اثر دگرآسیب بقایای گندم و کلزا بر جوانه‌زنی و رشد اولیه چند گیاه زراعی و علف هرز در شرایط آزمایشگاه

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

جعفر پوررضا ¹ (گروه کشاورزی واحد رامهرمز دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز، ایران)
عبدالله بحرانی ² (گروه کشاورزی واحد رامهرمز دانشگاه آزاد اسلامی رامهرمز، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/07/03 تاریخ پذیرش : 1394/10/25 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه:  آللوپاتی,  مهار زیستی,  عصاره آبی,  تاج خروس,  سوروف,

چکیده مقاله :

چکیده در این مطالعه، اثر دگرآسیب عصاره های آبی گندم و کلزا روی جوانه زنی و رشد اولیه برنج، ذرت، آفتابگردان، تاج خروس و سوروف در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند. شاخ و برگ گیاهان مورد نظر در دمای 60 درجه سلسیوس خشک و آسیاب و عصاره های آبی جهت ساخت غلظت های مورد نظر به غلظت های 1، 5/2، 5، 5/7 و 10% نسبت وزن به حجم رقیق شدند و به عنوان تیمارهای آزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. آزمایش به صورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اعمال گردید. عصاره های آبی بقایای گندم و کلزا اثر بازدارندگی معنی داری روی درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و طول ریشه چه گیاهان زراعی و هرز داشتند. اثر بازدارندگی عصاره گندم و کلزا متناسب با غلظت عصاره ها بود و غلظت های 5 و 10% اثر بازدارندگی قوی تری داشتند. در حالی که در چند مورد در غلظت های 1 و 5/2% عصاره ها اثر تحریک کنندگی روی جوانه زنی و رشد ریشه چه و ساقه چه داشتند. اثر بازدارندگی عصاره های گندم و کلزا روی طول ریشه چه بیشتر از طول ساقه چه بود. همچنین، اثر بازدارندگی عصاره کلزا بیشتر از عصاره گندم بوده و اثر دگرآسیب عصاره ها بر تاج خروس بیشتر از سوروف بود. بقایای کلزا و گندم دارای پتانسیل دگرآسیب بودند. از این رو، امکان استفاده از آنها در تناوب زراعی یا در کشت های مخلوط جهت مهار علف های هرز و احتمالاً مبارزه با عوامل بیماریزای گیاهی وجود دارد. بنابراین این گیاهان می توانند گزینه مناسبی جهت تهیه علف کش های زیستی که یکی از اهداف مهم کشاورزی پایدار است، باشند.

چکیده انگلیسی:

Allelopathic potential of aqueous extracts of wheat and rapeseed on rice, maize, sunflower, common amaranth and cockspur grass was studied. Plants foliage were dried at 60 °C, grounded and used for plant extractions preparation in concentrations of 1, 2.5, 5.0, 7.5, and 10%  w/v ratios. Experiment was carried as completely randomized block design with three replications. The aqueous extracts caused significant inhibitory effect on germination, radicle and hypocotyl elongation in receptor plants. The inhibitory effect of wheat and rapeseed aqueous extracts was proportional and higher concentrations 5-10% had the strong inhibitory effect whereas stimulatory effect was observed in some cases of lower concentrations of 1-2.5%. Also, inhibitory effects were much pronounced in radicle elongation rather than hypocotyl growth. Also, inhibitory of canola was greater than wheat on germination indices. Negative allelopathic effects on common amaranth growth were greater than on cockspur grass. On the whole, wheat and canola residues had allelopathic potential on studied plants. Therefore, it is giving them this advantage in mixed cropping and crop rotation to control weeds and possibly fighting with plant pathogens. Hence, these plants can be a good candidate to study and produce bio-herbicides and pesticides as one of the important goals of sustainable agriculture.