مؤلّفه‌‌های هویّت ملّی در سروده‌های عارف قزوینی و احمد شوقی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

طاهره چال دره ¹ , معصومه صادقی ²

1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار- ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار- ایران.

تاریخ دریافت : 1396/08/06 تاریخ پذیرش : 1397/07/21 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه: استعمار, ناسیونالیسم, عارف قزوینی, احمد شوقی, کلید واژه‌ها: هویّت ملّی,

چکیده مقاله :

چکیده هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور می‌شود و حفظ آن از دغدغه‌های دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه‌ کردن آن‌هاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران و صاحبان قلم و اندیشه است. بر همین اساس در این پژوهش مؤلّفه‌های هویّت ملّی در آثار دو شاعر انقـلابی، عارف قزوینی و احمد شوقی از شاعـران معاصـر ایران و عـرب به روش توصیفی- تحلیلی و در قالب سه رویکرد سیاسی، تاریخی و اجتماعی بررسی و تبیین شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان از آن دارد که این دو شاعر برجسته، توجّه ویژه‌ای به شاخصه‌ها و عناصر هویّت ملّی و ناسیونالیسم داشته‌اند. وطن‌ستایی، استعمارستیزی، تجلیل و تمجید از مبارزان، قهرمانان و شهدا و بیان عظمت و گذشتۀ پیشینیان از مضامین برجسته سروده‌های آن‌هاست.

چکیده انگلیسی:

Abstract         National identity causes eternity and people's growth and transcendence in a country ; and its preservation is of the concerns of the rulers and politicians. Since the aim of the colonialists is the annihilation of the national identity, and make them alien to their own identity, it is the duty of the poets and the writers and the thinkers to make the nation aware of these risks. Based on the current trend, in this article, the components of national identity in the works of the two revolutionary poets : Aref Qazvini and Ahmad Showghi – Iran and Arab poets, have been investigated by descriptive – analytic methods in the mold of political, historical and social approach. The attained results showed that these two distinguished poets emphasized specifically on the national parameters and identity and nationalism. Patriotism, combat against colonialism, adoration of militants, heroes, martyrs, and talking about the glories of the past are the exquisite themes of their compositions.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

• آشوری، داریوش، (1374)، فرهنگ سیاسی، چاپ دوم، تهران: مروارید.


• ابریشمی، عبدالله، (1372)، نقد و بررسی ناسیونالیسم (ملّی‌گرایی)، چاپ اوّل، تهران: نگارنده.


• حقدار، علی‌اصغر، (1380)، فراسوی پست مدرنیته، تهران: شفیعی.


• حلیمی، علی مرزوق. (1981). شوقی و قضایا العصر و الحضاره – الطبعه الاولی – بیروت: دارالنهضه العربیه.


• داوری اردکانی، رضا، (1379)، دربارة غرب، تهران: هرمس.


• رزازی­فر، افسر، (1380)، «الگوی جامعه شناختی هویّت ملّی در ایران»، فصلنامة مطالعات ملّی، ش 5، سال دوم.


• زرّین‌کوب، عبدالحسین، (1358)، چشم‌انداز شعر نو فارسی، چاپ اوّل، تهران: توس.


• شوقی، احمد، (1995)، دیوان احمد شوقی، إمیل أ. کبا. الطبعه الاولی، بیروت: دار الجبیل.


• شیخاوندی، داور، (1369)، زایش و خیزش ملّت، چاپ اوّل، تهران: ققنوس.


• الطائی، علی، (1378)، بحران هویّت قومی در ایران، چاپ اوّل، تهران: شادگان.


• طاها، حسین، (1981)، المجموعه الکامله، بیروت: دارالکتاب لبنانی.


• عارف قزوینی، ابوالقاسم، (1357)، دیوان، به اهتمام عبدالرّحمن سیف آزاد، تهران: امیرکبیر.


• عبدی، صلاح‌الدّین، (1393)، «بازتاب میراث ایرانی در نمایشنامهةاحمد شوقی»، نشریة ادبیّات تطبیقی دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 6، ش 10، صص 169 –


• گیبرنا، مونتسرات، (1378)، مکاتب ناسیونالیسم، ترجمه امیرمسعود اجتهادی، چاپ اوّل، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.


• مجتهدزاده، پیروز، (1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران: سمت.


• محمودنژاد، محمود، (1380)، «ناسیونالیسم» فصلنامة مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 10.


• میلر، دیوید، (1383)، ملّیت، ترجمة داوود عزایاق زند، تهران: مؤسسة مطالعات ملّی، ص 29.


• نقی‌پور، محمّدمهدی، (1389)، «وطن در شعر عارف قزوینی»، نامۀ پارسی، ش 53.


• نور محمّدی، مهدی، (1378)، عارف قزوینی: نغمه سرای ملّی ایران، تهران: سخن.


• یوسفی، علی. (1380). «روابط بین قومی و تأثیر آن بر هویّت ملّی اقوام در ایران»، فصلنامة مطالعات ملّی سال دوم، شماره8. ص 17.