پهنه‌بندی تعیین تاریخ کاشت، برداشت و طول دوره رشد مناسب جهت کاشت پاییزه چغندرقند در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

محمد علی جواهری ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
محمدرضا اصغری پور ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
محمود رمرودی ³ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
مهدی دهمرده ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل، زابل، ایران)
علیرضا قائمی ⁵ (مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشهد، مشهد، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/09/24 تاریخ پذیرش : 1393/12/21 تاریخ انتشار : 1395/03/12

کلید واژه: پهنه‌بندی, تاریخ کاشت, خراسان, چغندرقند, بهاره شدن,

چکیده مقاله :

در این مطالعه به این منظور ابتدا پایگاه داده‌های اقلیمی تشکیل گردید. سپس پهنه‌بندی تاریخ کاشت و برداشت بر اساس نتایج طرح های تحقیقاتی و همچنین احتمال وقوع دماهای آستانه در مراحل مختلف نموی، انجام پذیرفت. جهت محاسبه آستانه بهاره شدن، دماهای ساعتی روزانه و طول روز برای هر ایستگاه و سال‌های مختلف محاسبه گردید. به منظور تعیین بهترین روش درون‌یابی،مدل‌های رگرسیونی، وزن‌دهی معکوس فاصله، کریجینگ و کوکریجینگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس تحلیل داده‌ها و پهنه بندی هر لایه با نرم‌افزار10.2 ARC GIS انجام پذیرفت. نتایج نشان داد تاریخ کاشت مناسب در جنوب استان خراسان رضوی و در شهرستان بردسکن و غرب شهرستان سبزوار در این استان پنجم تا پانزدهم مهر ماه تعیین گردید. این تاریخ کاشت برای مناطق جنوبی و نواحی شرقی و غربی استان خراسان جنوبی نیز توصیه می‌گردد. همچنین تاریخ برداشت مناسب در قسمت‌های جنوبی این استان‌ها از پانزدهم اردیبهشت لغایت پانزدهم خرداد می‌باشد. این مناطق بدلیل محدودیت های دمایی از طول دوره رشد کمتری نسبت به نواحی مرکزی برخوردار هستند. با این حال این اراضی درصد روزهای مناسب رشد و همچنین درجه روز رشد بیشتری نسبت به نواحی مرکزی داشته‌اند. همچنین نتایج پهنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی نشان داد بیشتر مناطق جنوب غربی استان خراسان جنوبی مجموع دماهای بهاره شدن را دریافت نکرده و بوته‌ها بهاره نمی‌گردند. ولی در بسیاری از مناطق مورد مطالعه بهاره شدن بوته‌های چغندرقند انجام می‌پذیرد. لذا جهت کاشت پاییزه چغندرقند در این مناطق استفاده از ارقام بسیار مقاوم به ساقه دهی توصیه می گردد.

چکیده انگلیسی:

To calculate the threshold spring, daily and hourly temperatures during the day and in different years was calculated for each station. In order to determine the best method of interpolation, regression models, inverse distance weighting, kriging and co-kriging were evaluated. The data analysis and zoning of each layer was performed using SPSS 10.2 ARC GIS. The Results showed suitable planting date for southern part of the Khorasan Razavi Province, in Bardaskan, and in the western part of Sabzevar in this province were determined to be from 27 September to 7 October. This planting date was also recommended for the southern, eastern, and western parts of the South Khorasan Province; and suitable harvesting date for the southern parts of these provinces was from 5 May to 5 June. Because of their temperature limitations, these regions have shorter growing seasons compared to the central areas; nevertheless, they enjoy a larger number of days that are suitable for crop growth, and a greater number of growing degree-days, compared to the central areas. Zoning results showed sugar beet vernalization took place in many of the studied regions, while most regions in the southwestern part of the South Khorasan Province did not receive the total growing degree-days for vernalization and sugar beet plants were not vernalized. In these areas autumn sugar beet cultivation could be recommended only for resistant varieties to bolting.