اثر محلول‌پاشی اسید هیومیک بر عملکرد و انتقال عناصر غذایی به دانه گندم در شرایط تنش خشکی

محورهای موضوعی : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

رحیم محمودی‌زویک ¹ (- دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی،دانشگاه آزاد اسلامی ورامین- پیشوا، ورامین – ایران.)
محمد نصری ² (دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی ورامین- پیشوا، ورامین – ایران.)
میثم اویسی ³ (استاد‌یار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی ورامین- پیشوا، ورامین – ایران.)

تاریخ دریافت : 1393/03/07 تاریخ پذیرش : 1393/08/07 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: پروتئین, تنش خشکی, شاخص سطح برگ, گندم, محلول‌پاشی اسید هیومیک, فسفر دانه,

چکیده مقاله :

این آزمایش با هدف بررسی اثر بخشی اسید هیومیک بر عملکرد دانه و انتقال عناصر غذایی به دانه گندم در شرایط تنش خشکی به صورت کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران واقع در شهرستان ورامین اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری معمول، تنش خفیف (انجام شش نوبت آبیاری و حذف آب آخر) و تنش شدید (انجـام پنج نوبت آبیاری و حذف دو آب آخر)، و عامل فرعی شامل چهار سطح محلول پاشی اسید هیومیک (آب خالص، محلول پاشی با اسید هیومیک با غلظت 200، 400 و 600 میلی گرم بر لیتر)، بود. نتایج نشان داد که به جز صفات ارتفاع بوته و طول پدانکل سایر صفات مورد اندازه گیری تحت تاثیر تنش قرار گرفتند. برای هر دو سطح تیمار تنش، کاهش معنی داری در عملکرد دانه گندم مشاهده شد. کاهش عملکرد دانه برای تیمار تنش خفیف معادل4/15% و برای تیمار تنش شدید معادل 96/30% در مقایسه با تیمار آبیاری معمول بود. محلول پاشی اسید هیومیک سبب افزایش سرعت رشد و تولید برگ در گیاه و تسریع در دستیابی به حداکثر شاخص سطح برگ شد. با وجود افزایش عملکرد دانه در هر سه غلظت اسید هیومیک، این افزایش تنها در غلظت 600 میلی گرم در لیتر معنی دار بود. مصرف اسید هیومیک، خصوصیات کیفی دانه گندم را بهبود بخشید. درصد پروتئین و درصد فسفر دانه در اثر محلول پاشی اسید هیومیک افـزایش معنـی داری داشت. برازش معادلـه پلی نومیال درجه دوم برای روند تغییرات شاخص سطح برگ در سطوح محلول پاشی و نیز رژیم های مختلف آبیاری نشان داد که برای غلظت های بالا تر محلول پاشی و شرایط آبیاری معمول، حداکثر شاخص سطح برگ در مدت زمان کم تر و در مقادیر بالا تری حاصل گردید. این آزمایش نشان داد که محلول پاشی اسید هیومیک در شرایط آبیاری معمول موجب افزایش عملکرد اقتصادی و بهبود کیفیت دانه گندم شد.

چکیده انگلیسی:

An experiment was conducted in order to evaluate the effects of humic acid spraying on  grain yield and yield components of wheat, in agricultural research and natural resources center of Tehran province, in 2010-11. a split-plot layout within randomized complete block design with three replications were used. main plots were three irrigation treatments contains of normal irrigation, non-irrigation at start of flowering stage (light stress) and non-irrigation at start of grain filling stage (severe stress), and sub plots were four levels of Humic acid spraying (spraying with pure water, Humic acid spraying with 200, 400 and 600 mg.l concentration). The result showed that, all of yield components except plant height and peduncle length affected significantly by drought stress on reproductive growth stage. The grain yield was significantly affected by Both light and severe stress treatments. The grain yield was decreased by 15.4% and 30.9% for light and sever stress respectively. humic acid spraying increased growth rate and leaf production and also accelerated maximum LAI achievement. The grain yield increased with Humic acid spraying for all three concentrations but, this was only significant in 600 mg.l.Protein and phosphorous percentage increased significantly with Humic acid spraying.. Polynomial equation for LAI changes manner, showed that the maximum LAI was achieved in higher amount and erlier time for normal irrigation and higher concentration of humic acid.