ارزیابی ژنتیکی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به خشکی در برخی از ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط دیم

محورهای موضوعی : زراعت و اصلاح نباتات

زهرا مروتی ¹ , عزت اله فرشادفر ² , محمد حسین رومنا ³

1 - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2 - استاد تمام دانشگاه رازی
3 - دانش آموخته دکتری گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

تاریخ دریافت : 1398/03/12 تاریخ پذیرش : 1399/12/01 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: صفات فیزیولوژیک, وراثت‌پذیری, GGE biplot, پارامترهای ژنتیکی, کلیدواژه: تنوع ژنتیکی,

چکیده مقاله :

چکیده:به منظور بررسی ارتباط فنوتیپی و ژنوتیپی میان خصوصیات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی و همچنین بررسی تنوع ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی این شاخصه‌ها در شرایط کشت دیم، 19 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در طول سال 94-1393 کشت گردید. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنیداری بین ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی از نظر صفات عملکرد دانه، پایداری غشا، میزان آب نسبی ازدسترفته، آب ازدسترفته برگ، آب حفظشده برگ، کارایی مصرف آب و میزان سبزینگی برگ در شرایط کشت دیم وجود دارد. نمای چندضلعی بایپلات ژنوتیپ - صفت نشان داد که ژنوتیپ شماره 12 (wc-4931) برترین ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، راندمان مصرف آب، آب نگهداری شده در برگ‌های بریده‌شده و میزان سبزینگی برگ بود. رابطه ژنتیکی مثبت و معنی‌داری میان راندمان مصرف آب و عملکرد دانه، میان کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و آب ازدست‌رفته برگ و میان آب نگهداری شده در برگ‌های بریده‌شده و درجه سبزینگی برگ مشاهده شد. از طرف دیگر، وراثت‌پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای عملکرد دانه، پایداری غشا و راندمان مصرف آب مشاهده شد که حاکی از عمل افزایشی ژن‌ها است. براین‌اساس، با توجه به سهم بالای اثرات افزایشی در صفات پایداری غشا، عملکرد دانه و راندمان مصرف آب، انتخاب در نسل های اولیه در برنامه اصلاحی پیشنهاد میشود.

چکیده انگلیسی:

Abstract: In order to investigate phenotypic and genotypic correlations between physiological characteristics related to drought tolerance and genetic variation and estimating the genetic parameters of these indices in rain-fed condition, 19 genotypes of bread wheat were cultivated in a randomized complete block design with three replications in the research field of Agricultural Research Campus Natural Resources of Razi University of Kermanshah, Iran during 2014-15. analysis of variance (ANOVA) showed significant differences for the grain yield (YS), the cell membrane stability )CMS), the relative water loss )RWL(, the leaf water loss (LWL), the relative water protective (RWP), the water use efficiency )WUE( and the leaf greenish value )LGV( under rain-fed condition. The polygon view of GT biplot showed that genotype no. 12 (wc-4931) was the best genotype compared to other genotypes due to YS, WUE, ELWR and LGV. A high positive genetic and phenotypic relation was observed between WUE and Ys, FV/FM and LWL and, ELWR and LGV. In other hand, High heritability and genetic gain were observed for YS, CMS and WUE that reflect the additive gene action. Accordingly, due to the high propotion of additive effects in CMS, YS and WUE, it was suggested that the evaluation of genotypes must be done at erarly generarion of inbreeding.