انتخاب ژنوتیپ‌های برتر ذرت علوفه‌ا‌ی با استفاده از روش‌های چند متغیره در منطقه ورامین

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

سید محمدرضا احتشامی ¹ , مهدی رمضانی ² , متین فروزی ³

1 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
3 - - گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1394/02/28 تاریخ پذیرش : 1394/02/28 تاریخ انتشار : 1394/02/11

کلید واژه: تجزیه کلاستر, رقم, تجزیه عاملی, مولفه اصلی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی صفات مختلف مورفولوژیک و فیزیولوژیک ژنوتیپ‌های ذرت علوفه‌ای، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. در این آزمایش 20 ژنوتیپ ذرت علوفه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل طول دوره رشد، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر و خشک غلاف، وزن تر و خشک بلال، عملکرد تر و خشک علوفه و صفات کیفی بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی‌داری در سطح یک‌درصد برای تمامی صفات به‌غیر از صفت طول دوره رشد بود. نتایج تجزیه به عاملی به روش تجزیه به مولفه‌های اصلی بعد از دوران واریماکس، وجود چهار عامل اصلی کیفیت علوفه (78/28)، عملکرد علوفه (96/19)، خصوصیات مورفولوژیکی (18/12) و خصوصیات فیزیولوژیکی (13/12) را که در مجموع 05/73 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه می‌کرد، نشان داد. بر اساس بای‌پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول و دوم ژنوتیپ‌های شماره 2، 17، 4 و 12 به عنوان ژنوتیپ‌های برتر شناسایی گردید. نتایج تجزیه کلاستر به دو روش وارد و متوسط فاصله حاکی از تفکیک کلیه ارقام در سه خوشه مجزا بود.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the various morphologic and physiologic characteristics of forage corn genotypes, an experiment carried out at Agricultural and Natural Resource Research Center of Tehran province during 2009-2010 growing season. Twenty genotypes of forage corn were compared with based on Randomized Complete Blocks Design with four replications. Studied traits were growth period, number of leaf, plant height, stem diameter, fresh and dry weight of leaf, fresh and dry weight of stem, fresh and dry weight of sheath, fresh and dry weight of ear as well as fresh and dry forage yield and  its quality. Results showed significant difference in 1% level for all of traits except length of growth period. The results of factor analysis using principal component analysis after varimax rotation showed that there are four main factors including forage quality (28.78%), forage yield (19.96%), morphologic characteristics (12.18%) and physiologic characteristics (12.13%) explained totally 73.05% changes of variance. Based on the bi-plot of the first and second principal components, genotypes No. 2, 17, 4 and 12 identified as top cultivars. The result of cluster analysis in two ways of Ward and Average distance was suggested to separate all of cultivars in three distinct clusters.