حیات معنوی از دیدگاه قرآن و اندیشمندان اسلامی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

اباذر سلمانپور گمچی ¹ , محمدرضا عدلی ² , بخشعلی قنبری ³

1 - دانشجوی دکتری گروه ادیان و عرفان (رشته فلسفه و کلام اسلامی)، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استادیار گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/10/13 تاریخ پذیرش : 1400/03/25 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: حقیقت, حیات, معرفت شناسی, معنویّت, کلید واژه‌ها: قرآن,

چکیده مقاله :

چکیده حیات معنوی در دین اسلام به معنی ایمان و اعتقاد به خدای یگانه و گردن نهادن به تعالیم الهی به همراه التزام عملی و اخلاقی به اوامر خدا برای نیل به سعادت می‌باشد که خداوند در قرآن کریم این حیات را حیات طیّبه نامیده و تبیین این حیات و راه رسیدن به آن در آثار اندیشمندان و عرفای اسلامی به صورت مفصّل بیان شده است. از نظر قرآن، حیات معنوی در سایة انجام دستورات الهی، بازگشت به سوی خدا و اسوه قرار دادن پیامبر(ص) در زندگی، پرورش اخلاقی و در سایه توفیق الهی شکل می‌گیرد؛ به طور کلّی ارتقای معرفت بالله، تقویت ایمان و تقوا، تبعیّت از پیامبر اسلام(ص) به عنوان اسوة حسنه، ایجاد انگیزه برای رشد معنویّت اصیل دینی، پرورش فضایل اخلاقی و مبارزه با رذایل برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت است. روش تحقیق بر مبنای توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Abstract         Spiritual life in Islam means belief in Unique God, obedience in divine teachings together with practical and ethical obligations to God's commands to attain felicity which in the Holy Qur'an it is called pure life and the explanation of this life and attaining it have widely been expressed in the Islamic mystics and thinkers' works. From the Qur'anic point of view, the spiritual life is formed by application of divine commands, returning to God, and setting the prophet as a paragon in life, ethical training by Almighty's help. In the whole, conscious promotion to know God better, strengthening of faith and virtue and following the prophet of Islam as the best symbol and creating motif to the growth of genuine religious spirituality and nurturing the virtues and combat with mean qualities to get to mundane and the doom's day bliss.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

الف: کتب

• قرآن کریم.


• نهج البلاغه.

3- آنترمن، آلن، (1385)، باورها و آیین‌های یهودی، ترجمة رضا فروتن، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.

4- آندرهیل، اِولین، (1385)، حیات معنوی از دیدگاه عرفان مسیحی «حقایق والای معنوی برای زندگی هر روزه»، مترجم: سیمین صالح، تهران: شور، چاپ اوّل.

4- افتخارزاده، محمودرضا، (1377)، ایران؛ آیین و فرهنگ، تهران: رسالت قلم.

5- دوستخواه، جلیل، (1370)، اوستا، تهران: مروارید.

6- سعدی، مصلح بن عبدالله،(1396)، بوستان (سعدی نامه)، مصحّح: غلامحسین یوسفی،تهران: خوارزمی،چاپ شانزدهم

7- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم(1388)، دیوان سنایی غزنوی. به اهتمام: مدرس رضوی، تهران: سنایی.

8- طباطبایی، محمّدحسین، (1378)، تفسیر المیزان، مترجم: محمّدباقر موسوی، قم: جامعه مدرّسین حوزه علمیّة قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ11.

9- طبرسی، محمّدحسین، (1359)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجم: احمد بهشتی، تصحیح موسوی دامغانی، تهران: فراهانی.

10- قدردان، مهرداد، (1387)، جستاری در آیین زرتشت، شیراز: رخشید.

11- مصباح یزدی، محمّدتقی، (1373)، دروس فلسفه اخلاق، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی .

12- مطهری، مرتضی، (1373)، انسان در قرآن، تهران: صدر، چاپ هشتم.

13-___________، (1368)، مجموعه آثار، ج 22، قم: صدرا.

 

 

ب: مجلاّت

14- رستمی نسب، عبّاسعلی، (1382)، «زرتشت و تربیت»، مجلّة مطالعات ایرانی، ش 4، صص: 61-74.

15- صفوی، آذرمیدخت، (1389)، «معنویّت مولانا در دوران معاصر» مجلّة پژوهشنامة فرهنگ و ادب، سال ششم ،بهار و تابستان  شماره 9 جلد دوم، صص: 72-86 .

16- غفّاری قره باغ، سیّداحمد، (1396)، «تحلیل انتقادی مؤلّفة تعبّد در نظریّة عقلانیّت و معنویّت» مجلّة اندیشة نوین دینی، تابستان شمارة 49، صص: 157-170.

17- نوروزی رضا و همکارش، (1392)، «بررسی و تبیین مفهوم انسان متعالی از منظر قرآن کریم» مجلّة پژوهشنامة معارف قرآنی، شمارة14، صص: 101-130.

18- Brown Judaic studies, Kellner, Menachem, Maimonides on human perfection,1990.