بررسی فون سوسک های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) در شیراز و حومه

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

ندا صدیقی ¹ (کارشناسی ارشد حشره شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
علی اصغر طالبی ² (دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران)
رضا وفایی شوشتری ³ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
جان فرانکو سما ⁴ (محقق در سوسک های شاخک بلند از سیسنای ایتالیا)

تاریخ دریافت : 1394/09/17 تاریخ پذیرش : 1394/09/17 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: شیراز, شناسایی, سوسک های شاخک بلند, cerambycidae, Coleoptera,

چکیده مقاله :

در این تحقیق نسبت به جمع آوری سوسک های شاخک بلند (Col.: Cerambycidae) در شیراز و حومه از مرداد 1384 تا شهریور 1385 در فصول بهار و تابستان اقدام گردید. نمونه ها با به کارگیری روش های متفاوت شامل جمع آوری مستقیم، تله نوری، تله پرده ای، جمع آوری بخش های آلوده به آفت از گیاه، پرورش آزمایشگاهی، تله شکری و تورجارویی انجام گرفت. محل های نمونه برداری در مناطقی که آثار خسارت حشرات متعلق به این خانواده روی درختان، گیاهان علفی، باغات میوه، مراتع، مناطق جنگلی خارج شهر وجود داشت، انتخاب گردید. در مجموع 210 عدد نمونه سوسک شاخک بلند جمع آوری شد که به 12 گونه تعلق داشتند. نمونه ها توسط آقای Gianfranco Sama از کشور ایتالیا مورد شناسایی و تایید قرار گرفتند. گونه های شناسایی شده به 4 زیرخانواده تعلق دارند: Cerambycinae: Cerambyx cerdo (L., 1758), Xenopachys matthiesseni (Reitter, 1908), Ospheranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850), Plagionotus bobelayei (Brulle, 1832), Hesperophanes sericeus (Fabricius, 1787), Jebusaea hammerschmidti (Reiche, 1877), Certallum ebulinum (L., 1767) Lamiinae: Pedestredorcadion brunneicolle (Kraatz, 1873) Prioninae: Prinobius myardi (Mulsant, 1842),Mesoprionus persicus (Redtenbacher, 1850), Pogonarthron minutum (Pic., 1905) Lepturinae: Stictoleptura rufa (Brullè , 1832) خصوصیات مورفولوژیک به وسیله استریومیکروسکوپ ترسیم شد. کلید شناسایی سوسک های شاخک بلند مربوط به شیراز و حومه ارایه گردید. گونه های جمع آوری شده در بخش حشره شناسی موزه تاریخ طبیعی شیراز نگه داری می شوند.

چکیده انگلیسی:

A survey was conducted to identifying long-horned beetles (Col.: Cerambycidae) in Shiraz and its vicinities during July 2005-Sept. 2006. The specimens were collected using different methods such as hand collecting, light trap, screen light trap, barking, rearing, and sugar trap and sweeping net. To collecting those beetles, different areas like forests, fruit trees, plateau and mountains had been searched. A total of 210 specimens related to 12 species were collected. These species have been identified and verified by Mr. Gianfranco Sama from Italy. Species were belonging to 4 subfamilies: Cerambycinae: Cerambyx cerdo (L., 1758), Xenopachys matthiesseni (Reitter, 1908), Ospheranteria coerulescens (Redtenbacher, 1850), Plagionotus bobelayei (Brulle, 1832), Hesperophanes sericeus (Fabricius, 1787), Jebusaea hammerschmidti (Reiche, 1877), Certallum ebulinum (L., 1767) Lamiinae: Pedestredorcadion brunneicolle (Kraatz, 1873) Prioninae: Prinobius myardi (Mulsant, 1842), Mesoprionus persicus (Redtenbacher, 1850), Pogonarthron minutum (Pic., 1905) Lepturinae: Stictoleptura rufa (Brullè , 1832) The external morphology of the species was illustrated using a stereomicroscope equipped with drawing tube. A key for identification of the long horned beetles, which occurred in Shiraz and surrounding is presented. The collected specimens were keeping in the collection of entomology of the Shiraz history of nature museum.

منابع و مأخذ:

1- افشار، ج. 1323. نام های علمی بعضی از سخت بالپوشان ایران و اهمیت آنها در کشاورزی. نشریات آزمایشگاه بررسی آفات گیاهان. 222 صفحه.

2- برومند، ه. 1382. حشرات ایران، فهرست سخت بالپوشان خانواده Cerambycidaeموجود درموزه هایک میرزایانس. موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی. 52 صفحه.

3- بهداد،  ا. 1366. آفات و بیماری های درختان و درختچه های جنگلی و گلهای زینتی ایران. انتشارات سپهر تهران. صفحه 807.

4-رجبی، غ. ر. 1341. حشرات چوبخوار درختان میوه سردسیری ایران. سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی موسسه بررسی آفات و بیماریهای گیاهی.214 صفحه.

5- رجبی، غ. ر. و سیدالاسلامی، ح. 1351. بررسی تکمیلی در مورد بیواکولوژی سوسک شاخک بلندOspherantria coerulescens Redtb. (Col.:Cerambycidae)درختان میوه درمنطقه اصفهان. آفات و بیماری های گیاهی. شماره 35.

6- رجبی، غ. ر. 1354. اثر شیوه های متفاوت ازدیاد درختان میوه در جلب حشرات چوبخوار. نامه ی انجمن حشره شناسی ایران. جلد سوم. شماره 1. 305 صفحه.

7- رجبی، غ. ر. 1370. حشرات زیان آور درختان میوه سردسیری ایران. موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی. وزارت کشاورزی. جلد اول. چاپ دوم (سخت بالپوشان ). ص139-165.

8- سادات اخوی، س. ی. 1377. بررسیمهمترین عوامل موثر در کاهش جمعیت سوسک سر شاخهخواررزاسهOspheranteria coerulescens Redtb.(Col.:Cerambycidae) در استان یزد.پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. 64 صفحه.

9- سیدی رشتی، س. و فرآشیانی، م. ا. 1380.بررسی برخی از خصوصیات بیولوژیک سوسکشاخک بلند سارتاAeolesthessarta Solsky(Col.:Cerambycidae)دراستانخراسان. نامه انجمن حشره شناسی. موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع.  چاپ اول. 281 ، 62- 63.

10- عبایی، م. 1378. آفات درختان و درختچه های جنگلی و غیر مثمر ایران. سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی. 255 صفحه.

11- فرح بخش، ق. ا. 1340. فهرست آفات مهم نباتات و فرآورده های کشاورزی ایران. انتشارات حفظ نباتات. صفحات 77-89 .

12- قریب، ع. ر. 1345. چوبخوارخرما=Jebusae hammerschmidit ReichePseudophilustestaceu Gah. . مجله آفات وبیماری های گیاهی. چابخانه وزارت اطلاعات، شماره 25، 21-26.

13- مدرس اول، م. 1376. فهرست آفات کشاورزی ایران و دشمنان طبیعی آنها. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. چاپ سوم، ص142-151.

14- میرزایانس، ه. 1329. فهرستی از اسامی سوسک های شاخک بلند ایران. مجله آفات و بیماری های گیاهی. شماره 10. صفحه 23-30.

15- هیروفسکی، ل. 1346. کمکی به شناسایی  Oedemeridaeو Cerambycinaeایران، مجله آفات و بیماری های گیاهی. شماره 26. صفحه 72-75.

16- Booth, R. G., Cox, M. l. and Madge, R. B. 1990. Ile Guides To Insects of Importance to Man. The UK at The University Press, Cambridge, 384pp.

17- Borrer, D. J., Jonhnson, N. F. and  Triplehorn, C. A. 1989. An introduction to the study of Insects. Sixth Edition, Saunders Collage Publishing ,875 pp.

18-Mahdi, D. M. 2000. A Taxonomic Study of the Longhorn Beetles of Jordan (Col.:Cerambycidae) Jordan University. 87pp.

19-Villiers, A. 1967. Contribution a la faune de l'Iran. I. Coléoptères Cerambycidae. Annales de la Societé entomologique de France, 3(2): 327-379.

20-Villiers, A. 1978. Cerambycidae in: Faune des Coleopteras de France.Ed.Lecheualier, Paris:1-611,1802 figg.