درآمدی بر نیماپژوهی و کتاب‌شناسی نیما

محورهای موضوعی : حماسه

ایرج مهرکی ¹

1 - استادیار عضو هیأت علمی دانش‌کدة زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد کرج.

تاریخ دریافت : 1386/08/12 تاریخ پذیرش : 1386/08/12 تاریخ انتشار : 1386/12/01

کلید واژه: نیما ـ شعر نو ـ نیما پژوهی ـ کتاب‌شناسی نیما,

چکیده مقاله :

نیما یوشیج در انواع مختلف ادبی طبع آزمایی کرده اما آنچه وی به آن نام بردار شده است شعرهای نو اوست که باعث شده او را به عنوان پدر شعر نو فارسی بشناسند. از همان زمان نیما، کتاب ها و مقاله هایی بسیار دربارة شعر او نوشته شد و پس از او نیز این روند با سرعت بیش تری ادامه یافت. این آثار شامل مقاله هایی دربارة شعر نیما و ویژگی های آن، کتاب هایی که اختصاصاً دربارة شعر او نوشته شده، کتاب هایی که درباره شعر نو یا تحولات و انواع آن است و طبعاً فصل یا فصل هایی از آن به نیما اختصاص یافته، کتاب هایی که دربارة دانش های ادبی است و در آن ها بحثی نیز از شعر نیما شده است، گلچین های شعری که آثار وی در آن ها چاپ شده و نیز مجموعه مقاله ها و یادنامه هاست. در این مقاله جریان حرکت تاریخی تألیف این گونه آثار و انواع آن مورد بررسی قرارگرفته است.

چکیده انگلیسی:

Nima Yushij has experimented with different literary genres, but his free verse has won him the title of  “ the father of persian free verse” .  Ever since his time, numerous books and articles on his poetry were written and even posthumously this process continued with even greater speed.  These works contain articles on his poetry and its characteristics, books exclusively written on his poetry, or books written on free verse in general, the evolution of free verse eversince, its different genres, with special reference to chapter or chapters devoted to Nima, literary books discussing his poetry, and anthologies of poetry including collection of articles and memorials dedicated to his name.  In this article the historical movement of compilation of such works has also been investigated.

منابع و مأخذ:

1.  آهو و پرندگان، نیمایوشیج، با نقاشی­های بهمن دادخواه، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پنجم، آذرماه 1358.
   
2. توکایی در قفس، نیمایوشیج، برای گروه سنی «ج»، نقاشی از بهمن دادخواه، کانون پررورش فکری کودکان و نوجوانان، نهم، اسفندماه 1366 (اول اسفند 1350)، در قطع خشتی بزرگ (دهم 1373، یازدهم 75).
   
3.  اسنادی دربارة نیمایوشیج، به کوشش علی میرانصاری، سازمان اسناد ملی ایران، پژوهش­کده اسناد (به مناسبت یک­صدمین سالروز تولد نیمایوشیج)، اول 1375، ص 89-123.
   
4. ورتر، گوته، ترجمة محمد صفارزاده، تهران، بی­نا، 1303.
   
5.  حرف­های همسایه، نیمایوشیج، تهران، دنیا، اول، 1351.
   
6. دربارة شعر و شاعری (از مجموعه آثار نیمایوشیج)، گردآوری، نسخه­برداری و تدوین سیروس طاهباز، با نظارت شراگیم یوشیج، تهران، دفترهای زمانه، اول 1368، ص 9-10.
   
7. عطا و لقای نیمایوشیج، مهدی اخوان ثالث، تهران، زمستان، اول 76.
   
8. بدعت­ها و بدایع نیمایوشیج، مهدی اخوان ثالث، تهران، زمستان، اول 1376.
   
9. راهیان شعر امروز 1، داریوش شاهین، بی­نا، سوم.
   
10. منتخبات آثار از نویسندگان و شعرای معاصرین، محمد ضیاء هشت­رودی، تهران، بروخیم، 1342 قمری.
    
11. یادمان نیمایوشیج، زیر نظر محمدرضا لاهوتی، به کوشش سیروس طاهباز، مؤسسه فرهنگی گسترش هنر، اول، آذرماه 1368.
    
12. مقاله­ های «سند باد غایب، سروده محمدعلی سپانلو» و «دربارة شب­های نیمکتی، روزهای باد (نقدی بر کتاب محمدرضا اصلانی)» در: ادب و هنر امروز ایران، کتاب یکم: ادبیات چیست؟ ـ شعر (مجموعه مقالات 1348-1324). جلال آل احمد، زیر نظر شمس آل احمد، پژوهش و ویرایش: مصطفی زمانی نیا، تهران، میترا و هم­کلاسی،  اول 1373.
    
13. خانه­ ام ابری است: (شعر نیما از سنت تا تجدد)، تقی پور نامداریان، تهران، سرو ش، اول 1377.
    
14. داستان دگردیسی (روند دگرگونی­های شعر نیمایوشیج)، سعید حمیدیان، تهران، نیلوفر، اول، تابستان 1381.
    
15. نخستین کنگره نویسندگان ایران، تیرماه 1325، تهران، بی­نا، 1326.
    
16. چشم­ انداز شعر نو فارسی (مقدمه ­ای بر شعر نو، مسائل و چهره ­های آن)، حمید زرین کوب، تهران، توس، اول 1358.
    
17. صور و اسباب در شعر امروز ایران، اسماعیل نوری علا، تهران، بامداد، اول 48.
    
18. پیش­گامان نقد ادبی، دکتر محمد دهقانی، تهران، سخن، اول 1380.
    
19. در پس ابرها، مصطفی زمانی نیا، تهران، کتاب سیامک، اول1376.
    
20. یادمان نیمایوشیج، زیر نظر محمدرضا لاهوتی، به کوشش سیروس طاهباز، مؤسسه فرهنگی گسترش هنر، اول، آذرماه 1368.
    
21. نیمایوشیج، زندگانی و آثار او، دکتر ابوالقاسم جنتی عطایی، تهران، صفی­ علیشاه، دوم، آذرماه 1346، (اول 1334، 204 ص).
    
22. ارزش احساسات (مقالات تحقیقی ـ با حواشی ابوالقاسم جنتی عطایی، تهران، صفی علی­شاه، اول، خرداد 1335.
    
23. یک سالاد خانوادگی (نگاهی به مجموعه شعرهای نو، غزل، قصیده و...)، سیروس طاهباز، نشریه آدینه، ش 129، 16 مرداد 77، 44 تا 46.
    
24. از نیما تا بعد (برگزیده­ای از شعر امروز ایران با انتخاب فروغ فرخزاد) گردآورنده: فروغ فرخزاد، به اهتمام مجید روشنگر، تهران، مروارید، هفتم 77.
    
25. شعر نو از آغاز تا امروز (1301 ـ 1370)، محمد حقوقی، تهران، ثالث و یوشیج، دوم خرداد 77.
    
26. کتاب­ شناسی نیمایوشیج، به کوشش علی میرانصاری، تهران، مرکز انتشارات کمیسیون ملی یونسکو در ایران، اول 1375.
    
27. کتاب­ شناسی نیما یوشیج، تهیه و تدوین: حسین صمدی، کانون فرهنگ و هنر مازندران، بهار 1369.
    
28. در تمام طول شب (شرح چهار شعر بلند نیمایوشیج)، عبدالمحمد آیتی و حکیمه دست­رنجی، تهران، آهنگ دیگر، اول 1383.