عملکرد و همبستگی صفات ده رقم جدید پنبه تحت تاثیر تاریخ‌های کشت در مغان

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

فاطمه ودایع خیری ¹ (کارشناس ترویج اداره جهاد کشاورزی شهرستان مشگین شهر، مشکین شهر، ایران)
سیروس منضوری فر ² (دانشیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
سعید حکم علی پور ³ (استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/03/19 تاریخ پذیرش : 1397/07/01 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: ارتفاع گیاه, ارقام جدید پنبه, تعداد قوزه و زودرسی,

چکیده مقاله :

برای بررسی عملکرد و همبستگی بین صفات ارقام مختلف پنبه در منطقه مغان با توجه به تاریخ کشت آن-ها، آزمایشی روی 10 رقم جدید پنبه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل انجام گرفت. در این آزمایش صفات مختلف در دو تاریخ کاشت بهاره (25 اردیبهشت) و کاشت تابستانه (31 خرداد) بررسی و اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که تاریخ کاشت برای تمامی صفات مورد مطالعه بجز ارتفاع بوته تاثیر معنی‌دار داشت. بالاترین عملکرد چین اول و چین کل، به طور مشترک، به ترتیب در ترکیب تیماری رقم Mehr، Avangard، Sp-731، Sp-732 × کشت بهاره و Mehr، Avangard، Sp-731، Sp-732، No.210 × کشت بهاره حاصل گردید. کمترین میزان این دو صفت در Crema، Sp-731 ، No.200 ، No. 228 ، JR-3 ، No.210 ، No.001 × کشت تابستانه حاصل گردید. در Sp-732 × کشت بهاره، No.001 × کشت بهاره و Mehr، Sp-731، No.001 × کشت بهاره (به طور مشترک) به ترتیب بالاترین عملکرد کل، تعداد قوزه و درصد زودرسی حاصل گردید. کمترین میزان این صفات نیز به ترتیب در ترکیب‌های تیماری No.210، No-200 و Sp-731 × کشت تابستانه به دست آمد. بیشترین و کمترین ارتفاع بوته نیز به ترتیب در ترکیب-های تیماری No.001، Sp-732 × کشت تابستانه حاصل شد. در بین ده رقم مورد مطالعه پنبه، بالاترین میزان عملکرد به طور مشترک مربوط به ارقام Sp-731، Avangard و Sp-732 بود.

چکیده انگلیسی:

In order to study the yield and correlation between traits of cotton varieties in Moghan region according to their cultivation date, an experiment was performed on 10 varieties of cotton in a randomized complete block design with three replications in 2013-2014 planting year in the farm of Ardebil Research Center for Agriculture and Natural Resources (Moghan). In this experiment, different characteristics of the two spring planting (15 May) and summer planting (21 June) survey and data obtained were statistically analyzed. The results from compound data analysis revealed that, all the traits under study except plant height, as affected by date planting. The interaction effect of planting date × variety was significant for all traits except plant height and second term harvesting. Maximum of first and second term harvesting were obtained jointly at Mehr, Avangard, Sp-731, Sp-732, No.210×spring planting and Mehr, Avangard, Sp-731, Sp-732 × summer planting, respectively. Minimum of these tow traits were obtained at Crema, Sp-731, No.200, No. 228, JR-3, No.210, No.001× summer planting. Maximum of total yield, Balls number and prematurity percentage, were observed in Sp-732, No.001, Mehr, Sp-731, No.001×spring planting, jointly. Also minimum of these traits were obtained at No.210, No.200, Sp-731× summer planting, respectively. Maximum and minimum of plant height were observed in No.001 × spring planting and Sp-732 × summer planting, respectively. Among ten cotton varieties, maximum of yield belonged to Sp-731, Avangard and Sp-732, jointly.

منابع و مأخذ:

احتشامی م ر. تهرانی عارف آ. صمدی ب. 1394. تأثیر تاریخ کاشت بر برخی صفات فنولوژیکی، مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم کلزا.  نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی). 109: 111-120.

بصیری، ف. (1390). بررسی عملکرد و خصوصیات کمی و کیفی الیاف ارقام جدید پنبه در دشت مغان، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه. 146 صفحه.

سید معصومی، ی. (1385). مقایسه ارقام امید بخش پنبه و سازگاری آنها در مغان. گزارش پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل. 89 صفحه. 

صدیقی ا، سیروس مهر ع ر، رمضانی مقدم م ر، اصغری پور م ر. و ی اسمعیلیان. 1390. ارزیابی عملکرد و کیفیت ارقام پنبه در تاریخ های مختلف کاشت در سیستم دو کشتی، فصلنامه پژوهش های علوم گیاهی، شماره پیاپی 24، سال ششم، شماره 4: 26-36.

ناصری، ع. (1375). مطالعه راندمان تولید پنبه در کشور و جهان". اداره کل پنبه و دانه های روغنی، وزارت کشاورزی. صفحات 43-10.

نعمتی، ن. (1373). گزارش نهایی بررسی سازگاری واریته‎های پنبه. انتشارات مؤسسه تحقیقات پنبه، معاونت ورامین. 102 صفحه.

Ali, M., Q. Mohy-Ud-Din, M. Anjum, S. Sabir, and L. Ali. 2004. Cotton yield as influenced by different sowing dates under the climatic conditions of Vehari-Pakistan. Inte. J. of Agric. and Bio. 6 (4): 644-646.

Arshad, M., M. Hanif, I. Noor, and S.M. Shah. 1993. Correlation studies on some commercial cotton varieties of G. Hirsutum. Sarhad. J, of Agri. 9 (1): 9-35.

Balkcom, K.S., Bergtold, J.S., Monks, C.D., Price, A.J. and Delaney, D.P. 2010. Planting and defoliation timing impacts on cotton yield and quality. Beltwide Cotton Conferences, New Orleans, Louisiana, January 4-7.  p. 125.

Donald, J. B., E. B. Moser, and G. A. Breitenbeck. 1994. Boll Weight and within plant yield distribution in field grow cotton given different levels of nitrogen. Agron. J. 86: 20- 26.

Godoy, A.S., and G.A. Palomo, 1999. Genetic analysis of earliness in upland cotton (G. Hirsutum L.) II. Yield and lint percentage. Euphytica J. 105: 161-166.

Kohel, R.J. 1974, Influence of certain morphological characters on yield of cotton. Grow. Rev. 51: 281-292.

Peng S., and D.R. Krieg, 1991, Single leaf and canopy photosynthesis response to plant age in cotton. Agron. J. 83: 704- 708.

Saleem, M.F., Anjum, S.A., Shakeel, A., Ashraf, M.Y. and H.Z. Khan. 2009.  Effect of row spacing on earliness and yield in cotton. Pakistan Journal of Botany. 41(5): 2179-2188.

Wang, B., Guo, W., Zhu, X., Wu, Y., Huang, N., and T. Zhang. 2007, QTL mapping of yield components for Elite hybrid derived-RILs in upland cotton. Elsevier Boulton, 34: (1): 35-45.