تأثیر تنش خشکی و مقادیر مصرف کود دامی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis L.)

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

حمید مروی ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی،واحد سبزوار، ایران)
پرویز رضوانی مقدم ² (گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد،ایران)
محسن جهان ³ (گروه زراعت، دانشکده کشاورزی،دانشگاه فردوسی مشهد، ایران)
محمد آرمین ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/07/29 تاریخ پذیرش : 1396/09/25 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: تنش خشکی, کود دامی, گیاه دارویی, کدوئیان,

چکیده مقاله :

هندوانه ابوجهل یکی از گیاهان دارویی مهم در طب سنتی می‌باشد که عمدتاً در مناطق خشک و بیابانی رشد می‌کند. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و مقادیر مصرف کود دامی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب هندوانه ابوجهل آزمایشی در شرایط مزرعه‌ای در دو سال زراعی 92-91 و 93-92 به‌صورت اسپلیت‌ پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در منطقه سبزوار اجرا گردید. تنش خشکی به‌عنوان کرت اصلی بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیر در سه سطح (50، 75 و 100 میلی‌متر) و مقادیر مختلف کود دامی (0، 20، 40 و 60 تن در هکتار) به‌عنوان کرت فرعی در چهار سطح در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد افزایش سطح تنش باعث کاهش تعداد میوه در مترمربع (49 درصد)، وزن خشک تک میوه (14 درصد) و به‌دنبال آن کاهش عملکرد میوه (38 درصد) و دانه (40 درصد) گردید. تعداد دانه در میوه، وزن صد دانه تحت تأثیر تنش خشکی قرار نگرفت. افزایش مقادیر مصرف کود دامی باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد (به‌جز وزن صد دانه) گیاه شد. کمترین میزان عملکرد میوه و دانه و اجزای عملکرد در تیمار عدم مصرف کود دامی و بیشترین آن‌ها در نتیجه مصرف 60 تن کود دامی در هکتار مشاهده گردید. در مجموع نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد میوه و دانه از آبیاری پس از 50 میلی‌متر تبخیر و مصرف 60 تن کود دامی در هکتار به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

Bitter apple (Citrullus colocynthis) is one of the most important medicinal plant that grow in semi-arid and desert condition which have been used in traditional medicine. In order to evaluate the effect of drought stress and manure application rates on yield, yield components and water use efficiency of Bitter apple, a field experiment was conducted in split plot layout based on complete randomized block design with three replications in two growing seasons (2012-2014) at Sabzevar, Iran. Drought stress were three levels of evaporation from evaporation pan (50, 75 and 100 mm) which was given as main plots and four levels of cow manure (0, 20, 40 and 60 t.ha-1) which was assigned as subplots. The results showed that increasing irrigation intervals reduced the number of fruits per square meter(49%), the dry weight of the single fruit(14%) and consequently reduced yield of fruits(38%) and seeds(40%). Number of seeds per fruit and 100 seed weight was not affected by drought stress. Increased amounts of manure application caused significant increase in yield and yield components (except 100 seed weight) of Bitter apple. The lowest fruit and seed yield and yield components were observed in control treatment and the highest of them were observed as a result of application of 60 t.ha-1 cow manure. Overall, the result of this experiment showed that the highest fruit and seed yield was obtained from application of 60 t.ha-1 cow manure and irrigation after 50 mm evaporation from evaporation pan produced the highest fruit yield.

منابع و مأخذ:

آقایی، ا. ح. و پ. احسان زاده.1390. اثر رژیم آبیاری و نیتروژن بر عملکرد و برخی پارامترهای فیزیولوژیک گیاه دارویی کدوی تخم کاغذی. مجله علوم باغبانی ایران،42(3) : 299-291.

حمزه­ای، ج. و م. بابایی. 1394. اثر آبیاری و کود دهی بر فنولوژی، عملکرد دانه و روغن کدوی پوست‌کاغذی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 25(2): 13-1.

رزاقی فرد، ع.، ع. قلی پور، ا. توبه و ر. موسوی مشکینی. 1395. عملکرد و اجزای عملکرد کدوی تخم کاغذی متأثر از میکوریزا، ورمی کمپوست و نانو کود. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 26(4): 128-113.

رضوانی مقدم، پ.، ز. برومند رضازاده، و ع. ا. محمدآبادی، 1387. اثر تاریخ کاشت و تیمارهای مختلف کودی بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن دانه گیاه کرچک. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 6(2): 313-303.

مختاری، و.، ع. کوچکی، م. نصیری محلاتی و م. جهان. 1392. مقایسه کارآیی مصرف آب بین چند گونه زراعی و دارویی. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران، 11(3): 407-401.

میرحیدر، ح. 1375. معارف گیاهی: کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماری­ها. جلد سوم. دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 532 صفحه.

Agba, O.A., I.B. Adinya and E.A. Agbogo. 2009. Responses of Egusi Melon (Colocynthis citrollus L.) to poultry manure in obubra, cross river, south-south Nigeria. Continental Journal Agronomy, 3: 13 - 18.

Babayee, S. A., J. Daneshian and  H. Baghdadi. 2012. Effect of plant density and irrigation interval on agronomical traits of Cucurbita pepo. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 2(8):258-261.

Cabello, M.J., M.T. castellanos and F. Romojaro. 2009. Yield and quality of melon grown under different irrigation and nitrogen rates. Agricultural Water Management, 96: 866-874.

Dauda, S.N., F.A. Ajayi and E. Ndor. 2008. Growth and yield of watermelon (Citrullus lanatus) as affected by poultry manure application. Journal of Agriculture and Social Sciences, 4(3): 121-124.

Eifediyi E. K and S. U. Remison. 2010. Growth and Yield of Cucumber (Cucumis sativus L.) as Influenced by Farmyard Manure and Inorganic Fertilizer. Researcher, 2(4): 1-6.

Ghanbari, A., F. Najafi and J. Shabahang. 2007. Effects of irrigation regimes and row arrangement on yield, yield components and seed quality of pumpkin (Cucurbita pepo L.). Asian Journal of Plant Sciences, 6(7): 1072-1079.

Jahan, M., A. Koochiki and M. Nassiri. 2008. The Effects of different cattle manure  levels and branch management  methods on organic production of Cucubita pepo L. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 4(6): 748-752.

Ogbonna,  P.E., and I.U. Obi. 2000. Effect of manure and planting date on the growth and yield of egusi melon (Colocynthis citrullus L.) in the Nsukka plains of south eastern Nigeria. Samaru  Journal of Agriculture, 16: 63-74.

 Ogbonna, P.E. 2009. Yield Responses of “Egusi” Melon(Colocynthis citrullus L.) to rates of NPK 15:15:15 fertilizer. American-Eurasian Journal of Sustainable Agriculture, 3(4): 764-770.

 Pravin, B., D. Tushar, P. Vijay and Kh. Kishanchnad. 2013. Review on Citrullus colocynthis. International Journal of Research in Pharmacy and Chemistry, 3(1): 46-53.

Nerson, H. 2002. Relationship between plant density and fruit and seed production in muskmelon. Journal of the American Society for Horticultural Science, 127(5): 855-859.