بررسی سازگاری اکوتیپ‌های کاسنی (Cichorium intybus L.) تحت تأثیر تنش آبی در منطقه باجگاه شیراز

محورهای موضوعی : مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

محمدجواد عباسی ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
مریم جهانی دوقزلو ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
هادی پیرسته انوشه ³ (مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد، ایران)
سیدعبدالرضا کاظمینی ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
مسعود تقوایی ⁵ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/07/04 تاریخ پذیرش : 1394/07/04 تاریخ انتشار : 1394/06/10

کلید واژه: وزن خشک, اسانس, سطح برگ, گیاهان مرتعی,

چکیده مقاله :

کمبود آب از عوامل مهم محدودکننده رشد و تولید گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد. در این پژوهش تاثیر چهار فاصله آبیاری (5، 8، 11 و 14 روز) بر رشد و مقدار اسانس چهار اکوتیپ کاسنی (سفید شیراز، سیاه ‌شیراز، سفید اصفهان و سیاه اصفهان) بررسی شد. آزمایش حاضر به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه) اجرا گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، تنش آبی ناشی از افزایش فاصله آبیاری موجب کاهش سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه و وزن خشک کل بوته شد. از سوی دیگر، افزایش فاصله آبیاری از 5 یا 8 به 11 و 14 روز با افزایش میزان اسانس در همه اکوتیپ‌ها همراه بود. سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه و وزن خشک کل بوته در تیمار شدیدترین تنش به ترتیب به مقادیر 3/40، 2/46، 8/37 و 8/45 درصد کمتر از تیمار بدون تنش بودند. افزایش فاصله آبیاری از 5 به 14 روز سبب کاهش 9/47، 1/56، 4/22 و 6/53 درصدی وزن خشک کل بوته به ترتیب در اکوتیپ‌های سفید شیراز، سیاه شیراز، سفید اصفهان و سیاه ‌اصفهان شد. اگرچه رشد و اسانس اکوتیپ‌های سیاه و سفید شیراز بیشتر بود، ولی اکوتیپ‌های سیاه و سفید اصفهان حساسیت کمتری به تنش آبی نشان دادند. بنابراین، در شرایط اقلیمی مشابه با منطقه باجگاه، اکوتیپ‌های شیراز و اصفهان به ترتیب برای کشت در شرایط آبیاری مطلوب و کم‌آبیاری نیازمند بررسی بیشتر هستند.

چکیده انگلیسی:

Water deficit is one of the most important limiting factor affecting plant growth and productivity in arid and semi-arid regions in crop plants. In this field research, the effect of four irrigation intervals including 5, 8, 11 and 14 days were examined on growth, yield and essential oil of four chicory ecotypes including Shiraz White, Shiraz Black, Isfahan White and Isfahan Black. The experiment was carried out as split plot arranged in complete randomized block design at College of Agriculture, Shiraz University (Badjgah) in 2013. The results showed that water stress, due to enhanced irrigation interval, decreased leaf area, leaf dry weight, root dry weight and total plant dry weight. Leaf area and dry weight, root dry weight and total plant dry weight in sever water stress were decreased by 40.3, 46.2, 37.8 and 45.8% compared to no stress conditions, respectively. Besides, increased irrigation intervals from 5 or 8 to 11 and 14 days increased amount of essential oil content in all ecotypes. Increased irrigation interval from 5 to 14 days reduced total dry weight of Shiraz White, Shiraz Black, Isfahan White and Isfahan Black ecotypes by 47.9, 56.1, 22.4 and 53.6%, respectively. Although growth and essential oil of Shiraz White and Shiraz Black ecotypes were greater; however, Isfahan White and Isfahan Black ecotypes had the lower sensitivity to water stress. Therefore, in conditions similar to the study, planting of Shiraz and Isfahan ecotypes under normal irrigation and water deficit conditions, are needed to more attentions, respectively. ont-family:"B Lotus"'>‌اصفهان شد. اگرچه رشد و اسانس اکوتیپ‌های سیاه و سفید شیراز بیشتر بود، ولی اکوتیپ‌های سیاه و سفید اصفهان حساسیت کمتری به تنش آبی نشان دادند. بنابراین، در شرایط اقلیمی مشابه با منطقه باجگاه، اکوتیپ‌های شیراز و اصفهان به ترتیب برای کشت در شرایط آبیاری مطلوب و کم‌آبیاری نیازمند بررسی بیشتر هستند.