تاثیر روش و تراکم کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن بذر کلزا در سامانه‌های مختلف خاک‌ورزی

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

حبیب‌اله رنجبر ¹ (سازمان جهاد کشاورزی مازندران)
محمدرضا شجاع ² (سازمان جهاد کشاورزی مازندران)
حسن سامعی ³ (سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران)
هادی پیرسته انوشه ⁴ (دانشگاه شیراز)
محمودرضا سالار ⁵ (دانشگاه شیراز)

تاریخ دریافت : 1393/09/06 تاریخ پذیرش : 1394/02/30 تاریخ انتشار : 1394/10/11

کلید واژه: تعداد غلاف در بوته, ردیف کار, بدون خاک‌ورزی, وزن هزار دانه,

چکیده مقاله :

در پژوهش حاضر، اثر روش کاشت و تراکم بذر بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه کلزا، در سامانه‌های خاک‌ورزی در اراضی شالیزاری شهرستان آمل در استان مازندران در در سال زراعی 91-1390 بررسی شد. آزمایش به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجراء گردید. سیستم خاک‌ورزی در سه سطح: بدون خاک‌ورزی، خاک‌ورزی حداقل و خاک‌ورزی متداول به عنوان فاکتور اصلی، روش کاشت در دو سطح: دست پاش و استفاده از ردیف‌کار به عنوان فاکتور فرعی و مقدار مصرف بذر در سه سطح: 6، 9 و 12 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور فرعی فرعی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش خاک‌ورزی حداقل در همه شرایط تیماری دارای بیشترین میزان عملکرد دانه در واحد سطح بود، به طوری که عملکرد دانه در کرت‌های خاک‌ورزی حداقل به طور میانگین به ترتیب به میزان 8/20 و 4/96 درصد بیشتر از عملکرد دانه در کرت های خاک‌ورزی رایج و بدون خاک‌ورزی بود. در شرایط این آزمایش، روش کاشت به شیوه دست پاش و با استفاده از ردیف کار از نظر عملکرد دانه اختلاف آماری نشان ندادند. در خصوص صفات وزن هزار دانه و درصد روغن دانه، اثر هیچ یک از تیمارهای اعمال شده از لحاظ آماری معنی دار نشد، که بیانگر پایداری این صفات در ارتباط با تیمارهای مورد بررسی می‌باشد. با توجه به نتایج پژوهش، استفاده از تراکم کاشت 9 کیلوگرم در هکتار، به ویژه با استفاده از ردیفکار در سیستم‌های حفاظتی، برای دستیابی به بهترین نتیجه الزامی است.

چکیده انگلیسی:

In current study, the effect of planting method and density was examined on yield, yield components as well as seed oil percentage of rapeseed (Hyola401) at three tillage systems in rice-field at Amol, Mazandaran during 2011-12. The treatments consisted of tillage systems at three levels: no-tillage, minimum tillage and conventional tillage as main factor, planting method at two levels: hand-sowing and row planter as sub factor and seeding density at three levels: 6, 9 and 12 kg ha-1 as sub-sub factor. The results showed that in all treatments the highest seed yield was obtained by applying minimum tillage method; so that grain yield at minimum tillage was greater by 20.8% and 96.4% compared to conventional and no tillage systems, respectively. The seeding methods (hand-sowing and row planter) had no significant effect on seed yield. The mean squares of oil seed percentage and 1000 seed weight in any of applied treatment were no significant suggesting the stability of these traits in relation to applied treatments. Overall, use of 9 kg ha-1 seed, especially by row planter under conservation systems was necessary for achieving the best result.