets.

منابع و مأخذ:

آمارنامه کشاورزی. 1392. اداره آمار و اطلاعات، بانک اطلاعات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
امامی، ع. 1375. روش­های تجزیه گیاه. نشریه فنی مؤسسه تحقیقات آب و خاک، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. .28-58 :(982)
اصغری، ح. و ا. غلامی. 1386. بررسی تأثیر میکوریزای آربسکولار و فسفر در استقرار گیاه شبدر در شرایط شوری. خلاصه مقالات دومین همایش ملی کشاورزی بوم­شناختی ایران، گرگان، 25 و 26 مهرماه، ص 92.
امیدی، م. 1381. کاربرد کودهای میکروبی در کشاورزی پایدار (وزیکولار آریسکولار). خلاصه مقالات همایش راهکارهای کشاورزی پایدار در ایران، ورامین ـ ایران، ص 30.
آقابابائی، ف . و ف. رئیسی. 1390. بررسی امکان برقراری رابطه همزیستی اندومیکوریزایی در توده های بذری چند ژنوتیپ تجاری بادام.  مجله پژوهش های آب و خاک ایران، جلد 25، شماره 2: 120-128.
باقری، و. و م. شمشیری. 1390. اثر قارچ میکوریزا آربسکولار و تنش خشکی بر رشد، روابط آبی، تجمع پرولین و قندهای محلول در نهال های دو رقم پسته اهلی، مجله علوم باغبانی ایران، دوره 42، شماره 4: 340-346.
بیاری، آ.، ا. غلامی. و ه. اسدی رحمانی. 1386. تولید پایدار وبهبود جذب عناصر غذایی ذرت در عکس العمل به تلقیح بذر توسط باکتریهای محرک رشد. خلاصه مقالات دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران. گرگان، 25 و 26 مهرماه، ص 8.
خاوازی، ک.، ه. اسدی رحمانی. و م. ج. ملکوتی. 1384. ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک در کشور. انتشارات سنا. ص 279-274.
درزی، م. ت.، ا. قلاوند. و ف. رجالی. 1387. بررسی اثر کاربرد میکوریزا، ورمی کمپوست و کود فسفات زیستی بر گلدهی، عملکرد بیولوژیک و همزیستی ریشه در گیاه دارویی رازیانه. مجله علوم زراعی ایران، جلد 10 شماره 1: 109-88.
علیزاده، ا.، ا. مجیدی، ح. ا. نادیان، ق. نور محمدی. و م. ر. عامریان. 1386. بررسی اثرات تلقیح میکوریزا در سطوح مختلف آبیاری و نیتروژن برخصوصیات مورفولوژیک وفیزیولوژیک ذرت. یافته­های نوین کشاورزی. سال اول، شماره 4. 319-309.
ملکوتی، م. ج. و م. م. طهرانی. 1378. نقش ریز مغذی­ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی. انتشارات انشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. 328 صفحه.
نادریان فر، م.، ح. انصاری، م. عزیزی. و ع. ضیایی. 1394. اثر کم آبیاری وکود در دو بافت خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ریحان. نشریه پژوهش آب در کشاورزی/ ب / جلد  29. شماره  3. 366-353.
یوسفی، م. و م. علیمحمدی. 1390. اثرات فیزیولوژیک تنش کم آبی بر رشد برگ­های کدوی تخم کاغذی در تیمار با کود دامی و میکوریزا. اولین همایش ملی مباحث نوین در کشاورزی. دانشگاه آزاد تاکستان.
Anonymous, L. 2008. In: National Horticultural Board (Ed.), Indian Horticultural Database. Ministry of Agriculture, Govt. of India, p. 298.
Arnon, D.I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplast, polyphenol oxidase in Beta vulgaris. J. Plant Physiol. 24:1-75.
Baligar, V. C., R. J. Wright, T. B. Kitraide, C. D. Foy and J. H. Elgrin. 1987. Aluminum effects on growth, mineral uptake, and efficiency ratios I red clover cultivars. Agron. J. 79: 1038-1044.
Boomsma, C.R. and T.J. Vyn. 2008. Maize drought tolerance: Potential improvements through arbuscular mycorrhizal symbiosis. Field Crops Res. 108: 14-31.
Braun, J. 1987. Zinc deficiency as a critical problem in wheat production in central Anatolia. Plant and Soil. 1809:165-172.
Calvet, C., J. Pinochet, A. Hernandez-Dorrego, V. Estan and A. Camprubi. 2001. Field microplot performance of the peach-almond hybrid GF-677 after inoculation with arbuscular mycorrhizal fungi in a replant soil infested with root-knot nematodes. Mycorrhiza. 10:295–300.
Caoa, X., C.h. Chen, D. Zhang, B. Shu, J. Xiao and R. Xia. 2013. Influence of nutrient deficiency on root architecture and root hair morphology of trifoliate orange. Scientia Horticulturae. 162: 100–105.
Caroline, S. B and R. J. Zasoski. 1983. Effects of ammonium and nitrate on growth and nitrogen uptake by mycorrhizai Douglas-fir seedlings. Plant and Soil. 71: 445–457.
Clark, R. B and S. K.  Zeto. 2000. Mineral acquisition by arbuscular mycorrhizal plants. J. Plant Nutr. 23: 867–902.
Dutt, S., S. D. Sharma and P. Kumar. 2013. Inoculation of apricot seedlings with indigenous arbuscular mycorrhizal fungi in optimum phosphorus fertilization for quality growth attributes. J. Plant Nutr. 36: 15–31.
El-Bably, A.Z. 2002. Effect of irrigation and nutrition of copper and molybdenum on Egyptian clover (Trifolium alexandrnium L.). Americ Soc. Agron. 94: 1066–1070.
Geriloff, G. C. 1987. Intact-plant screening for tolerance of nutrient deficiency stress. J. Plant Siol. 99: 3-16.
Giri, B and K.G. Mukerji. 2004. Mycorrhizal inoculant alleviates salt stress in Sesbania aegyptiaca and Sesbania grandiflora under field condition: evidence for reduced sodium and improved magnesium uptake. Mycorrhiza. 14: 307-312.
Given, D. R., K. W. Dixon, R. L. Barrett and K. Sivasithamparam. 2002. Plant conservation and biodiversity: The place of microorganisms. In: Microorganisms in Plant Conservation and Biodiversity. Sivasithamparam, K., K. W. Dixon and R. L. Barrett. (Eds.). Kluwer Academic Press. ISBN: 1402007809. pp. 1-24.
Kapoor, R., B. Giri and K. G. Mukerji. 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in foeniculum vulgare Mill. on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technol. 93: 307-311.
Khoshgoftarmanesh, A. H., H. Khademi, F. Hosseini, and R. Aghajani. 2008. Influence of additional micronutrient supply on growth and nutritional status of three rose cultivars in a soilless culture. J. Plant Nutr. 31:1543-1554.
Lafever, H. N. 1981. Genetic differences in plant responses in plant response to soil nutrient stress. J. Plant Nutr. 4:89-109.
Mortvedt, J. J. 1988. Iron source and management practices for correcting iron chlorosis problem. J. Plant Nutr. 9: 94-97.
Olsen, S. R and L. E. Sommers. 1982. Phosphorus. In: Methods of soil analysis. part Chemical and Microbiological Properties. (eds. Page, A.L., Miller, R.H., Keeney, D.R.) 403-427. Madison, Wisconsin.
Orfanoudakis, M., C. T. Wheeler and J. E. Hooker. 2010. Both the arbuscular mycorrhizal fungus Gigaspora rosea and Frankia increase root system branching and reduce root hair frequency in Alnus glutinosa. Mycorrhiza. 20: 117–126.
Raiesi, F and M. Ghollarata. 2006. Interactions between phosphorus availability and An AM fungus (Glomus intraradices) and their effects on soil microbial respiration, biomass and enzyme activities in a calcareous soil. J. Pedobiologia 50: 413-425.
Saric, M. R. 1987. Progress since the first international symposium: "Genetic Aspects of Plant Mineral Nutrition," future research. J. Plant Soil. 99:197-209.
Shaalan, M. N. 2005. Influence of biofertilizers and chicken manure on growth, yield and seeds quality of (Nigellasativa L.) plants. Egyptian J. Agri. Research, 83: 811-828.
Sikka, R. and B. D. Kansal. 1994. Effect of fly-ash application on yield and nutrient composition of rice, wheat and on pH and available nutrient status of soils. Bioresource Tech. 51: 199-203.
Smart, R. E. and G. E. Bingham. 1974. Rapid estimates of relative water content. J. Plant Physiol. 53: 258–260.
Smith, B. N. 1984. Iron in higher plants. Storage and metabolic. J. Plant Nutr. 7: 759-766.
Vose, P. B. 1984. Effect of genetic factors on nutritional requirements of plants. J. Crop Breed. 67-114.
Waling, I., W. Vanvak, V. G. J. Houba and J. J. Vanderlee. 1989. Soil and plant analysis, a series of syllabi. Plant Analysis Procedures, part 7.
Wallace, A., Y. S. Samman and C. A. Wallace. 1982. Correction of lime-induced chlorosis in soybean in a calcareous soil with sulfur and an acidifying iron compound. J. Plant Nutr. 5(4-5): 949-953.
Zhu, Y. G., S. E. Smith and F. A. Smith. 2001. Zinc–phosphorus interactions in two cultivars of spring wheat (Triticum aestivum L.) differing in P uptake efficiency. Ann. Bot. 88: 941–945.