خصوصیات جوانه‌زنی بذر گیاه دارویی قدومه تحت تأثیر تیمارهای مختلف شکست خواب

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

علیرضا گنجعلی ¹ (دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه زابل زابل، ایران)
مجید آجرلو ² (هیأت علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه زابل زابل، ایران)
عباس خاک‌سفیدی ³ (عضو هیأت علمی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه زابل زابل، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/12/13 تاریخ پذیرش : 1394/08/07 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: شبه هورمون, تر ترکیبات بازدارنده, خواب درون‌زاد, دوره خفتگی, محرک‌ شیمیایی,

چکیده مقاله :

بذر اغلب گونه‌های دارویی به جهت سازگاری اکولوژیکی با شرایط محیطی دارای انواع خواب می‌باشند. بنابراین، شناخت عوامل اکوفیزیولوژیکی مؤثر بر خواب و ایجاد شرایط بهینه برای جوانه‌زنی بذر گیاهان دارویی جهت تولید و پرورش آن‌ها امری ضروری است. جهت ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر جوانه‌زنی بذر قدومه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل خیساندن بذور در نیترات پتاسیم 2/0 و 1/0% به مدت 48 ساعت، آب معمولی به مدت 24 ساعت، محلول کربونیل دیامید (اوره) به مدت 48 ساعت و آب مقطر (شاهد) بودند. بیشترین درصد (88%) و سرعت (92/0 بذر در روز) جوانه‌زنی در اثر اعمال تیمار آب معمولی به مدت 24 ساعت قابل دسترسی است. خیساندن بذور در آب سبب کاهش تشکیل موسیلاژ در اطراف بذر قدومه و افزایش چشمگیر درصد و سرعت جوانه‌زنی گردید. در مجموع، خواب بذر در گونه قدومه از نوع فیزیولوژیکی می‌باشد که علت آن به‌خاطر وجود مواد بازدارنده روی پوسته یا داخل کیسه جنین است. بنابراین مناسب‌ترین و کارآمدترین تیمار برای شکست خواب فیزیولوژیک بذر گیاه قدومه، خیساندن بذور در آب معمولی به مدت 24 ساعت می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The seed of some medicinal plants has different kinds of dormancy which is due to ecological compatibility with a variety of environmental conditions. Therefore, identification of the effective ecophysiological factors affecting dormancy and creation of optimal conditions is essential for seed germination of medicinal plants for their cultivation and production. An experiment based on a completely randomized design with five treatments and four replications was conducted to evaluate the effect of different treatments on Alyssum homalocarpum seed germination. The treatments consisted of soaking seeds in potassium nitrate 0.2 and 0.1% for 48 hours, tap water for 24 hours, carbonyl diamide solution (urea) for 48 hours and distilled water (as control). The highest germination percentage (88%) and speed (0.92 seeds per day) of germination resulted from tap water treatment was available for 24 hours. Soaking seeds in water causes the reduction of mucilage formation around A. homalocarpum seed and significant increase of the germination percentage and speed. On the whole, seed dormancy in A. homalocarpum species is of physiological type which is due to the presence of inhibitor factors on the skin or in the embryo sac. Therefore, the most appropriate and effective treatment for breaking physiological seed dormancy in A. homalocarpum species was soaking the seeds in tap water for 24 hours.