تحلیل شخصیت اصلی زن در رمان از شیطان آموخت و سوزاند بر اساس آرای کارن هورنای
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن
روح اله خدیوپور
1
,
ساره زیرک
2
,
عبدالحسین فرزاد
3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: روان‌رنجوری, کارن هورنای, فرخنده آقائی, از شیطان آموخت و سوزاند, ولگا, اضطراب بنیادی, تضاد بنیادی,
چکیده مقاله :
در این پژوهش برآن بودیم تا با رویکردی روان‌کاوانه و با تکیه بر آرای کارن هورنای به واکاوی شخصیّت ولگا در رمان از شیطان آموخت و سوزاند نوشتة فرخنده آقائی بپردازیم. از این رو به بررسی این مسئله پرداختیم که چه عواملی موجب روان‌رنجوری و اضطراب بنیادی شخصیّت اصلی رمان شده‌اند و او از چه سازوکارهای برای مقابله با اضطراب‌هایش استفاده کرده است. نتایج تحقیق حاضر که به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی گردآوری شدند، نشان داد شرایط ناهنجار محیطی و تربیتی همچون وجود مادری روان‌رنجور در کنار فقدان حمایت پدر از عوامل اصلی در شکل‌گیری اضطراب بنیادی در شخصیّت ولگا هستند. او برای کاستن از اضطراب‌هایش به گرایشِ روان‌رنجورِ حرکت به سوی مردم رومی‌آورد، امّا این رویکرد در تضادّ با دیگر تمایلات روان‌رنجور قرار می‌گیرد و موجب تضادّ بنیادی در شخصیّتش می‌شود. بنابراین ولگا می‌کوشد با روش‌های دیگری همچون تعکیس، فاصله‌ای را که بین خود واقعی و خود ایده‌آلی‌اش ایجاد شده است، برطرف کند، امّا این مکانیزم نیز بر وخامت وضعیّت روانی‌اش می‌افزایند.
الف: کتابنامه
1- اتکینسون، ریتا ال و همکاران، (۱۳۸۲)، زمینة روان‌شناسی هیلگارد، ترجمة محمّدنقی براهنی و همکاران، تهران: رشد، چاپ هجدهم.
2- آقائی، فرخنده، (۱۳۹۸)، از شیطان آموخت و سوزاندة، تهران: ققنوس، چاپ چهارم.
3- ستاری، جلال، (۱۳۹۸)، سیمای زن در فرهنگ ایران، تهران: مرکز، چاپ هشتم.
4- شاملو، سعید، (۱۳۹۰)، مکتب‌ها و نظریّه‌ها در روان‌شناسی شخصیّت، تهران: رشد، چاپ دهم.
5- شولتز، دوان پی؛ شولتز، سیدنی الن، (۱۴۰۰)، نظریّه‌های شخصیّت، ترجمة یحیی سیّدمحمدی، تهران: ویرایش، چاپ چهل و پنجم.
6- فروید، زیگموند، (۱۳۹۹)، کاربرد روان‌کاوی در نقد ادبی، ترجمة حسین پاینده، تهران: مروارید، چاپ سوم.
7- فیست، جس؛ فیست، گریگوری جی؛ آن رابرتس، تامی، (۱۴۰۰)، نظریّه‌های شخصیّت، تهران: روان، چاپ بیست و دوم.
8- میرعابدینی، حسن، (۱۴۰۰)، دختران شهرزاد (زنان نویسندة ایرانی)، تهران: چشمه، چاپ اوّل.
۹- ماتلین، مارگارت دبلیو، (۱۳۹۰)، روان‌شناسی زنان، تهران: روان، چاپ اوّل.
۱۰- هورنای، کارن، (۱۳۹۸)، شخصیّت عصبی زمانة ما، ترجمة محمّدجعفر مصفا، تهران: بهجت، چاپ چهاردهم.
1۱- ______ ، (۱۳۹۹الف)، تضادّهای درونی ما، ترجمة محمّدجعفر مصفا، تهران: بهجت، چاپ بیست و هشتم.
1۲- ______ ، (۱۳۹۹ب)، عصبیّت و رشد آدمی، ترجمة محمّدجعفر مصفّا، تهران: بهجتة، چاپ بیست و نهم.
ب - مقاله:
1۳- بنی‌طرفی، نیلوفر و حاتم‌پور، شبنم، (۱۳۹۸)، «بازنمایی جلوه‌های زنانه در سه رمان از نویسندگان زن ایرانی»، نشریة پژوهش‌نامة ادبیّات داستانی، سال هشتم، شمارة ۳، پاییز، صص: ۱- ۲۱.
1۴- جاور، سعیده و علیزاده، ناصر، (۱۳۹۶)، «هویّت در رمان از شیطان آموخت و سوزاند اثر فرخنده آقائی بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف». نشریّة ادبیّات فارسی، شمارة ۳۸، زمستان، صص: ۲۴۷- ۲۶۶.
1۵- عظیمی، زهرا و اسماعیل، صادقی، (۱۴۰۰)، «بررسی مؤلّفه‌های اصلی مشترک ترسیم‌شده از شخصیّت زنان سنّتی و مدرن در آثار زویا پیرزاد و فرخنده آقائی»، نشریة متن‌پژوهی ادبی، شمارة ۸۸، صص: ۱۷۰-۱۹۱.
16 - فاضلی، فیروز و تقی‌نژاد، فاطمه، (۱۳۸۹)، «روایت زمان در رمانِ از شیطان آموخت و سوزاند»، نشریّة ادب پژوهی، شمارة ۱۲، تابستان، صص: ۷- ۳۰.
ج - خارجی
17- Aghaei, F. (2019). from the devil learned and burned. Tehran: Qoqnoos. [In Persian]
18- Atkinson, R. (2003). Hilgard’s Introduction to psychology. (trans) Baraheni, M. Tehran: Roshd. [In Persian]
19- Azimi, Z and Esmaeel, S. Barresi moalefehaye asli moshtarak tarsim shodeh az shakhsite zanane sonata va modern dar asar Zoya Pirzad va Farkhondeh Aghaei. Nashrie matnpajohi adabi.2021.88. 170-191
20- Banitarafi, N and Hatampour, SH. Baznamaee jelvehaye zanane dar se roman az nevisandegan zane Irani. Nashrie pajoheshnameye adabiat dastani. 2019. 3. 1-21
21- Fazely, F and Taghinejad, F. Narration of time in the novel from the devil learned and burned. Nashrie adab pajohi. 2010.12. 7-30
22- Feist, J. Feist, g. Ann Roberts, T. (2013). Theories of Personality. (Trans) Mohammadi, Y. Tehran: Ravan. [In Persian]
23- Freud, S. (2020). Psychoanalysis & literature. (Trans) Payandeh, H. Tehran: Morvarid. [In Persian]
24- Horney, K. (2019). The neurotic personality of our time. (Trans) Mossaffa, M.J. Tehran: Behjat. [In Persian]
25- Horney, K. (2020). Neurosis & Human growth. (Trans) Mossaffa, M.J. Tehran: Behjat. [In Persian]
26- Horney, K. (2020). Our inner conflicts. (Trans) Mossaffa, M.J. Tehran: Behjat. [In Persian]
27- Javer, S and Alizade, N. Hoviat dar romane from the devil learned and burned asare Farkhondeh Aghaei bar paye tahlile gofteman enteghadi norman ferkelaf. Nashrie adabiat farsi.2017. 38. 247-266
28- Matlin, M. (2012). The psychology of women. (TRANS) Mohammady, S. Tehran: Ravan. [In Persian]
29- Mirabedini, H. (2021). Woman authors, Iranian. Tehran: cheshmeh. (Translated in Persian)
30- Sattari, J. (2019). The visage of woman in Iranian culture. Tehran: markaz. (Translated in Persian)
31- Schultz, D., Schultz, S. (2013). Theories of personality. (Trans) Mohammadi, Y. Tehran: Virayesh. [In Persian]
32- Shamlu, S. (2011). Schools & Theories of personality. Tehran: Roshd. [In Persian]
