بررسی بازنویسی و بازآفرینی تلمیحات اساطیری- تاریخی پیش از اسلام در دیوان خاقانی و پنجگنج نظامی
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن
ملیحه متغیر
1
(دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.)
عطا محمد رادمنش
2
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.)
مرتضی رشیدی آشجردی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.)
کلید واژه: نظامی, خاقانی, بازآفرینی, کلید واژهها: بازنویسی, تلمیحات اساطیری- تاریخی,
چکیده مقاله :
چکیده نظامی و خاقانی به عنوان دو شاعر شاخص سبک آذربایجانی به سبب علاقة ممدوحان به شاهان اساطیری و تاریخی و دلبستگی شخصی به داستانهای کهن ایران باستان به صورت چشمگیری از تلمیحات اساطیری- تاریخی ایرانی پیش از اسلام در اشعار خویش استفاده کردهاند. در این مقاله، به منظور نشاندادن این امر، به بررسی و تحلیل چگونگی به کارگیری تلمیحات اساطیری- تاریخی ایرانی پیش از اسلام در دیوان خاقانی و پنجگنج نظامی و مقایسة دخل و تصرّفات هر یک از آنها در تلمیحات پرداخته شده است. نگارندگان در این نوشتار که به روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده است، مشخّص کردهاند که خاقانی با هنرنمایی خاصّ خویش که در قالب ترکیبات واژگانی یا زیباییشناسی ادبی یا دقت در مضامین ابیات ایجاد کرده، در هفت مورد به بازنویسی تلمیحات دیوانش دست زده است و از طرفی، نظامی نیز داستانهای شیرین، فرهاد و بهرام گور را نسبت به آثار پیش از خود به نوعی بازآفرینی کرده است.
Abstract Nezami and Khagani, the two distinguished poets in Azarbaijani style, and because of the willingness of the praised ones ( prominent rulers ) to the historical and mythological kings and their own personal fondness to the ancient Persian stories , have used the Iranian historical and mythological allusions before the Islamic era in their poetry. In this essay, to show the details of the issue, we have studied and analyzed the way the Persian mythological and historical allusions before Islam used in the works of Khagani and the five treasures ( Khamseh ) of Nezami and comparing their manipulations in the allusions. The writers of this essay which has been done in descriptive-analytic method have defined that Khagani, by his special art which has created in the mold of compounds and aesthetics in the themes of the stitches, has rewritten in seven occasions in the allusions of his book of poetry ( diwan ); on the other hand Nezami has also done a kind of recreation in the story of The Shirin and Farhad and The Bahram Goor in the works which had been written before him.
فهرست منابع و مآخذ
الف: کتب
ب- مقالات
_||_