کارکردهای ملّی-میهنی با رویکرد حماسی در شعر رعدی آذرخشی

محورهای موضوعی : حماسه

فرامرز احمدی ¹ , مهدی ماحوزی ² , محمود طاووسی ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، ایران.
2 - عضو هیئت علمی، دانشیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
3 - عضو هیئت علمی، استاد، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/06/07 تاریخ پذیرش : 1398/06/30 تاریخ انتشار : 1398/06/30

کلید واژه: رعدی آذرخشی, ملّی- میهنی, وطن, استعمارستیزی, بزرگ‌داشت مفاخر,

چکیده مقاله :

در هر جامعه‌ای، نوعی آگاهی جمعی وجود دارد که آن را آگاهی ملّی گویند و در ادبیّات فارسی با عنوان درون مایۀ ملّی– میهنی مطرح می‌گردد. هدف این مقاله تبیین دیدگاه غلام‌علی رعدی آذرخشی نسبت به زبان، فرهنگ، تمدّن و ارزش‌های اجتماعی ایران و بررسی و تحلیل درون‌مایه‌های ملّی و میهنی و کارکرد ادب حماسی معاصر در سروده‌های رعدی و نیز ارزش‌یابی نقطه‌نظرهای این گویندة بزرگ ادب غنایی و حماسی معاصر است. نویسندگان در این جستار کوشیده اند با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از روش کتاب خانه‌ای، درون‌مایه‌هایی نظیر وطن‌دوستی، دشمن‌ستیزی و شخصیّت‌های ملّی و تاریخی را بررسی کنند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که رعدی به کارکردهای حماسی معاصر از جمله استعمارستیزی، توجّه به هویّت و زبان ملّی و حفظ استقلال و تمامیّت ارضی توجّه داشته است. نگرش او به مفهوم میهن و وطن‌دوستی تا حدّی متفاوت از نگاه دیگر شاعران است و گستردگی اندیشة شاعر در بزرگ‌داشت شخصیّت‌های تاریخی و ملّی از گذشته تا حال امتداد دارد.

چکیده انگلیسی:

In every society there exists a kind of collective consciousness known as national awareness and it is expressed in Persian literature as national patriotic theme.  The purpose of this article is to discuss and evaluate Gholam Ali Ra’di Azarakhshi’s viewpoints regarding Persian language, culture, civilization, and social values of Iran and to study and analyze national and patriotic themes in his compositions. Furthermore, the application of contemporary epic literature in his compositions is studied.  Using descriptive analytic and library approach the attempt is made in this article to study themes such as patriotism, antagonism towards enemy, also to study national and historical characters.  The results obtained show that Ra’di paid special attention towards contemporary epic functions such as anti-colonialism, national identity and language, preservation of independence and territorial integrity.  His attitude towards the concept of homeland and patriotism is to a large extent different from that of other poets.  The vastness of his thoughts in celebrating national and historical figures spans past till present characters.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

-        آبراهامیان، یرواند. (1393). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتّاحی، تهران: نی.

-        آرین‌پور، یحیی. (1383). از نیما تا روزگار ما، تهران: زوّار
.

-        الاهی، صدرالدّین. (1373). «پس از خواندن کتابی»، ایران‌شناسی، سال ششم، شمارة اول، صص 160-171.

-        بهار، مهدی. (2537). میراث‌خوار استعمار، تهران: امیرکبیر.

-        حاکمی، اسماعیل. (1372). ادبیات معاصر، تهران: پیام نور.

-        دلیری مالوانی، ابراهیم. (1375). ادبیات معاصر ایران، قم: دارالنشر اسلام.

-        دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت نامه، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر شهیدی، تهران: دانش­گاه تهران.

-        رضا، فضل‌الله، (1393). نگاهی به شعر سنّتی معاصر، تهران: اطلاعات.

-        رعدی آذرخشی، غلامعلی. (1364). نگاه، تهران: گفتار.

-        رعدی آذرخشی، غلامعلی. (1383). «امیرکبیر و شناخت جامعه»، هفتاد مقاله، گردآوری یحیی مهدوی و ایرج افشار، تهران: اساطیر.

-        رعدی آذرخشی، غلامعلی. (1358). پنج آینه، تهران: کاویان.

-        زرّین‌کوب، عبدالحسین. (1378). با کاروان حلّه، تهران: علمی.

-        صفا، ذبیح‌الله. (1371). تاریخ ادبیّات ایران، جلد اول، تهران: فردوس.

-        صفا، ذبیح‌الله. (1378). حماسه‌سرایی در ایران، تهران: فردوس.

-        عابدی، کامیار. (1388). شاعری از دیار آذرآبادگان، تهران: ثالث.

-        فولادوند، عزت‌الله. (1384). «شعر بازآفرین زبان فارسی و یگانه حنجرة ملّی ما»، حافظ، شماره 14.

-        مرادی کوچی، شهناز و اسماعیلی گلهرانی، فتح‌الله. (1382). معرفی و شناخت دهخدا، تهران: قطره.

-        مشکور، محمّدجواد. (1363). تاریخ ایران‌زمین، تهران: اشراقی.

-        متینی، جلال. (1369). «گلگشتی در انتشارات فارسی»، ایران‌شناسی، سال چهاردهم، شمارة 8، صص 875-882.

-        هادی‌پور، اصغر. (1385). «اهمّیّت تحصیل در شعر شاعران آذربایجان»، حافظ، سال چهاردهم، شمارة 32، صص 56-60.

-        یوسفی، غلام­حسین. (1374). چشمة روشن، تهران: علمی.