بررسی شگردهای بلاغی در اشعار عرفانی ابن¬معصوم شیرازی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامی
بهار امیدی
1
,
صادق ابراهیمی کاوری
2
,
جواد سعدون زاده
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی،دانشگاه شهیدچمران، اهواز، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش، بررسی برجستهترین فنون بلاغی اشعار ابنمعصوم شیرازی است. جامعه آماری مطالعه اشعار عرفانی وی ابیاتی است که ابنمعصوم فراتر از بدیع لفظی به همسوسازی آن¬ها با آرایه¬ها از طریق دیدگاه و اندیشه فکری خویش برای رسیدن به آن¬ها همت گماشته¬است. پرسش اصلی پژوهش این است که ابنمعصوم در ساختار عناصر یک بیت چه شیوه و سبکی را در به کارگیری علم بدیع و بیان مدنظر دارد. وی در سرودن اشعار به آراستن زبان و صنایع ادبی حوزه بدیع اهمیت بسیاری داده¬است. شناخت پربسامدترین شیوه¬های سخن آرایی اشعار ابنمعصوم و سبک و سیاق پیوندزدن آن¬ها به اندیشه¬های بنیادین و عرفانی¬اش ضروری است. ابن¬معصوم به این توجه دارد که سخن مؤثرتر سخنی است که آراسته¬تر باشد؛ بنابراین به انواع تصویر با هدف تأکید بر مضامین عرفانی، جلوه دیگر بخشیده¬است که این امر فراتر از لفظ¬پردازی و آراستنِ صرف ابیات است؛ هدف ابن¬معصوم برجسته¬سازی و تاثیرگذاری افکار خویش به مدد این گونه صناعات ادبی است. این کارکرد در اشعار وی تاکنون بررسی نشده¬است. نتیجه این است که ابن¬معصوم با آگاهی و تسلط بر کارکردهای علم بیان و بدیع، اشعارش را تاثیرگذارتر ساخته¬است. همچنین از یافته¬های تحقیق این است که ابن¬معصوم همانند برخی شاعران دوران خود در بسیاری از قصاید از آرایه¬های ادبی به¬ویژه جناس و تضاد و استعاره و تشبیه و.. استفاده نموده و از این طریق سعی در مزین کردن اشعارش داشته¬است. کلیدواژه‌ها: ابن¬معصوم شیرازی، اشعار عرفانی، بیان، بدیع، صورخیال.
