گفتمان تغزّلی در شعر نادر نادرپور

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

فروغ جلیلی ¹ , عباس باقی نژاد ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/02/18 تاریخ پذیرش : 1401/06/07 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: گفتمان, معشوق, نادر نادرپور, شعر عاشقانه, تغزّل,

چکیده مقاله :

شعر عاشقانۀ معاصر، حوزۀ شکل گیری گونه هایی از گفتمان تغزّلی با ژرف ساختِ غنایی نوین است. این گفتمان ها توانسته اند جلوه ها و ابعادی از نگرش، اندیشه و عواطف صاحبانِ ذهنیّت غنایی را در دوران ما آشکار سازند. نادر نادرپور یکی از شاعرانِ تغزّلی سرای معاصر است که جایگاهی ویژه در شعر عاشقانۀ امروز دارد و بدین واسطه در تکوین گونه ای گفتمان با ماهیّت تغزّلی توفیق یافته است. گفتمانِ او در بردارندۀ مؤلّفه‌های انحصاری است که موقعیّت او را در مقامِ شاعری صاحب سبک در عرصۀ شعر عاشقانه تثبیت می کند. در این گفتار، تلاش شده ماهیّت گفتمانِ نادرپور، تشریح و شاخصه ها و مختصّاتِ پیدا و پنهان آن تبیین شود. در این راستا، ابعاد مختلف ذهنیّت غنایی و جهانِ تغزّل نادرپور که بر انگاره ای از معشوق و مناسبات عاشقانه استوار است، مورد تحلیل قرار گیرد؛ همچنین عناصر محتوایی و ساختاری که در تکوین فضای غنایی ویژۀ نادرپور، نقش ایفا کرده و زمینۀ شکل گیری یک گفتمان مسلّط را در شعر او فراهم نموده، تأکید شده است.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

• آتشی، منوچهر، (1380)، هر اتاقی مرکز جهان است، گفت و گوهایی با اهل قلم، سایر محمّدی، تهران: آگاه، چاپ اوّل. 


• اخوان ثالث، (1380)، در آینه، نقد و بررسی شعر نادر نادرپور، تحقیق و گزینش یزدان سلحشور، تهران: مروارید، چاپ اوّل.


• امینی، علی­اکبر، (1380)، گفتمان ادبیّات سیاسی ایران در آستانۀ دو انقلاب، تهران: سیرنگ.


• باباچاهی، علی، (1367)، 57 سال شعر نو فارسی، ماهنامۀ آدینه، شماره 25. تیرماه. (38-41).


• ـــــــــــــ ، (1377)، گزاره­های منفرد (بررسی انتقادی شعر امروز ایران)، جلد اوّل. تهران: نارنج. چاپ اوّل.


• ـــــــــــــ ، (1380)، گزاره­های منفرد، (کتاب دوم)، تهران: سپنتا، چاپ اوّل.


• براهنی، رضا، (1371)، طلا در مس (سه­جلدی)، تهران: ناشر: چاپ اوّل.


• ـــــــــــ ، (1374)، گزارش به نسل بی سن­فردا، تهران: مرکز، چاپ اوّل.


• بروستر، اسکات، (1395)، شعر غنایی، ترجمۀ رحیم کوشش، تهران: سبزان، چاپ اول.


• بهبهانی، سیمین، (1378)، یاد بعضی نفرات، تهران: البرز، چاپ اوّل.


• تایسن، لُیس، (1387)، نظریّه­های نقد ادبی معاصر، ترجمۀ مازیار حسین­زاده/ فاطمه حسینی، تهران: نگاه امروز/ حکایت قلم نوین، چاپ اوّل.


• حقوقی، محمّد، (1368)، شعر و شاعران، تهران: چاپ اوّل.


• ــــــــــــ ، (1377)، مروری بر تاریخ ادب و ادبیّات امروز ایران 2- نظم- شعر، تهران: قطره.


• ــــــــــــ ، (1381)، حد همین است، تهران: قطره، چاپ اوّل.


• دیچز، دیوید، (1370)، شیوه­های نقد ادبی، ترجمۀ محمدتقی صدقیانی/ غلامحسین یوسفی، تهران: علمی، چاپ سوم.


• دوبوار، سیمون، (1382)، جنس دوم (دوجلدی)، جلد اوّل، ترجمۀ قاسم صنعوی، تهران: توس، چاپ پنجم.


• رحمانی، نصرت، (1369)، «من میراث دار هدایت بودم، نه نیما»، ماهنامۀ آدینه، شمارة، 53، دی ماه، صص: 16-21.


• رویایی، یداله، (1357)، عقل به وقت اندیشیدن (مقاله­ها)، تهران: مروارید، چاپ اوّل.


• ـــــــــــ ، (1357)، از سکوی سرخ، مسائل شعر، تهران: مروارید، چاپ اوّل.


• زرشناس، شهریار، (1383)، واژه­نامۀ فرهنگی، سیاسی، تهران: کتاب صبح، چاپ اوّل.


• زرّین­کوب، عبدالحسین، (1363)، شعر بی­دروغ، شعر بی­نقاب، تهران: جاویدان، چاپ چهارم.


• سلحشور، یزدان، (1380)، در آینه (نقد و بررسی شعر نادر نادرپور)، تهران: مروارید، چاپ اوّل.


• شمیسا، سیروس، (1373)، سیر غزل در شعر فارسی، تهران: فردوس، چاپ چهارم.


• ــــــــــــــ ، (1378)، انواع ادبی، تهران: فردوس، چاپ ششم.


• شفیعی کدکنی، محمّدرضا، (1390)، با چراغ و آینه (در جستجوی ریشه­های تحوّل شعر معاصر ایران)، تهران: سخن، چاپ اوّل.


• عابدی، کامیار، (1396)، مقدّمه­ای بر شعر فارسی در سدۀ بیستم میلادی، تهران: جهان کتاب، چاپ دوم.


• عبادیان، محمود، (1384)، تکوین غزل و نقش شعری، تهران: اختران، چاپ اوّل.


• فتوحی، محمود، (1386)، بلاغت تصویر، تهران: سخن، چاپ اوّل.


• ـــــــــــــ ، (1392)، سبک­شناسی (نظریّه­ها، رویکردها و روش­ها)، تهران: سخن، چاپ دوم.


• لنگرودی، شمس، (1378)، تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد دوم، تهران: مرکز، چاپ دوم.


• موسوی گرمارودی، علی، (1368)، در بارۀ هنر و ادبیّات، گفت و شنودی با مهدی اخوان ثالث/ علی موسوی گرمارودی، بابل: کتابسرای بابل، چاپ اوّل.


• میلز، سارا، (1388)، گفتمان، ترجمة فتاح محمّدی، زنجان، هزارۀ سوم: چاپ دوم.


• نادرپور، نادر، (الف/ 1356)، شام بازپسین، تهران: مروارید، چاپ اوّل.


• ــــــــــــ ، ( ب/ 1356)، سرمۀ خورشید، تهران: مروارید، چاپ چهارم.


• ــــــــــــ ، (ج/ 1356)، گیاه و سنگ نه، آتش، تهران: مروارید، چاپ چهارم.


• ــــــــــــ.، (1381)، مجموعه اشعار نادر نادرپور، تهران: نگاه. چاپ اوّل.