تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و صفات مورفوفنولوژیکی عدس (Lens culinaris Medikus) در زابل

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

محمدرضا دلارامی ¹ , سید غلامرضا موسوی ²

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

تاریخ دریافت : 1393/11/26 تاریخ پذیرش : 1394/03/21 تاریخ انتشار : 1395/06/11

کلید واژه: دما, گلدهی, عدس, تاخیر کاشت, تعداد بوته,

چکیده مقاله :

تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب از مهمترین عوامل مؤثر بر عملکرد گیاهان زراعی هستند. به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و صفات مورفوفنولوژیکی عدس بومی سیستان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1389 در زابل اجرا گردید. تیمارها شامل چهار تاریخ کاشت (30 آبان، 14 آذر، 28 آذر و 12 دی) و سه تراکم (18، 24، 36 و 72 بوته در متر مربع) بودند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت باعث تاخیر زمانی در سبز شدن، گلدهی و کاهش طول دوره رشد گردید. همچنین تاریخ کاشت و تراکم بوته به طور معنی‌دار و در سطح یک درصد صفات ارتفاع نخستین غلاف از زمین، ارتفاع بوته و عملکرد دانه را تحت تاثیر قرار داد اما تعداد شاخه‌های اصلی بوته تنها تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. با تاخیر در کاشت از 30 آبان به 12 دی، تعداد شاخه‌های اصلی در بوته، ارتفاع نخستین غلاف از سطح زمین، ارتفاع بوته و عملکرد دانه به ترتیب 9/9، 3/31، 3/21 و 8/14 درصد کاهش یافتتند. همچنین با افزایش تراکم از 18 به 72 بوته در متر مربع، تعداد شاخه اصلی در بوته 5/5 درصد کاهش یافت در حالی که ارتفاع نخستین غلاف از سطح زمین، ارتفاع بوته و عملکرد دانه به ترتیب 2/43، 9/83 و 4/104 درصد افزایش یافت. به طور کلی به منظور دستیابی به عملکردی مطلوب در زراعت عدس در زابل می-توان تاریخ کاشت 30 آبان و تراکم 72 بوته در متر مربع را توصیه کرد.

چکیده انگلیسی:

Sowing date and plant density are among the most important factors effect on crop yield. In order to determine the effects of sowing date and plant density on yield and morphophenological traits of lentil cv. Sistan, a factorial design experiment was carried out in 2009 at Zabol, Iran. The experiment was arranged on a randomized complete blocks design with three replications. The treatments included four sowing date (November 21, December 5, December 19 and January 2) and three density (18, 24, 36 and 71 plants .m-2). The results showed that delay in sowing delayed emergence, flowering and decreased length of growth period. Delayed sowing from November 21 to January 2 decreased main branch number per plant, first pod height from ground, plant height and seed yield by 9.9, 31.3, 21.3 and 14.8%, respectively. Also, means comparison showed that with increasing the plant density from 18 to 72 plants .m-2, branch number per plant decreased by 5.5 %, while first pod height from ground, plant height and seed yield increased by 43.2, 83.9 and 104.4%, respectively. Overall, it is recommended to use sowing date of November 21 with plant density of 72 plants .m-2 in order to obtain the highest seed yield of lentil in Zabol, Iran.